Verkeer te water/belastingen

Brief uit Schoonhoven over de tolheffing van Bossche schepen; de tol van Schoonhoven is dezelfde tol als die te Gorcum; beide zijn tollen van de grafelijkheid van Holland; Bosschenaren hebben die altijd betaald; besloten de Rekenkamer der Domeinen van Holland te schrijven.
15.01.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Verkeer te water/belastingen

Klachten van Maasschippers over hinder die zij ondervinden in Luik; besloten een brief te schrijven aan de prins-bisschop; Luikse kooplieden brengen hun waren naar 's-Hertogenbosch en verkopen die daar; Bossche schippers moeten nu ineens stapelen in Luik; wat zij binnen 8 dagen niet verkopen moeten zij in Luik achterlaten als zij vertrekken om het door factoors te laten verkopen; volgt antwoordbrief uit Luik; zij verzekeren dat zij de handel vrij zullen laten; "vous pouves estre asseurer qu'un de plus grands soins que nous avons est a maintenir la liberté dudit trafic";
28.01.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Handel/beurtveer

Benoeming van Aart Martenssen Zoethart tot marktschipper op Middelburg; de post is sinds Pinksteren open; borgstelling: Fl. 1.000.
05.02.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Handel/gilden

Het ambt van zoutmeter dat vacant is wordt op daartoe strekkend verzoek ondergebracht bij het gilde van de korenmeters.
05.02.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Garnizoen/rechtspraak

Brief aan de Raad van State waarin het stadsbestuur vraagt om dienstboden die bij militairen inwonen bij delicten onder de jurisdictie vallen van de schepenbank van Den Bosch; aanleiding is de weigering van de commandeur om een dienstmeid van een ruiter ter berechting over te dragen aan de hoogschout.
01.03.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Hanswijk/verkeer te land

Rekest van Frans Cesars van Hanswijk, geboren poorter van 's-Hertogenbosch en koetsier van dhr. Gans om toegelaten te worden in het gilde van de karrelieden toegestaan; hij mag ook als voerman rijden op Antwerpen, Utrecht en andere plaatsen.
05.03.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Verkeer te land/bode

Rekest Michiel Janssen van Vught, inwonende borger, om toegelaten te worden in het gilde van de wagenlieden toegestaan; hij mag rijden op Antwerpen en andere plaatsen.
05.03.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Verkeer te water/belastingen

Bossche schipper klaagt dat hij bij Crèvecoeur lastig wordt gevallen door de tollenaar van de tol van de graaf van Holland; de tollenaar laat weten dat krachtens een akte van keizer Karel V uit 1518 de schippers die bij wijze van privilege vrijgesteld zijn wel tol moeten betalen van zaken als wijn, hout etc. als die niet op de hoogste markt gekocht hebben; als de hoogste markten gelden gewoonlijk Keulen, Venlo en Wesel; onder deze tol vallen alle schepen die de Rijn, Maas, Lek en Waal afvaren; de tollenaar voert dus alleen zijn orders uit.
13.03.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Bestuur

Rapport Haagse commissie; de stad heeft het proces tegen de hoogschout over het recht van nominatie verloren; vonnis Raad van Brabant d.d. 19 maart j.l.; rekest aan de Staten-Generaal gericht tegen dit vonnis; het aantal regenten -nu 49- wordt te groot en dit leidt tot verwarring; actie richting Staten van Holland; resolutie St. van Holland van 13 februari 1660: men zal de zaak ter Generaliteit daarheen leiden dat het aantal regenten wordt vastgesteld op 40, of als die van 's-Hertogenbosch dat liever hebben, 36 personen; zolang het werkelijk aantal daarboven ligt mogen er geen nieuwelingen tot schepen benoemd worden maar alleen zittende raden; voortaan worden alleen personen tot schepen benoemd die in de stad geboren en daar gedoopt zijn of personen die in Brabant geboren zijn en tenminste drie achtereenvolgende jaren in de stad met hun gezin hebben gewoond; H.H.M. mogen ook personen naturaliseren tot Brabanders, maar dezen moeten tenminste zeven jaar met hun gezin in de stad gewoond hebben; men raadt die van 's-Hertogenbosch aan de voorgeschreven waarde van het onroerend goed dat een kandidaat moet bezitten te verhogen; kandidaten moeten tenslotte gereformeerd zijn en "van de gequalificeerste, nuttste ende vreedsaemste"; het verzoek van het Bosssche stadsbestuur om een nominatie van twee, drie of vier personen te mogen maken dient te worden afgewezen; voortzetting actie richting Staten-Generaal; op 24 februari besloten deze het advies van Holland te volgen, maar het aantal jaren van zeven tot zes te verlagen en ook te bepalen dat iemand die een Bossche poorteres trouw kan volstaan met drie jaar; kandidaat-schepenen zouden verder voor Fl. 4.000 gegoed moeten zijn in Staats-Brabant, de president voor Fl. 5.000; omdat de termijn anders zou verlopen diende de commissie bij de Raad van Brabant een verzoek tot revisie in dat toestaan; tijdens een bespreking met een commissie uit de Staten-Generaal drongen laatstgenoemden aan om personen geboren in de Meierij te bevoordelen boven die uit andere delen van Brabant, hetgeen de Bosschenaren afsloegen; vraag: zijn alle leden van het stadsbestuur gereformeerd en doen zij mee aan het Avondmaal?; er zijn twee katholieken en niet bekend is of allen deelnemen aan het avondmaal; op 11 maart besloten H.H.M. Copes als gezant naar Frankrijk te zenden om daar met de koning te spreken over het prinsdom Orange; tenslotte resolutie gevallen op 12 maart: de regering van 's-Hertogenbosch zal voortaan bestaan uit 40 personen, allen gereformeerd en gekwalificeerd; de stad krijgt als privilege dat alleen tot schepenen kunnen worden benoemd personen die in de stad geboren zijn of aldaar zijn gedoopt, geboren Brabanders die poorter zijn voor zover zij daar drie jaar met hun gezin hebben gewoond en personen die door de Staten-Generaal zijn genaturaliseerd, mits zij zes jaar achtereen met hun gezin in de stad gewoond hebben en poorter zijn; indien een genaturaliseerde trouwt met een Bossche dan is deze termijn drie jaar; kandidaten moeten in Staats-Brabant gegoed zijn voor Fl. 4.000 (de president voor Fl. 5.000); het verzoek om schepenen te mogen nomineren wordt "om verscheyde pregnante redenen" geweigerd; al deze bepalingen worden in de vorm van een octrooi voorzien van het groot zegel van de staat gegoten; Copes vertrok daarop naar Frankrijk, het octrooi werd gelicht; vooral de raadspensionaris van Holland en de gouverneur hebben ons gesteund en zijn door ons bedankt; we hadden nog watt meer gewild; doel is "eyntelijck wederom te geraecken tot volcomener jouissement onser oude rechten".
24.03.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur

Ingekomen resolutie Staten-Generaal 12 maart: zij die in het verleden door H.H.M. tot Brabander genaturaliseerd zijn, zijn en blijven gekwalificeerd om tot schepen van 's-Hertogenbosch te worden verkozen.
24.03.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/Hamel Bruynincx

Ingekomen resolutie Staten-Generaal 12 maart: Hamel Bruynincx, thans agent van de Republiek in Keulen, treedt weer toe tot het stadsbestuur van 's-Hertogenbosch zodra hij geen agent meer is en zich in 's-Hertogenbosch vestigt.
24.03.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/Copes

Ingekomen brief Staten-Generaal warain zij vragen om Copes verlof te geven in verband met zijn reis naar Frankrijk.
24.03.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/Hamel Bruynincx

Hamel B. neemt afscheid van de magistraat wegens zijn benoeming tot agent van H.H.M. in Keulen.
26.03.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming van Daniel Boons tot getuigschrijver als opvolger van Splinter van Voorn die wegens ouderdom ongeschikt is.
26.03.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/gouverneur/gewoonten

Het geschenk aan freule Van Beverweerd valt wat duurder uit: Fl. 1577.95 in plaats van Fl. 1.000; besloten dit voor lief te nemen omdat de gouverneur veel voor de stad gedaan heeft.
[de naam van de zilversmid wordt niet genoemd]
20.04.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Ruimtelijke ordening/bouwvergunning

Nieuwe bouwvergunning aan Johan van Grimbergen voor zijn huis op de hoek Vughterstraat - St. Jorisstraat (met bouwkundige details).
16.05.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Rechtspraak/belastingen

Geschil tussen de stad en de Raad van State over wie competent is inzake de rechtspraak over aanslagen in de verponding; de stad had surcheantie gegeven aan iemand in Rosmalen die zich te hoog aangeslagen achtte; de Raad van State stelt dat de jurisdictie inzake de belastingen, met uitzondering van de Brabantse beden, maar met inbegrip van de verponding en de gemene middelen haar toekomt en aan de schepen-commissarissen van de hoofdsteden alleen in eerste instantie en dan nog op de pachtersrol en niet op de gewone rol; de stad beroept zich op de privileges.
29.06.1660 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Haven/gilden

De karrelieden op de Vismarkt die in de stad vracht vervoeren moeten dit voortaan persoonlijk doen; zij mogen dit niet meer uitbesteden behalve aan een knecht "die in haer volcomen brooden is".
01.09.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Handel/boter/bestuur

Rekest Robbert Cornelissen Kalf, zijnde aan een zijde lam en onmachtig, om hem tot boterweger te benoemen; hij woont aan de Gevangenpoort en daar pleegt de botermarkt gehouden te worden; de huislieden betalen daarvoor 1 duit per weg; toegestaan (onder protest van dhr. L. van Berkel).
11.09.1660 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Handel/belastingen/Meierij

Besloten om bij wijze van proef de doorgevoerde wijn en brandewijn niet te belasten; tot nu toe werd betaald voor de wijn 10½ str. / aam en voor de brandewijn Fl. 2.50 / oxhoofd; reden: de handel verlegt zich naar andere plaatsen.
16.09.1660 | A 65; regr. Copes; doos 804 | leden

Bestuur/gouverneur

Freule Louisa Christina van Brederode, dochter van gouverneur Van Brederode, aan wie door de stad bij de doop als pillegift een lijfrente van Fl. 400 was geschonken en die later trouwde met de graaf van Dohna, is overleden; de moeder vraagt om de rentebrief die eigenlijk vernietigd moet worden, als aandenken te mogen bewaren; besloten: de brief te casseren en hem daarna terug te geven.
16.09.1660 | A 65; regr. Copes; doos 804 | leden

Bestuur/ambt

Klerk Rombout van Asperen van de griffie is overleden; vijf sollicitanten bij rekest; benoeming Quirijn van Oerle.
17.09.1660 | A 65; regr. Copes; doos 804 | leden

Handel/bode

Benoemingsbrief afgegeven door de stad Utrecht voor Cornelis Menning tot bode van Utrecht op Gorcum, 's-Hertogenbosch, Heusden en Bommel wordt getoond en door het Bossche stadsbestuur erkend; borgstelling Fl. 800 voor schepenen van Gorcum.
18.09.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Ruimtelijke ordening/stenen gevel

Gysbert Kuysten, president, heeft zijn huis Achter het Wild Varken uitgebreid en voorzien van twee sierlijke stenen gevels en van een stenen gevel aan het achterhuis; vraagt nu om het gebruikelijke subsidie; besloten toe te staan de derde penning ad Fl. 200.
20.09.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Narva

Ingekomen rekest van Wouter van Vechel, burger, gemachtigd door Carsten Barst, burger en koopman der stad Narva in "Lieslant" [= Lijfland, thans Letland], als echtgenoot van Engel van Erp om uitbetaling van een achterstallige lijfrente van Fl. 10 op Adriaan van Erp die in 1639 is overleden; bijgevoegd een verklaring van het stadsbestuur van Narva; besloten: akkoord.
06.10.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/Meierij

Mandaat geslagen t.b.v. Copes ad Fl. 109.35 in verband met "verschoth aan twee reatesheeren des hoffs van Utrecht ende twee fameuse advocaten aldaer over hun advijs op het vercoopen en verpanden der heerlijckheden".
06.10.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Rechtspraak

Relaas van ingebieder van Lith in Eersel (zie verderop); volgt het schriftelijk verslag (zie onder 8 april 1662); besloten dit verslag op te sturen aan de gecommitteerden in Den Haag.
16.10.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Rechtspraak

Besloten de burgers die naar Eersel geweest zijn wat te geven; elke rot krijgt twee tonnen bier.
16.10.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Rechtspraak

Besloten twee van de vier Eerselse gevangenen vrij te laten.
18.10.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Handel/bode

Benoeming van Teunis Pieterse de Vlieger tot bode op Rotterdam, Delft, Den Haag en Dordt als opvolger van Aart Claasse van Someren die daarvan afstand heeft gedaan.
31.10.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Handel/belastingen

Klachten van kooplieden dat zij in Spaans-Brabant tol moeten betalen; besloten de Rekenkamer te Brussel te schrijven; stad beroept zich op oude privileges laatstelijk bevestigd door Philips II op 14 juni 1563 en doorde Rekenkamer te Brussel geinterineerd in januari 1577; sprake van Bossche burgers die met een koppel koeien naar Lier gingen en te Poppel werden bekeurd; zo ook kooplieden die in Antwerpen werden bekeurd.
16.11.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Rechtspraak/handel

Klacht van Abraham Kip, poorter, die gedaagd was voor schepenen van Thorn waarop hij zich beriep op de Gouden Bul van keizer Karel IV; de Thoorse schepenen berustten daarin, maar de tegenpartij probeert het nu bij de rechtbank in Echt; verzoekt interventie; besloten dit te doen.
07.12.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Religie/kerken

Vaststelling regels met betrekking tot de stoelen voor vrouwen in de St. Janskerk, dit naar aanleiding van een klacht; de kerkmeesters moeten optekenen aan wie de stoelen gegeven zijn; de kerkmeesters vergeven de vrijgekomen plaatsen.
29.12.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Religie/industrie/molens

Rekest gilde van molenaars en olieslagers om weer, zoals vanouds, op zondag te mogen malen; besloten dit toe te staan.
29.12.1660 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Gezondheid/chirurgijns

Mandaat geslagen ad Fl. 6.20 voor de chirurgijn te Oirschot wegens behandeling van Matthys den Smid "aldaer geweest sijnde omme gecureert te werden van syn handt die hem was afgeschooten met de borgerie geweest hebbende tot Eersel".
04.01.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Waterstaat

De commissie die naar Den Haag gaat gaat in Dordrecht met de magistraat praten over het plan-Bastingius; zij nemen de kaart mee; de heren die daar zin in hebben mogen vanwege de stad gaan kijken naar het thans heersende hoge water; zij mogen daarvoor een of twee jachtjes gebruiken.
04.01.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/gewoonten

De maaltijd die jaarlijks wordt gehouden bij de verandering van de schepenbank wordt nu genaamd de maaltijd van de heer hoogschout; dat is onjuist; besloten deze maaltijd voortaan te betitelen als "de maeltyd van de regeringe".
04.01.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Cultuur/muziek

Benoeming, op rekest, van Stefanus Cosyns tot organist van de Waalse Kerk; hij heeft een jaar geleden op last van de kerkmeesters het orgel in de Franse kerk hersteld in de hoop om benoemd te worden tot organist; hij speelt nu al acht maanden pro Deo de psalmen; hij heeft het orgel "uyt pure affectie soo danich heeft gemaeckt ende georneert, oock het clavier verlenckt dat het met de jegenwoordige registers als of een pedael was can werden gespeelt"; hij is nu organist van Princenhage bij Breda, maar vreest om, als hij nog langer daar wegblijft, ontslagen te worden; besloten hem te benoemen op een salaris van Fl. 200 / jaar.
04.01.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Ruimtelijke ordening/bouwvergunning

Rekest van Johan van Beugen, zilversmid, om zijn huis genaamd het Klein Paradijs en staande op de Markt, te mogen verbouwen; het heeft nu een pothuis aan de straatzijde en daarnaast een kelder met een toevallende deur; hij wil dit gelijktrekken met het pothuis van zijn buren, maar daarvoor is een vergunning nodig van de magistraat; gehoord het advies van de schepenen, die de zaak al hebben bezichtigd, besloten dit toe te staan.
04.01.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Waterstaat

Ingekomen brief stadsbestuur van Gorcum: zij stellen voor, nu het water hoog staat, de situatie te gaan bezichtigen en hebben graag dat die van Den Bosch, als zijnde goed op de hoogte, meekomen; "om eenichsints ontlastinge te crijgen van de hooge wateren die van jaer tot jaer schynen te accresseren"; voorstel: samenkomst dinsdag a.s. in St. Joris te Heusden en vandaar naar de plaats gaan; besloten: akkoord; afgevaardigd als zijnde deskundig: Cornelis Cuchlinus, pensionaris Beresteyn, jkr. Pieck en J. van Casteren.
07.02.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/rechtspraak

Ingekomen de akte van naturalisatie van Stefanus van Teffelen.
07.02.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Waterstaat

Ingekomen rapport over de bruggen in de Hinthamer- en Vughterdijk die zijn weggespoeld; besloten brief te schrijven aan de Raad van State; zij hebben geïnspecteerd samen met enige werkbazen; van de zeven [sic] bruggen voor de Vughterpoort zijn er 4 geheel en 3 ten dele met hun ijspalen weggespoeld; van de vijf bruggen voor de Hinthamerpoort zijn er vier volledig vernield en een is beschadigd; de stad is nu ontoegankelijk; "de tweede brugge gansch ontsloopt, de ijspalen opgelicht, meest wech.."; "considerende de wateren alhier van jaer tot jaer hooger comen"; de brugggen moeten sterker worden om het hoge water en de stormwinden te kunnen weerstaan.
12.02.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Waterstaat

Ingekomen brief van Jacob Kien, lid van de magistraat van Gorcum; bij een bezoek aan Dordrecht bleek dat men daar wel voor het plan was om het hoge water tussen Loon en Sprang naar 's Gravenmoer te leiden; besloten: commissie naar Dordt te sturen om hierover te praten.
21.02.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Garnizoen/gilden/gezondheid/handel/rechtspraak

Verzending, op verzoek van de stad Sluis, van een certificatie over de status van het garnizoen; de militaire chirurgijns mogen alleen soldaten behandelen en geen burgers; dat laatste is voorbehouden aan leden van het gilde die eerst poorter moeten worden; de compagnies-chirurgijns mogen "hare beckens binnens huijs voor hare glasen hangen ende tot teecken buijten uijtsteecken stocken mette couleuren van de vendels haerder compagnien"; het recht om oude kleren en meubels te verkopen wordt door de stad verpacht; geldt ook voor militaire spullen; niemand mag goederen buiten de vendue verkopen; uitgezonderd zijn ruiterspaarden en buitgemaakte goederen "tgene bij de tromme ende trompet geschiet"; weduwen van militairen en soldatenkinderen die niet in militaire dienst zijn vallen onder de schepenen; de schepen wijzen voor de kinderen ook voogden aan; alle burgernering valt onder de rechtspraak van de schepenen; d.d. 14 maart 1661.
14.03.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Waterstaat

Rapport Commissie Lus + Copes over hun reis naar Dordrecht; die van Gorcum waren erg voor; die van Dordt willen de zaak eerst verder uitzoeken.
22.03.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Handel/beurtveer

Rapport van een commissie naar Amsterdam om te praten over de regeling van de marktschepen Amsterdam - 's-Hertogenbosch; 's-Hertogenbosch wil twee schepen per week, het schippersgilde van Amsterdam vindt dat te veel; Amsterdam wil ook dat de schippers in een beurs varen en niet ieder voor eigen rekening, want dat geeft te veel problemen; de commissie zocht ook uit waarom de kooplieden de voorkeur geven aan andere steden als Nijmegen, Breda e.d.; de reden is dat de Bossche factoors en kooplieden meer rekenen voor hun diensten; in Breda en Heusden wordt geen kraangeld geheven; de voornaamste reden zijn de "licenten, tollen ende loijen"; de handel over Breda valt niet onder het stapelrecht van Dordrecht; volgt tarieflijst; vaststelling tarieflijst en besluit tot publikatie; benoeming commissie die moet onderzoeken waardoor de handel zich verlegt.
22.03.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | leden

Bestuur/gewoonten/waterstaat

Mandaat geslagen ad Fl. 84.975 voor "de koude keucken voor eenige heeren ... gegaen omme t'inspecteren het concept van de nieuwe waterlosinge".
15.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Onderwijs

Vaststelling van het minerval of schoolgeld van de Latijnse School; per student voor alle klassen Fl. 4 per jaar; de scholarchen bepalen de verdeling over de leraren; deze mogen verder niets eisen, dus ook geen nieuwjaarsfooien.
15.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/gewoonten

De maaltijden gehouden bij gelegenheid van het afhoren van de rekening van het Geefhuis en het Groot Gasthuis worden afgeschaft in afwachting van een onderzoek waar deze maaltijden vandaan komen.
15.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Armenzorg/Godshuizen

Voorstel van de regenten van het Geefhuis en het Groot Gasthuis om een deel van de rogpachten aflosbaar te stellen toegestaan; het gaat om de z.g. uitpachten, rogpachten die volgens de constitutiebrieven ter plaatse moeten worden geleverd om vervolgens op kosten van het Godshuis naar de stad te worden vervoerd; de inning van deze pachten is nu een taak van de pachters van de hoeven daar in de buurt, maar deze zijn vaak nalatig; evenzo krijgen de regenten toestemming om kleine, onlosbare renten, voor zover minder dan Fl. 2.50, aflosbaar te stellen.
15.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/onderwijs

De stad heeft in het verleden op verzoek van de heer van Brakel [lid Staten-Generaal) een beurs van Fl. 200 gegeven aan de door deze voorgedragen persoon van Dirk Monnik; deze is nu na zes jaar afgestudeerd en Van Brakel beveelt als opvolger aan: Laurens van der Linge; besloten: akkoord.
15.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Demografie

Binnengestaan Catharina Broen met een kind in haar arm; zij verklaart dat Gysbert Daasdonk de vader is; Daasdonk wordt binnengeroepen, ontkent en legt de eed daarop af; Catharina volhardt in haar verklaring en zegt voorheen gezegd te hebben dat een jongeman uit Woerden de vader was om Daasdonk te verschonen; wordt voorgelezen een beëdigde verklaring van de vroedvrouw te Eindhoven die haar verlost heeft; Catharina verklaart vervolgens alleen maar gezegd te hebben "dat Hendrick den vader was".
20.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Verkeer te land/ambt

Benoeming, op rekest, van Jacob Isencremer tot wagenmeester over de voer- en wagenlieden die van deze stad op Antwerpen en Utrecht etc. rijden.
21.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Meierij

Verzoek van Lus (zie 1659) toegestaan; de opbrengst van de verkochte gemeentegrond wordt, in afwachting van de beslissing over beiders rechten, verdeeld in twee helften tussen de stad en Vught.
28.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/pensionaris/stadsfinanciën

De pensionarissen ontvangen, als vanouds, weer Fl. 36 voor het "besoigneren over stadts reeckeningen ende het apostilleren der selver ende twee dubbelden"; de pensionarissen willen ook geld voor hetzelfde werk ten aanzien van de rekeningen van de drie grote Godshuizen, maar dit wordt door het tweede lid afgewezen, waarop de president hen vraagt dit werk te willen blijven doen "ten dienste van de stadt ende uijt liefde tot de armen".
28.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming van Quirinus van Oerle, zoon van schepen van Oerle, tot rentmeester van de Arme Gevangenen als opvolger van Van Blotenburg die afstand heeft gedaan.
28.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Onderwijs

Benoeming van Margarita Cousijns uit Breda tot schoolmeesters "omme de jonge dochterkens in goede handtwercken, lesen ende schrijven als mede godtsalicheijt te institueren ende onderwysen".
28.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Zaak-Donkers

Voorstel tot een schikking met Johan Donkers c.a. goedgekeurd.
30.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Industrie/drukker

Rekest Jacob Knavenschoe, borger en boekbinder, om een octrooi voor het drukken van gekleurd papier voor de speldenmakers ingekomen; besloten dit toe te staan voor een tijd van 15 jaar; Laurens van Berkel laat aantekenen het hier niet mee eens te zijn omdat andere borgers hierdoor worden benadeeld.
30.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Handel/belastingen

President Lus en Copes gaan naar Brussel om te spreken met de Rekenkamer aldaar over de tollen, want er is geen antwoord gekomen op de brief uit 's-Hertogenbosch.
30.04.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Rechtspraak/gevangenpoort

Besloten de ingebieder of cipier bij wijze van proef toe te staan de arme gevangenen te verzorgen d.w.z. eten en drinken en met inbegrip van het wassen van de beddelakens; dit op verzoek van de ingebieder; tot nu toe werd dit gedaan door rentmeester van het Geefhuis; cipier ontvangt daarvoor 4½ str./dag.
05.05.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Bestuur/ambt/pensioenvoorziening

Rekest Gerard Koenen de With, geboren poorter en turftonder om een pensioenregeling; hij is 80 jaar oud, zwaar gebroken, blind "ende vol van miserie"; kan geen dienst meer doen; vraagt de schepenen om de helft van zijn loon te mogen houden, waarbij de collega's zijn werk overnemen en de andere helft van zijn inkomen krijgen; hij gaat in de Meierij wonen, omdat het leven daar goedkoper is; gehoord de deken van de turftonders, besloten toe te staan.
05.05.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Gezondheid/zinneloosheid

Enige jaren geleden is in deze stad beland "eenen slechten Walschen jongen" genaamd Jean; ondanks alle pogingen heeft men niet kunnen achterhalen wie hem de stad heeft binnengebracht; "ende alsoo door het gequel der jongens begint quaet te werden ende met stenen te werpen geschapen synde daer door een groot ongeluck te sullen geschieden ende dat oock sijne cleederen scheurt ende tot schandael van de werelt raeckt"; het is dus nodig hem in Van Arkel te plaatsen; er is onderhandeld met de blokken en het Geefhuis; verdeling van de kosten: ieder blok Fl. 5.50 per jaar, blok van de Markt als zijnde het oudste [sic; onjuist] en het rijkste [wel juist]; het Geefhuis levert jaarlijks 1 mud rogge en zorgt voor kleding.
12.05.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Rechtspraak/handel/Luik

Brief aan de magistraat van Visé; de magistraat van 's-Hertogenbosch neemt het op voor een vrouw wier schip met lading in beslag is genomen op verzoek van de Luikse hoogschout in Maastricht in verband met een manslag begaan door haar zoon; men beroept zich op de Gouden Bul.
13.05.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Verkeer te land/belastingen

Rapport van een commissie die in Leuven en Brussel de Bossche belangen bepleitte inzake de Landtol; de stad beroept zich in een rekest gericht aan de kanselier van de Raad van Brabant op de vrijstelling van tollen overal geheven in Brabant, Limburg en de Landen van Overmaze; aangehaald wordt een privilege van Philips II uit 1563; bevestigd in 1621; in Spaans Brabant wordt nu van Bosschenaren toch tol geëist.
10.06.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | leden

Rechtspraak/demografie

Brief uit Maastricht over de vrouw uit Visé; wijlen haar man is geboren in Hermalle bij Visé en heeft vermoedelijk het Bossche poorterrecht verworven; wij vermoeden dat hij "gelijck andere schippers elders gewoon sijn te doen, in passant, ende ter loop den borgerlijcken eedt sal hebben gedaen om sich daermede te dienen"; de weduwe woont in Visé; besloten: terug te schrijven dat Den Bosch zijn handen van deze vrouw aftrekt, omdat zij in Visé woont.
17.06.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Industrie/textiel/armenzorg

Lus en Copes die laatst in Den Haag waren hebben gehoord over het wolspinnen in Leiden; "waerdoor sij meenen dat vele arme lieden deser stadt ende hare kinderen den cost beter ende overvloediger sullen konnen winnen, als wel bij andere slechte hantwercken hier in de stadt sijnde, waertoe de arme lieden haer nu begeven, behalven dat vele cleene kinderen, die nu ledich gaen, hiermede oock te werck souden gestelt werden, om den kost eenichsints te konnen winnen"; besloten: in alle ernst het wolspinnen in deze stad in te voeren; wat het Geefhuis nu onder de armen uitdeelt, wordt daarvoor bestemd; dit wordt gecommitteerd aan de regenten van het Geefhuis en aan L. van Berkel en M. Brull.
18.06.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | leden

Rechtspraak/demografie

Ingekomen bewijzen dat de vrouw uit Visé toch poorter is; besloten haar alsnog te erkennen als poorter; brieven worden geschreven aan Maastricht en Visé: haar man werd poorter in 1624, hij kreeg paspoorten van de Staten-Generaal en van Gelderland als Bosch poorter; na zijn dood heeft de weduwe zich steeds als Bosch' poorter gedragen; zij mag alleen terecht staan voor de schepenbank van 's-Hertogenbosch.
08.07.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Rechtspraak/demografie

Brief uit Maastricht: zij is poorter van Visé, want zij is de dochter van een poorter van Visé; zij heeft 30-40 jaren met haar schip in Visé aan de kaai gelegen om "aldaer met kleijne maten ende gewichten hare waeren ende coopmanschappen verpinwaert oft te sleet gedebiteert"; en dat mogen alleen poorters van Visé (heen en weergeschrijf gaat door).
11.07.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Handel/belastingen

Rapport commissie die in Arnhem, Tiel en Bommel sprak over de Gelderse tollen; eerst gesproken met de graaf van Horn als bezitter van de Batenburgse tol die sedert kort ook van Bossche schippers wordt geëist; vervolgens naar Arnhem en daar gesproken met de Rekenkamer; o.a. over de klacht van Willem van Bree die de Gelderse en de Anholtse tol heeft moeten betalen voor twee "samoreusen" geladen met hout; Rekenkamer geeft Willem van Bree de ten onrechte betaalde tol terug, erkent het privilege maar verwijst naar het besluit van de Gelderse landdag van 27 november 1638; dat geldt voor alle Gelderse burgers en dus ook voor Bosschenaren; volgt besluit: de opbrengst van de tollen is laag doordat veel schippers vrijstelling eisen ofschoon zij niet metterwoon gevestigd zijn in de vrije steden; schippers die alleen maar een kamer huren of op hun schip wonen met vrouw en kinderen en het poorterrecht kopen horen geen vrijdom te hebben; besloten deze schippers niet meer te erkennen; de tollenaar van de Anholtse tol verblijvend te Arnhem benaderd; deze bleek niet te weten dat Bossche schippers vrij waren; de tollenaar van de Meurse tol weigert de vrijstelling te erkennen omdat deze tol geen Gelderse tol is; besloten een nieuwe commissie te benoemen om uit te zoeken waar en hoeveel Maasschippers men tegelijk in de haven of elders zou kunnen leggen [alleen dan maken zij kans op erkenning als Bosch' borger bij de tollenaars].
25.07.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Weeskinderen

Weesmeesters berichten het volgende: "een innocent ofte onnosel weesmeysken in den weeshuyse van Jan de Graeff naer Indien vertrocken, bevrucht nu twee dagen geleden van kinde was verlost"; wat nu te doen?; besloten het kind bij het Geefhuis onder te brengen (op kosten van het Vondelingenhuis) en weesmeesters gevraagd om advies wat te doen met de moeder.
30.07.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Ruimtelijke ordening

Het huis "De Trompet" in de Ridderstraat wordt te koop aangeboden voor Fl. 2.500; dit huis kan de stad goed gebruiken; besloten nader onderzoek in te stelllen.
30.07.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Rechtspraak/ambt

Benoeming van Jan van Camphen, op voordracht van zijn vader Guilliam van Camphen, tot procureur.
03.08.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Rechtspraak/verkeer te water/Maas

Besluit brief te zenden aan de burgemeesters van Luik; Hendrik Corstom, maasschipper en poorter van 's-Hertogenbosch, is aangehouden wegens een onbetaalde schuld aan een koopman in Dordrecht; hij is in Luik aangeklaagd; magistraat beroept zich op de gouden bul.
27.08.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Zaak-De Bitter

Raad van Brabant kwam op 18 juli 1661 met een vonnis in het proces tussen de wed. De Bitter en het Geefhuis inzake de overdracht van het archief van wijlen rentmeester De Bitter en de nog openstaande vordering van het Geefhuis op De Bitter; vonnis luidde dat enige vorderingen van de weduwe op het Geefhuis werden erkend, enkele anderen daarentegen niet; het grootste deel van de vorderingen ad ruim Fl. 9.000 en 80 mud rogge werd aan de partijen overgelaten om daarover een schikking te treffen, hetgeen niet lukte; wat nu te doen?; besloten dat deze laatste vorderingen al eerder door de magistraat zijn afgewezen, derhalve geen concessies meer te doen; aanvankelijk was er geprocedeerd voor schepenen van 's-Hertogenbosch, maar krachtens resolutie Staten-Generaal d.d. 15 maart 1659 was de zaak verwezen naar de Raad van Brabant [dit betreft een inbreuk op de bevoegdheden van de Staten-Generaal op die van de stad inzake het beheer der Godshuizen].
09.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Armenzorg/Geefhuis

Benoeming van Quirinus van Oerle tot klerk in plaats van Van 's Gravesande die afstand doet.
09.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Haven/turf

Vaststelling van een aanvullende verordening op het dragen van de turf in verband met ongeregeldheden die zich voordoen; alleen de gezworen turftonders mogen tonnen; schepenen benoemen een "overman" zonder salaris om "de turfdragers des mergens ende avonts daer toe sal laten speelen" [dobbelen]; verboden godslasteringen te uiten; zo ook schelden, kankeren en dronken op het werk verschijnen; "Item soo sullen de tonders als sy int werck sijn de tonne omme te schudden niet vermogen aen te raecken voor ende aleer die vol is ende dan sullen sij sich stellen met de rugge naer 't noorden ofte suyden dat is te seggen naer 't voorste ofte achterste van 't schip ende alsdan de tonne (die sal moeten staen op den blooten bodem van 't schip) drie mael hart stooten op de verbeurte van" Fl. 6.
09.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Handel/beurtveer

Brief magistraat Amsterdam over de marktschepen; zij beklagen zich over het ongunstige tijdstip van vertrek waardoor de aansluiting van de karren die woensdagavond aankomen niet tot stand komt.
12.09.1661 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Handel/beurtveer

Marktschipper op Haarlem krijgt ook de vaart op Gouda, omdat hij daar altijd langs komt, daarop geen schipper vaart en omdat daar weinig vracht valt.
14.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Industrie/spiegelmaker

Rekest Cornelis de Haas, geboren borger en spiegelmaker, om het uitsluitend recht te mogen hebben om, behoudens vrije week- en jaarmarkten, in de stad spiegels te verkopen en om voor een periode van 8-9 jaar het alleenrecht te mogen hebben om spiegels "verfoelien"; besloten het eerste deel van het verzoek toe te staan en derhalve alle uitdraagsters of anderen die van buiten komen te verbieden in de stad, behoudens op vrije marktdagen, spiegels te verkopen; wat betreft het tweede deel van het verzoek, dit punt wordt aangehouden.
14.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Ambt/loon

Naar aanleiding van een klacht van Matthys Schreyers, straatmaker in de stad, besloten hem evenals zijn voorgangers jaarlijks een salaris uit te betalen van Fl. 12.50 en daarnaast nog eens een dagloon van 20 str.
14.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/secretaris

L. van Kessel legt wegens ouderdom zijn functie van secretaris neer; besloten de secretarie weer met drie personen te bemannen en verder de overeenkomst over te nemen die secretaris Ruysch gesloten heeft met Justus Verster en Johan van der Meulen ten overstaan van de leden op 12 september; na de dood van Ruysch komt zijn plaats ter vrije beschikking van de magistraat; Verster en Van der Meulen worden benoemd tot secretaris; zij betalen Fl. 200 in plaats van de maaltijd aan het weeshuis.
14.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/ambt/haven

Benoeming van Cesar van Hanswijk, poorter en turftonder, tot overman van de turfdragers en turftonders.
16.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Bree

Mandaat geslagen voor Dirk van Bree wegens wijnen geleverd voor de maaltijd in Reinier van Arkel (bedrag niet vermeld).
16.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Gewoonten

Al enige malen is gevraagd te bepalen welk teken moet worden gelegd voor een huis waarin iemand is gestorven; besloten om zoals voorheen als signaal of teken te gebruiken een stro met stenen "sonder eenich cieraet van linten ofte anders daer aen te binden ofte doen ende het stroeij niet hooger als een handt breet"; bij oude lieden komen 5 stenen en voor jonge lieden 3 stenen; dit blijft een etmaal liggen; het stro moet gelegd worden door de bewoners van het huis zelf en niet door de buren.
16.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/gouverneur/gewoonten

Besloten evenals vorig jaar de volgende vereringen te doen: de gouverneur Fl. 1.500, mevrouw de gouverneur Fl. 500, de hoogschout Fl. 750, de commandeur Fl. 250 en de majoor Fl. 150; doel: "goede correspondentie".
19.09.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Demografie

Jenneke Cornelis van Hattum echtgenote van Marcelis de Klerk klaagt dat haar man getrouwd is met een andere vrouw, Elsebene Volkers genaamd; de klerk heeft dit huwelijk gesloten omdat hij niet op de hoogte was van het eerste huwelijk; Marcelis was door de krijgsraad in het hertogdom Holstein ter dood veroordeeld tenzij hij met Elsebene zou trouwen, hetgeen geschiedde; teruggekeerd in dit land heeft hij weer gemeenschap gehad met zijn eerste vrouw; beide vrouwen hebben bekend gemeenschap gehad te hebben; Jenneke wil gebruik maken van haar recht het huwelijk te laten ontbinden omdat er echtbreuk is gepleegd; gewezen bij vonnis: het huwelijk tussen Jenneke en Marcelis is ontbonden, Marcelis moet de schulden van Jenneke betalen en wordt voor 6 jaar uit de stad verbannen.
11.10.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Bestuur/archief

De Staten-Generaal willen authentieke afschriften van alle privileges en wel op het moment dat de gemengde commissie uit de Staten-Generaal en de Raad van State in 's-Hertogenbosch zijn om de heerlijkheden in de Meierij te veilen; volgt antwoord dat dit onmogelijk is; het zijn er te veel, het kan zelfs niet in 3 jaren.
19.10.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/archief

Ingekomen res. Staten-Generaal van 29 oktober 1661: zij eisen binnen vier maanden authentieke afschriften van alle privileges; anders mag 's-Hertogenbosch zich daar niet meer op beroepen; besloten commissie te benoemen die gaat uitzoeken welke privileges overgeschreven moeten worden.
02.11.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Industrie/textiel

Rekest gilde van linnen- en pellenwevers om de boete staande op buitenlui die in de stad garen komen kopen en hun geweven lakens weer terugbrengen naar de stad om verkocht te worden te verhogen; boete is volgens de kaart 3 pond payement; stellen voor 3 pond groten; de nering dreigt te verlopen doordat lieden uit de Meierij hier garen halen; besloten boete te verhogen tot Fl. 6 omdat anders te veel getouwen leeg blijven staan.
14.11.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Ruimtelijke ordening

Plan om huis De Drie Hamers op de hoek van de Ridderstraat aan te kopen en te slopen zodat de ingang van die straat breder wordt; aantrekkelijk omdat de buren bereid zijn bij te dragen en omdat uit dit huis een verblijf kan worden gemaakt voor de pachters van de accijnzen die zo bij elkaar komen te wonen; besloten pand te laten taxeren.
14.11.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Zaak-De Bitter

Vonnis Raad van Brabant ingekomen; besloten dit te onderzoeken om te zien of een verzoek tot revisie nodig is.
15.11.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/armenzorg

De eigenaar van het huis van wijlen dhr. Nagelmaker wil een rente bestaande uit wekelijks een pot erwten en een broodje van 3 pond bestemd voor de arme gevangenen te mogen afkopen; biedt daarvoor Fl. 400; besloten commissie in te stellen die dat verder regelt.
02.12.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Industrie/zeep

Rekest zeepzieders om een invoerrecht te heffen op zeep van bijv. Fl. 4 zoals ook in Maastricht is gebeurd; Amsterdamse zeep "daer de keure is" wordt uitgezonderd; besloten: commissoriaal.
13.12.1661 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/archief

Ingekomen resolutie Staten-Generaal van 23 december 1661: 's-Hertogenbosch mag volstaan met het opsturen van alle registers met privileges en van de charters.
07.01.1662 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Gezondheid/med. doctor

Toelating als poorter van Hendrik Hamel, med. dr. en geboren in Vianen.
09.01.1662 | A 65; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Ruimtelijke ordening/nieuwe haven

Ingekomen een "chaerte van eene nieuwe te maecken haven binnen dese stadt" en een plan opgesteld door een commissie; besloten de commissie te vragen dit plan te bespreken met de gecommitteerden van het land die op verpachting komen.
03.03.1662 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Gezondheid/vroedvrouw

Benoeming Sybille Jansz. tot stadsvroedvrouw op een salaris van Fl. 100.
03.03.1662 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Gezondheid/reiniging

Besloten het ophalen van het straatvuil in het openbaar te verpachten; dit bekend te maken voordat dit in het kwartier van Breda en elders bekend is gemaakt.
03.03.1662 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Gezondheid/chirurgijns

Besloten het verzoek van de doktoren e.d. om de anatomie te mogen beoefenen en daarvoor de ruimte boven de Vughterbinnenpoort te mogen gebruijken toe te staan.
03.03.1662 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Rechtspraak

Weer problemen met de Raad van Brabant die beroepen toelaat waardoor Bosschenaren niet over kunnen gaan tot executoriale verkoping van panden van onwillige debiteuren.
18.03.1662 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Rechtspraak/zaak-Eersel

Tekst van een remonstrantie van 's-Hertogenbosch aan de Staten-Generaal; vanouds appelleren de dorpen van de Meierij bij de schepenen van 's-Hertogenbosch; voor 1648 gingen echter enige dorpen in Kempenland in beroep in Antwerpen; de Raad van Brabant is nu tussenbeide gekomen in een beroep van een vonnis gewezen door schepenen van Eersel; verzoek is dat de Staten-Generaal bepalen dat men van vonnissen van dingbanken in de Meierij alleen in beroep kan gaan bij de schepenen van 's-Hertogenbosch; volgt res. Staten-Generaal 11 okt. 1660: gezien het rekest, besloten door te verwijzen naar de commissie-Meierij; een commissie die naar Den Haag reisde ontmoette in Delft de ingebieder Gerard van der Lith die door die van Eersel was aangehouden en in gevangenschap naar Den Haag werd gebracht; volgt het relaas van de ingebieder;
volgt een relaas van de assistent van de ingebieder van het gebeurde te Eersel:
volgt relaas van een commissie uit de Bossche magistraat d.d. 16 oktober 1660 over een expeditie naar Eersel:
volgt een reeks rekesten en deducties over de competentie van de schepenbank van 's-Hertogenbosch gericht aan de Staten-Generaal;
NB. Zie hierover ook Hezenmans (1899)
08.04.1662 | A 65; regr. Copes; doos 804 | leden

Schutterij/cultuur

De schutterij van de Kolveniers krijgt toestemming om Fl. 2.500 te mogen lenen; zij mogen ook een raam met het wapen van de stad laten aanbrengen in een van de kamers van de bogaard.
27.05.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Belastingen

Rapport Haagse commissie met actie tegen de invoering van de 50e penning op transporten (zie ander dossier); tekst rekest aan Staten-Generaal (f 3v-6v); tekst 'Memorie dienende tot aenwijsinge van de geposeerde beswaernisse...' (f 7v-12v); resolutie Staten-Generaal 12 mei 1662; nota voor de Raad van State met commentaar op het ontwerp-plakkaat (f 15v-17r);
27.05.1662 | leden

Ruimtelijke ordening

Paalmeesters hebben het huis De Drie Hamers getaxeerd op Fl. 2.700; de eigenaar vraagt Fl. 3.100; rentmeesters worden gemachtigd het voor die laatste prijs aan te kopen.
27.05.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Rechtspraak

Ingekomen een resolutie van de Staten-Generaal van 31 maart 1662 met daarin een reglement op de justitie in 's-Hertogenbosch (weergegeven); besloten het reglement te onderzoeken.
03.06.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Rechtspraak

Kwestie over een proces aangespannen door Catharina Hulshout echtgenoot van Adriaan Corsten uit Waalwijk tegen Matthys Jacobsen ook uit Waalwijk bij de auditeur-generaal van de legers van de koning van Spanje te Brussel; het ging over een vordering van Fl. 153-1-8; daarop kreeg zij van de Haagse Raad van Brabant een brief van attache; de man verzette zich en ging in beroep bij schepenen van 's-Hertogenbosch; de magistraat van 's-Hertogenbosch beschouwt dit als een aantasting van hun recht van appel; volgt een remonstrantie aan de Staten-Generaal.
03.06.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Verkeer te land

Besloten aan de Raad van State te schrijven dat zij de kwartieren van de Meierij gelasten om de toevoerwegen naar de stad op te hogen.
03.06.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Schutterij

De schutterij trekt op bij gelegenheid van de aanstaande kermis; wie niet meedoet verbeurt een boete.
05.06.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Schutterij

De vier schuttersgilden krijgen voor het optrekken Fl. 500 voor de aankoop van kruid; wie 60 jaar oud is, hoeft niet meer mee te doen; in zijn plaats komt dan zijn zoon of iemand uit het betreffende kwartier.
06.06.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Waterstaat/Meierij

Brief verzonden aan de Staten-Generaal waarin de stad het opneemt voor dat deel van Maasland dat beneden de Groenendijk ligt; die van Ravenstein en Dieden steken de dijk steeds door waardoor 14.000 morgen land water komt te staan; verzoek is dat H.H.M. de dijk in suavegarde nemen; op 16 mei 1662 is de dijk weer doorgestoken, waarbij een man zwaar gewond werd.
13.06.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Zaak-Schook

Dhr. Schook, rentmeester van het kapittel van St. Oedenrode, was op bevel van de Raad van State gearresteerd; hij werd thuis overdag bewaakt door twee deurwaarders; toen zij naar huis gegaan waren is hij ontvlucht; Raad van State had juist bevel gegeven hem naar de Gevangenpoort over te brengen; zij goederen worden nu in beslag genomen.
18.06.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Broodzetting

Vraag of men het brood zal "affsetten off opsetten"; de leden besluiten met meerderheid van stemmen dat zij het zo willen laten, maar zij laten dit verder over aan de schepenen; schepenen besluiten het brood van 6 pond te verlagen van 8¼ str. naar 8 str.
27.07.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Gewoonten/industrie/glas

Mandaat geslagen van Fl. 30.90 voor een "cas glasen" geschonken aan de ruwaard van Putten.
24.08.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Religie/ambt

De Kerkeraad van de Waalse Gemeente laat weten dat zij ds. Gaillard, predikant uit Montauban, die uit Frankrijk is moeten vluchten, benoemd hebben tot opvolger van ds. Henry des Marez; de schepenen laten zich dit welgevalllen.
25.08.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Belastingen

Rapport van een Haagse commissie over een nieuwe actie tegen de invoering van de overdrachtsbelasting; tekst rekest (f 51v-53v).
29.08.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Rechtspraak

Zelfde commissie als vorig leverde ook een rekest in bij de Staten-Generaal in verband met de zaak Catharina Hulshout (f 58r-61v).
29.08.1662 | leden

Hanswijk/haven

Rekest Cesar Anthonissen van Hanswijk, opzichter over de gezworen turftonders en turfdragers, om een vergoeding voor het moeilijke werk dat hij doet en wel in de vorm van wat mulm [= afvalturf]; besloten hem toe te kennen een ton turfmolm per schip voor de orde die hij houdt onder het turfvolk.
29.08.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Orthen/onderwijs

Rekest van Titus Breugelman, schoolmeester van Orthen, om zoals zijn voorgangers hebben gehad een jaarsalaris van Fl. 36 te mogen hebben; gehoord twee afgevaardigden van de naburen van Orthen, besloten het verzoek toe te staan; het geld komt uit de kas van de armen van Orthen.
29.08.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Handel/markten/vis

Gehoord een rapport over de Vismarkt; er zijn 20 plaatsen gend. pleijten, waarvan er een van de stad is, welke wordt gebruikt door de afslager; de pleiten zijn eigendom van particulieren die deze verhuren aan viskopers; de pleit is voor het laatste vernieuwd in 1637; besloten dat de eigenaren van de pleiten niet in hun bezit zullen worden gestoord.
08.09.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Armenzorg/Geefhuis/industrie/textiel

De commissie rapporteert over het wolspinnen en stelt voor de huizen aan de Nieuwstraat daarvoor in te richten zodat er 60 tot 70 kinderen aan het werk kunnen worden gezet; besloten aldus te doen, tegen zo laag mogelijke kosten; de commissie ingesteld in 1661 wordt verzocht met zijn werk door te gaan.
08.09.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Industrie/gilden

Rekest van de hoedbandmakers en de mandemakers om onder een gilde te komen afgeslagen.
13.09.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming van Cornelis van Strijp kamerbewaarder tot klerk ter secretarie, dit in plaats van Pauw.
13.09.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Gezondheid/gasthuis

Benoeming, op daartoe strekkend rekest en na gunstig advies van de Kerkeraad, van Hendrik de Rooy tot ziekentrooster; dit zonder tekort te doen aan de rechten van de oude ziekentrooster, meester Cornelis.
13.09.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Consumptie

Gisteren is er commotie ontstaan toen een boer graan verkocht aan een burger; dit komt omdat evenals begin dit jaar het graan weer in prijs begint te stijgen; in juli was er een oploop waaraan veel soldatenvrouwen en hun kinderen deelnamen; besloten de commandeur te vragen om, als dat nodig is de stadhouder van de hoogschout te assisteren; deze zegt zulks toe; het wordt de vrouwen en hun kinderen streng verboden zich te mengen onder het gepeupel.
13.10.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Industrie/goudsmeden

Benoeming van Guilliam van der Burg, goudsmid, tot koolmeter van het gilder der goud- en zilversmeden als opvolger van zijn overleden voorganger.
17.10.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Handel/bode

Benoeming van Hendrik ter Meer tot bode op Maastricht, Luik, Aken, Keulen enz. als opvolger van de overleden Willem Corneliszoon van Enschot; naast hem is Van der Steen ook bode op deze steden.
17.11.1662 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Gezondheid/leproserie

Benoeming van Daniel van der Meulen tot rentmeester van de Leproserie als opvolger van de overleden Gysbert Kuysten; borg voor Fl. 2000 is Jacob van Iperen, borger.
23.12.1662 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Gezondheid/gasthuis

Regenten van het Groot Gasthuis krijgen toestemming enige percelen nutteloze heidegrond onder Boekel van de hand te doen.
07.03.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Bestuur

Staten-Generaal hebben mr. Jacob Valkenaar benoemd tot schepen in plaats van de overleden L. van Berkel; hij is echter geen poorter; schepenen eisen nu dat hij aantoont conform het octrooi van 1660 gekwalificeerd te zijn; Valkenaar verklaart dat zijn akte van naturalisatie zich bevindt in de koffer in het schip en dat hij 26 jaar in 's-Hertogenbosch woont; hij bekende geen poorter te zijn.
10.03.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Bestuur

Verzoek mr. Valkenaar om tot poorter te worden toegelaten toegestaan (gratis); hij toont zijn akte van naturalisatie afgegeven door H.H.M. in oktober 1659; schepenen willen eerst antwoord op een reeds verzonden brief aan H.H.M. alvorens hem de eed af te nemen.
12.03.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Bestuur

Rekest jkr. Rogier van Leefdaal, heer van Deurne c.a., om tot poorter te worden toegelaten toegestaan.
12.03.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Bestuur

Hoogschout vraagt schepenen mede te werken aan de eedsaflegging van Valkenaar; deze weigeren dat omdat zij eerst de leden willen raadplegen.
19.03.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Bestuur

Besloten opnieuw aan de Staten-Generaal te schrijven over de zaak-Valkenaar en ondertussen de eedsaflegging op te schorten; volgt tekst brief; Valkenaar was bij zijn benoeming geen poorter; het poorterschap is hem verleend "gelijck het aen geene eerlijcke personen en wert geweijgert".
20.03.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Bestuur

Ingekomen resolutie Staten-Generaal van 23 maart over de zaak-Valkenaar; besloten terug te schrijven dat 's-Hertogenbosch hem zonder verder verzet installeert.
18.03.1663 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Belastingen/rechtspraak

Rapport van een Haagse commissie bestaande uit Lus en Copes (f 88r-109r) over de Brabantse beden (de stad blijft beweren dat zij deze niet hoeft te betalen) en het geschil met Eindhoven over het recht van ingebod; geen resultaat inzake de beden.
12.04.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Openbare werken/ambt

Huybrecht van Berkel, policiemeester, is overleden; besloten dit ambt voor altijd af te schaffen; de rentmeesters zullen dit ambt voortaan weer waarnemen; een commissie benoemd bestaande uit drie personen uit het eerste en drie uit het tweede lid met de pensionarissen en de rentmeesters om toe te zien de openbare werken waaronder ook de houttuin, de stadsmagazijnen en de bouwmaterialen.
12.04.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Openbare werken/ruimtelijke ordening

Rapport commissie ingesteld op 12 april 1663; sprake van een "redres"; het rapport bevat een inventarisatie van alle werken en loopt uit op een advies; besloten dit advies in zijn geheel en ongewijzigd over te nemen; alle arbeiders die op de weeklijsten stonden worden ontslagen behalve Hendrik Broen, Dirk Roelofsen en Herman van Metten, zo ook Cornelis Matthijssen die wegens zijn ouderdom wordt gehandhaafd en zo ook Matthijs Schrijver, stratemaker;
volgt een verslag van een inspectie van alle stadswerken:
Binnen de muren

• de houten brug aan de Haven over het Veregat
• de houten Zevensteensebrug op het Ortheneinde
• een stenen brug achter de Tolbrug tegenover het Scheidstraatje
• een stenen brug voor het huis De Pluim achter Rodenburg in de Tolbrugstraat
• de Gevangentoren aan de Dieze
• de stenen brug in de Lange Tolbrugstraat
• de stenen brug in de Korte Tolbrugstraat
• de stenen brug in de Schilderstraat
• de stenen brug op het Hinthamereinde bij de brouwerij De Kerseboom
• de stenen brug aan de Kleine Hekel
• de Kleine Hekel
• de Grote Hekel met de oude boog daarnaast
• de stenen brug aan het Spijkerboor
• de stenen brug in het Volderstraatje
• de stenen brug in de Beurdsestraat
• de Mortelse stenen brug "door 't Hellegat in de Mortel gelegen"
• de stenen brug in de Waterstraat bij het huis van de hoogschout
• de stenen brug in de St. Jorisstraat
• de stenen brug in het straatje achter De Ploeg, waardoor men gaat uit de Vughterstraat naar de Kruiskerk - de vraag of dit een stadsbrug is
• de stenen brug in het straatje van de St. Jorisstraat naar de kruiskerk
• de brug achter Het Wild Wijf bij de Vughterbinnenpoort
• de Molenbrug in de Vughterstraat
• de stenen brug in de straat die loopt van de Postelstraat naar de Uilenburg
• de Korenbrug bij de St. Janspoort
• de Visbrug
• de brug achter het stadhuis
• de brug in de Waterstraat bij het gouvernement
• de Geerlingsebrug
• de Judasbrug op de Papenhulst
• de brug tussen dhr. Lus en het huis van dhr. Beresteyn
• de brug tussen Het Verguld Harnas en het huis daar tegenover (ten dele een stadsbrug)
• de brug in het Minderbroedersstraatje

Buiten de muren

• de stadswallen
• de torens aan de Boom
• de stenen wegen buiten de Vughterpoort en de Hinthamerpoort

Bij alle posten geeft de commissie aan wat er te herstellen is.

Garnizoen/inkwartiering

volgt een lijst van stadsbarakken:

Stadsbarakken	nr's
In de Muntel naast de Hinthamerpoort, zuidzijde	18
Aan de wal, noordzijde	18
aan de andere kant van de H'poort bij de wal	16
aan de Hinthamerpoort achter Het Biekar	16
op de Hofstad beneden de Pijnappelpoort	16
in het St. Andriesstraatje	11
aan de Kleine Hekel, naast de wal	10
idem, overzijde	8
de pestbarakken bij de Bakkerstoren	8

p.m.: hiernog andere barakken die van het gasthuis zijn

Grote Hekel	2
Kuiperswal, bovenzijde	15
idem, beneden	8
tussen de Jonge Bogaard en de Vughterpoort	60
totaal	206

volgen twee lijsten van soldaten die in deze barakken wonen met achter hun naam een geldbedrag [= jaarlijkse huursom]
betreft de regimenten: Beverweerd, Tuijl, majoor Haersolte, La Sale, Peijton, Melis, Sanderson, Dantige, Odijk, Dona, Overstein, Alicock, La Rivière, Bassum, kol. Haersolte;
de commissie raadt het volgende aan:

• een inventaris te laten maken van de houtvoorraad
• het onderhoud van de barakken aan te besteden op basis van een te maken bestek
• de barakken achter de Jonge Schutsbogaard af te stoten omdat zij zo slecht zijn
• de gebreken aan de bruggen en de wal te laten repareren door goede metselaars die in dagloon moeten worden betaald; bouwmaterialen te laten leveren door de stad
• de corps de gardes en de bruggen vóór de stadspoorten worden door de stad onderhouden en door de stad betaald uit het remplacement
• het onderhoud van de dijken buiten de stad en de stenen wegen moet worden aanbesteed
• het klein onderhoud moet tegen zo laag mogelijke kosten door de rentmeesters worden geregeld
• de rentmeesters houden om de beurt bij welke arbeiders welk werk doen; 's zaterdags leveren zij de lijst van verdiende lonen en verbruikte materialen in bij de schepenen; na controle worden de lijsten door de schepenen getekend en 's zaterdagmiddag wordt er uitbetaald
• de bruggen en beschoeiingen die ten laste van de burgers komen moeten door hen worden onderhouden
• alleen betrouwbare arbeiders mogen worden aangenomen voor stadswerken; geen vriendjespolitiek.

24.04.1663 | leden

Kapellen

De Raad van State wil de kapellen van St. Elooi en St. Joris voor lands doeleinden gebruiken; terug te schrijven dat de Elooiskapel sedert 1629 steeds door de stad is gebruikt voor de opslag van bouwmaterialen en dat de St. Joriskapel eigendom is van de schutterij.
12.05.1663 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Cultuur

Besloten met meerderheid van stemmen om de komende week het opvoeren van comedies te verbieden; in het vervolg wordt over dit punt niet meer gedelibereerd.
19.05.1663 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Bestuur/ambt

Benoeming van Jacob de Bye tot procureur; hij moet eerst afstand doen van zijn baan als klerk ter secretarie; er waren 4 sollicitanten.
22.05.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Bestuur/ambt

Secretarissen en suppoosten van het gerecht krijgen de aanzegging dat zij alle rekesten door moeten geven aan de president of ze middels de groenroeden en de kamerbewaarders in de kamer van de schepenen moeten laten bezorgen; de schepenen moeten 's morgens tussen 10 en 12 commissarissen uit hun midden aanwijzen om de rekesten te behandelen; dit moet worden aangetekend in een apart register.
27.05.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Handel/graan

Benoeming, op rekest, van Huybert Jansz. Smits tot makelaar in granen.
01.06.1663 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/conflict Copes-Van Casteren

Ingekomen een exploot van pensionaris Copes gericht tegen de scholarchen en met name Goyaart van Casteren zoon van schepen Jacob van Casteren; Copes had het recht verkregen om de custos van de Latijnse School te benoemen; zijn kandidaat was M. Lullius, gereformeerd en een broer van de meester van de laagste klas; de scholarchen benoemden echter ene Van der Steen, katholiek, die beloofd had over te gaan naar de gereformeerde godsdienst; Copes en rector Vitriarius waren daartegen; Copes legde voor aan schepenen en eiste dat schepen van Casteren, als zijnde parij in deze zaak, zich zou terugtrekken, hetgeen deze niet deed.
06.06.1663 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Verkeer te water/rechtspraak

Brief aan magistraat van Maaseik; een Bosch poorter is daar met zijn aak aangehouden; de stad beroept zich op de Gouden Bul van 1349.
07.06.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Verkeer te land

Benoeming van Nicolaas Jacobs van Hedel tot voerman op Antwerpen en Utrecht als assistent van zijn vader Jacob Klaassen van Hedel.
07.06.1663 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Bestuur/conflict Copes-leden

Copes heeft ondanks een verbod een deductie met argumenten dat de stad niet gehouden is de bede te betalen aan de Staten-Generaal overhandigd; de meeste leden van het stadsbestuur zijn niet op de hoogte van de inhoud van dit stuk; besloten, aangezien het om een voor de stad zeer belangrijke zaak gaat, H.H.M. te schrijven dat men dit stuk graag terugheeft teneinde het te kunnen onderzoeken.
26.06.1663 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Gewoonten

Besloten aan de burgerij enig kruid te geven bij gelegenheid van de kermis; vroeger gebeurde dit ook; hier Fl. 500 aan te besteden.
26.06.1663 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/conflict Copes-leden

Besloten de binnengekomen deductie van Copes ter visie te leggen; Copes rapporteert over zijn Haagse activiteiten; President Sweerts de Landas vraagt om een copie van het rapport om erop te kunnen reageren.
17.07.1663 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Bestuur/conflict Copes-leden

De deductie is bestudeerd en wordt op voorstel van beide leden op enkele punten veranderd; besloten het te verzenden; volgt tekst van de begeleidende brief.
21.07.1663 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | leden

Zaak-Van Valkenisse/religie

Resolutie Staten-Generaal 13 juli 1663; volgt verslag van het onderzoek op het lijk verricht door L. de Bils; getekend door een groot aantal medici die verklaren dat dit rapport waar is; namen: Florentius Schuyl, P. Cock van Kerkwijk m.d., G. van Liebergen m.d. en katholiek, J. Ransecremer m.d. en katholiek, Tudert m.d., G. Paulij katholiek, C. Lemannus m.d., Hendrik Hamel m.d., Johan van Driel chirurgijn, Johan Schotelmans chirurgijn en katholiek, Gerard Schoneus chirurgijn en katholiek en Sybrand Banga chirurgijn.
21.07.1663 | A 51; regr. Ber.; doos 795 | schepenen

Gezondheid/zinneloosheid

Enige vrouwen wonend op de haven hebben de president laten weten dat een weduwe gend. Marie Goossens, zijnde zeer arm en al lang wonend in de stad maar geen poorteres, "hare sinnen gans onmachtich ende in haer verstant geslagen was geworden sulx dat de voors. hare gebuijren haer continuelyck voor vuijr ende water mosten bewaren"; verzoek is opname in Van Arkel; de meesters verklaren dat daarover eerst moet vergaderd door de blokmeesters, want zij is geen poorteres.
27.07.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Gezondheid/zinneloosheid

Rekest blokmeesters Vismarkt met zelfde verzoek als vorig; "dat de voors. vrouwe oock gans ende gaer in haer verstant nu is geslagen ende oock genochsaem voor simpel ende heel geck is loopende"; zij wordt al bedeeld door blok en Geefhuis; de meesters willen haar wel opnemen voor Fl. 100/jaar; het huis is wel vol, maar er kan een hok bijgetimmerd worden; besloten: akkoord, de kosten worden omgeslagen over blok, Gasthuis en Geefhuis.
28.07.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Zaak-Van Valkenisse/religie

Ingekomen resolutie Staten-Generaal van 23 juli 1663; besloten haar in opdracht van H.H.M. in stilte te begraven.
01.08.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Gezondheid/chirurgijns/gilden

Besloten dat de maaltijd die nieuwe leden van het chirurgijnsgilde hun confraters moeten aanbieden om te zetten in een inkomgeld van Fl. 110, waarvan Fl. 90 bestemd is voor de chirurgijnskamer; het gilde heeft geen geld in kas en heeft schulden gemaakt om de kamer te kunnen oprichten; de kamer is nuttig; deze maaltijd wordt al vaak afgekocht en leidt doorgaans tot "questien ende crackeelen"; aanleiding is de opname van Roeland van Weert als lid.
01.08.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Bestuur/ambt

Benoeming van Cornelis van Esch tot klerk ter griffie; Idem van Gerrit van Asten, Franciscus Donkers tot klerk ter griffie, en van Anthonie de Vellei; Quirijn van Oerle wordt overgeplaatst van de griffie naar de secretarie; Klerk De Bye is bevorderd tot procureur.
02.08.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Ruimtelijke ordening/nieuwe haven/kaarten

Mandaat geslagen voor controleur Blom "over het teeckenen van een chaerte van de nieuwe haven ende den wech over het contrescherp van 't fort Isabelle" ad Fl. 110.65; idem (persoon niet genoemd) "over acht water chaerten op lywaet te plecken ende afsetten" ad Fl. 17.
02.08.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Gezondheid/zinneloosheid

Marie Goossens heeft nog nodig een waterpot, zes hemden, twee paar slaaplakens en een beddeke; alle "patienten" brengen dit mee bij hun opname maar Marie heeft dit niet; besloten dat Geefhuis en Gasthuis hiervoor zullen zorgen.
04.08.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Zaak-Van Valkenisse

Verslag van de begrafenis van de Oirschotse non ingekomen.
06.08.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Handel/belastingen

Besloten het hangende proces voor het Hof van Holland tegen de Hollandse domeinen in verband met de tolheffing te Crèvecoeur weer op te pakken; er wordt veel geklaagd over de tolheffing.
21.08.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Blom

Poorterschap verleend aan Nicolaas Blom.
11.09.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Industrie/zeep/belasting

Rapport over het rekest van de zeepzieders; stellen voor om in navolging van Bommel en Maastricht een invoerrecht te heffen; Amsterdamse zeep uit te zonderen; besloten per ton Fl. 1 te heffen behalve van zeep afkomstig uit steden waar een keur is.
18.09.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Industrie/zeep/belasting

Enige kooplieden en kremers klagen over het invoerrecht op zeep; leden zijn verdeeld; besloten belasting toch in te voeren.
11.10.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Industrie/zeep/belastingen

Rapport over het rekest van de kooplieden etc.; gehoord de mondelinge verklaringen en gezien de remonstrantie, aangezien de zeep gestookt door sr. Van Niel in deze stad "seer ondeugent" is; de zeep uit Gorcum, Heusden en elders is veel beter; de commissie liet drie monsters zeep op het stadhuis bezorgen, resp. uit Gorcum, Heusden en van Van Niel; de kooplieden moesten toegeven dat de zeep van Van Niel de beste was; de kooplieden blijven zich verzetten tegen de belasting omdat Van Niel dan een monopolie krijgt en de handel wordt belemmerd; de van buiten komende zeep is vaak vervalst doordat bijv. Heusdense zeep in vaten met het Amsterdamse keurmerk erop is verpakt; besloten de belasting af te schaffen; ingevoerde zeep moet gemerkt zijn met het wapen van de stad waar die vandaan komt plus de letters S en W voor resp. zomer- en winterzeep; Bossche zeep draagt de "stadts boschboom".
03.11.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Bestuur/gewoonten

De verteringen ten stadhuize zijn in strijd met het besluit van 1651 weer in zwang geraakt; besloten: voortaan conform 1651 geen verteringen meer bij gelegenheid van het veranderen van de schepenstoel (met Bamis), in het vissen [?], op kermissen of anderszins.
09.11.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Bestuur/agent

Agent Moerkerken zendt te hoge declaraties in; besloten hem een salaris toe te kennen van Fl. 250; daarvoor stuurt hij wekelijks het nieuws door en bericht over datgene wat H.H.M. en andere Haagse colleges hebben gedaan, voor zover het van belang is voor de stad.
09.11.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Onderwijs

Benoeming van Sebastiaan Schellekens, lic. in de rechten, tot professor aan de Illustere School in de rechten; de stad heeft geen geld om hem een salaris uit te betalen; gevraagd zal worden aan de Raad van State om hem een salaris uit te keren; hij krijgt nu een oxhoofd wijn van de stad.
19.11.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Rechtspraak/garnizoen

Problemen inzake competentie van schepenbank en krijgsraad.
26/30.11.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Openbare werken

Besloten dat grote en nieuwe werken in het openbaar zullen worden aanbesteed door de rentmeesters ten overstaan van gecommitteerden uit de leden; kleine werken zoals onderhoud door de rentmeesters ten overstaan van de schepenen; gewone werken en dagelijks onderhoud zoals voorheen door de rentmeesters alleen.
30.11.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Rechtspraak/garnizoen

Als 26 en 30 november.
26/30.11.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Rechtspraak/garnizoen

Zelfde zaak als vorig.
18.12.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Handel/gilden

Klachten over slecht vlees dat in de hal verkocht wordt; boeten helpen niet; het gilde is een gesloten zaak, alle leden zijn familie van elkaar; gereformeerden worden niet toegelaten; alle vleeshouwers zijn katholiek; besloten een commissie te benoemen die de kaart gaat onderzoeken.
18.12.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Handel/wild

Alle hazen, patrijzen, varkens, kapoenen, konijnen, ganzen, hoenderen enz. worden in de stad en omgeving opgekocht en naar elders uitgevoerd; de burgerij kan er niet aan komen; besloten een commissie te benoemen die een plan maakt om dit tegen te gaan.
18.12.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Industrie/textiel/armenzorg

In mei begint het wolspinnen in het Geefhuis; men heeft twee goede meesters aangenomen op een loon van Fl. 10/week; men wil beginnen met twee of vier weefgetouwen.
18.12.1663 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Rechtspraak

Ingekomen een plakkaat van de Staten-Generaal van 19 december 1663 over de wijze van procederen; besloten commissie te benoemen die kijkt of het niet in strijd is met de privileges.
15.01.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Gezondheid/chirurgijns

Onlangs is er voor de chirurgijns een kamer gemaakt; de chirurgijns hebben gevraagd om een prelector die in de kamer onderricht kan geven; besloten te benoemen Laureyns Donkers, med. doctor, om "lessen te doen ende instructie te geven de constitutie van 't menschelijck lichaem raeckende ende haer alsoo te meer te bequaemen tot het geene tot de chirurgie wel hooch noodich is"; Donkers is zoon van Johan Donkers, raad, en schoonzoon van Hendrik Schriek schepen; hij krijgt de titel van professor medicinae.
15.01.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Gezondheid/chirurgijns

Het gilde der chirurgijns krijgt voortaan twee schepenen als opperdeken.
15.01.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Rechtspraak

De commissie die het nieuwe reglement op de justitie heeft onderzocht meldt dat voorheen de leden atlijd inspraak hadden voordat er een nieuw reglement werd vastgesteld; het reglement is op vele punten strijdig met de rechten van de stad; besloten H.H.M. te verzoeken het reglement in afwachting van een nader onderzoek door de leden op te schorten; Copes laat weten dat er volgens hem niets in staat dat strijdig is met de privileges.
30.01.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Haven/turf/Van Hanswijk

Rekest turfschippers om Van Hanswijk de betaling van de geleverde turf te laten afhandelen, mits hij van de schippers in plaats van een zaak gemul een zak turf ontvangt; het komt nu veel voor dat de turfdragers turf komen ophalen voor mensen in de stad; de dragers houden het geld dat zij beuren grotendeels voor zich zelf.
08.02.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Rechtspraak

Geschil over het recht van ingebod van de stad Helmond.
12.02.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Handel/bode

Benoeming van Jan van Emmerik tot bode op Zaltbommel.
16.02.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Rechtspraak

Ingekomen resolutie Staten-Generaal 15 februari 1664: gezien de brief van de magistraat over het nieuwe reglement op de justitie en een rekest van enige schepenen, gezworenen en raden met de inhoud dat de heren van de leden het niet met elkaar eens zijn over deze zaak; zij vinden het nieuwe reglement hoognodig en voortreffelijk; besloten een delegatie van de magistraat in Den Haag te ontbieden op 28 februari.
20.02.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Volgt een brief ondertekend door Copes; de president heeft de behandeling van het nieuwe reglement gemanipuleerd; de advocaten die in de magistraat zitten zijn tegen, wij zijn voor; de stemming was in het eerste lid 8 tegen 6 en in het tweede lid 15 tegen 14, dus een meerderheid van 3 om opschorting aan te vragen; volgt een verklaring van 12 advocaten dat het nieuwe reglement prima is; zo een verklaring van president Sweerts de Landas waarin hij zijn beleid verdedigt.
20.02.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming van Balthasar van Geesbergen tot klerk van de rentmeesters als opvolger van Abraham van der Aa.
20.02.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Gezondheid/chirurgijns

Meester Evert van den Berg, chirurgijn, mag niet meer op de vergaderingen van het gilde der chirurgijns komen.
20.03.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Rechtspraak

Ingekomen een gedrukt reglement op de wijze van procederen vastgesteld door de Staten-Generaal op 1 maart; betreft een herziening van het reglement van 1663; besloten dit reglement te accepteren; de president moet zorgen dat er steeds genoeg schepenen in de stad aanwezig zijn; wie opgeroepen is en niet komt verbeurt een boete; voor criminele processen zijn zeven schepenen nodig; voor civiele en pachterszaken, verder voor decreten van belang, appointementen en het beslissen over commissies die de rekeningen afhoren, moeten vijf schepenen aanwezig zijn; geen vervreemding of bezwaring van onroerende goederen van weeskinderen als niet eerst de naaste vrienden en bekenden zowel van vaders- als moederszijde zijn gehoord; wanneer een schepen in zakelijk of emotioneel opzicht betrokken is bij een proces of wanneer een familielid tot en met de zesde graad dat is, mag hij zich niet met dit proces inlaten; zowel de griffier als de pensionarissen moeten assisteren bij processen; beide functionarissen worden daarvoor betaald met een loon van 10 strs per uur; de schepenen die commissaris zijn krijgen per uur 15 strs. en voor een "aengerichte ofte simpele visitatie" 12 strs.; de zittingen van de gecommitteerde schepenen moeten plaatsvinden op het stadhuis "sonder eenige verteeringe tot laste van partijen"; zaken van armen zijn gratis.
22.03.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming van Cornelis van Strijp tot concierge van het stadhuis; gaat in na de dood van Maria de Bruijn weduwe van de oude concierge die zolang zij leeft salaris en emolumenten trekt.
22.03.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Bestuur/pamflet

Er is een pamflet verspreid, geschreven door een onbekende, waarin zekere gekwalificeerde personen wonend in de stad worden beledigd; besloten een premie uit te loven van Fl. 50 voor degene die de naam van de auteur opgeeft.
16.04.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Gezondheid/med. doctor

Conflict bijgelegd tussen L. Donkers, med. dr., en stadsdokter Kerkwijk.
16.04.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Rechtspraak

Rapport van een commissie die in Den Haag bewerkstelligd heeft dat het reglement op de justitie werd gewijzigd; Beresteyn kreeg opdracht van de president dit te notuleren; het bleek de heren commissarissen dat in Den Haag "diversche quade impressien gegeven waren"; op 28 februari vond een comparitie plaats ten overstaan van een commissie uit de Staten-Generaal van beide partijen; de groep Copes bestond verder uit: Van Teffelen, Gysbert van Hamel en Pieter Lus; de commissie uit de Staten-Generaal uit: Van Brakel, Van Renswoude, De Witt, Van Vrijbergen, Cant, Bootsma en Almelo; Sweerts beweerde desgevraagd dat het reglement meteen ten uitvoer was gebracht, voor zover het niet in strijd was met de privileges van de stad; Copes beweert dat het reglement niet ten uitvoer was gelegd; de zaak draait om het artikel dat bepaalt hoe advocaten die schepen worden zich dienen te gedragen in processen waar zij uit hoofde van hun functie in betrokken zijn; Copes vertelt wat er in de vergadering van de leden was gezegd, waarop Sweerts opmerkt dat hij het vreemd vindt dat een pensionaris zulke dingen zegt; hij is toch "een minister" van de stad; de rechtspraak in Den Bosch was altijd beter dan die in de drie andere hoofdsteden van Brabant; maar weinig vonnissen zijn gereformeerd; Copes c.s. beklemtonen dat de stad de orders van H.H.M. zonder dralen hebben op te volgen; omstreden zijn vooral de artikelen die de pensionarissen en de griffier het recht geven de schepen te adviseren, in enkele gevallen met uitsluiting van de advocaten; Sweerts c.s. merkt op dat de beide pensionarissen en zelfs de griffier inzake juidicele zaken niet erg kundig zijn; zij verstaan de "apices juris" niet; Sweerts levert daarop een deductie van 96 punten in (volgt tekst); kern van de zaak: in het oude reglement krijgt de pensionaris, toch maar een dienaar van de stad, te veel bevoegdheden;
[dit leidde tenslotte tot de herziening van 1 maart].
01.05.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Belastingen/Breda

Ingekomen brief magistraat Breda van 30 april met ingesloten rekest aan de Staten van Holland; besloten terug te schrijven dat de brief ontvangen is, dat rentmeester der domeinen Pieck nog geen tijd gehad heeft om de Raad van State te adviseren en dat de eerstvolgende Haagse commissie aandacht zal schenken aan deze zaak; volgt tekst rekest ingediend door de bewoners van Niervaart, Zevenbergen, Drimmelen, Zwaluwe, Made, Standhazen en de andere Zuidhollandse dorpen; zij grenzen aan Brabant en zijn gewoon hun landgewassen onbelemmerd naar Breda en andere omliggende plaatsen te brengen; zij hebben ook land liggen aan de Brabantse kant; sedert enige jaren worden zij aangeslagen door Jan Vromans, pachter van de Grote Brabantse Landtol; deze eiste voor elke wagen 3-4 strs.; de nieuwe pachter Hendrik van Arnhem eist 18 str. en neemt paard en wagen van hen die niet betalen in beslag en brengt ze naar 's-Hertogenbosch; er moet dan een groot losgeld betaald worden; de pachter wil ook beletten dat boeren land aan weerszijden van de grens hebben; hij eist tol van vee dat 's avonds op stal gaat als de stal aan de andere kant van de grens ligt; dit is nooit eerder gebeurd, ook niet toen Breda Spaans was; zij vragen om iemand uit de Staten van Holland toe te voegen aan de commissie uit de Raad van State tot wie zij al geklaagd hebben en die daartoe een commissie hebben benoemd; Staten van Holland zenden dit rekest door naar de Gecommitteerde Raden en de Rekenkamer der Domeinen (resolutie 21 maart 1664).
03.05.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Oproer

Stephanus van Teffelen, stadhouder van de hoogschout, heeft met gevaar voor zijn eigen leven ongeveer een jaar geleden opgetreden tijdens een oploop van het gepeupelte "over het opcoopen der graenen"; hij heeft een boer moeten beschermen die anders vermoord zou zijn; hij heeft de huizen van Hendrik Jansz. Loden, bakker, bij de Gevangenpoort, en dat van Jan van de Venne in de Korenstraat moeten beschermen; hij heeft alles alleen moeten doen, want er was niemand van de magistraat op het stadhuis te vinden; wel is hem toen een beloning toegezegd; besloten hem voor twee oxhoofden wijn Fl. 100 te schenken.
07.05.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Handel/markten

Besloten naar aanleiding van een rekest van de viskopers het oude plan tot de bouw van een nieuwe Vismarkt uit te voeren volgens de "chaerte figuratijff" van Gerrit Coenen; reden voor het uitstel was een geschil over wie zou betalen; het benodigde geld zal met lijfrenten worden geleend; de rent te halen uit de verhuring van de stallen der viskopers.
07.05.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Onderwijs

Benoeming van Peter Adams de kremer, ingezeten borger, tot schoolmeester en koster van Orthen als opvolger van Titus Breugelman; de Raad van State zal worden gevraagd hem zijn salaris uit te betalen.
11.06.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Handel/belastingen/Bree

Weer klachten van Willem van Bree dat hij in Arnhem tol moet betalen.
29.07.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Rechtspraak/Grevenbroek

Magistraat schrijft aan de gouverneur om jkr. Erasmus van Grevenbroek, zoon van de heer van Helvoirt, vrij te laten; deze was aangehouden bij de Vughterpoort na problemen met de wacht aldaar en vervolgens naar de Geweldiger gebracht; hij is edelman en burger, geen militair; de commandeur weigert hem vrij te laten en verwees naar de gouverneur.
12.08.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Bestuur/ambt

Benoeming van Johannes van Noorden tot kamerbewaarder als opvolger van Jan van Cuyk die onstalg heeft gevraagd; Van Noorden is nu in dienst van oud-president jkr. Pieck.
14.08.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Bestuur

De president brengt twee reglementen in uitgevaardigd door H.H.M. namelijk het Echtreglement uit 1655 en het Schoolreglement uit 1656 [sic]; deze moeten worden gepubliceerd; besloten ze door een commissie te laten onderzoeken.
14.08.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Verkeer te land/wagendienst

Plan ingekomen opgesteld door Daniel van der Meulen om een wagendienst op te richten naar Maastricht; besloten als proef drie maanden te laten rijden en dan verder te zien.
25.08.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Gezondheid/pest

De pest dreigt; enige huizen zijn al besmet.
25.08.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Onderwijs

Vele leden van de magistraat achten het een goede zaak als aan de Illustere School wis- en landmeetkunde met inbegrip van de vestingbouwkunde werd onderwezen, vooral wegens het grote garnizoen; het zal meer vruchten opleveren als dit "in de duijtsche taele geschieden"; dhr. Clemens van Sorge biedt zich aan; besloten Van Sorge te benoemen tot professor geometrie ende matheses, maar zonder salaris.
25.08.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Gezondheid/pest

Rekest van Hendrik de Roij chirurgijn ingekomen; enige jaren geleden heeft de magistraat hem aangewezen als ziekentrooster; hij verdient er niets aan; de ingezetenen zijn tevreden over hem; enige van zijn klanten verlaten hem omdat zij bang zijn dat hij pestlijders gaat bezoeken; vraagt nu om een salaris; besloten hem zolang de pest duurt Fl. 5 per week te betalen; men heeft al ene meester Cornelis benoemd tot ziekentrooster van pestlijders.
19.09.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Handel/bouwmaterialen

Er zijn veel geschillen tussen de pachters van de stedelijke grove waren en de maasschippers uit Luik over de wijze waarop het tarief moet worden berekend: naar de inkoops- of naar de verkoopsprijs?; besloten uit te gaan van de [lagere] inkoopsprijs.
19.09.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Handel/wijn

Rekest van de kooplieden handelend in Rijnwijn om de Moeselwijn voortaan met hetzelfde tarief te belasten als de Franse wijn, zoals ook het land doet, toegestaan.
29.09.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Gezondheid/chirurgijns

Rekest van Evert van den Berg om intrekking van de resolutie van 20 maart 1664 toegestaan.
08.10.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Onderwijs

Florentius Schuyl is vertrokken naar Leiden; besloten in de vacature als volgt te voorzien: S. Schellekens die al rechten doet krijgt philosophia practica erbij (salaris Fl. 400); L. Donkers die medicijnen doet krijgt phisica erbij (salaris Fl. 250); rector Vitriarius doet voortaan logica in plaats van Grieks (salaris Fl. 100); ds. Jacob Cuchlinus doet voortaan Grieks (salaris Fl. 250).
28.10.1664 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Onderwijs

Besloten prof. Van Sorgen die onbezoldigd hoogleraar is een oxhoofd wijn te schenken; mandaat geslagen wegens geld besteed aan de bouw van een "auditorium".
09.12.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Onderwijs

Afscheid prof. Florentius Schuyl van de magistraat.
09.12.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Onderwijs

Benoeming, op daartoe strekkend rekest, van ds. Vitriarius tot hoogleraar in de metaphysica en de logica; Vitriarius was hoogleraar Grieks.
24.12.1664 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Handel/markten

Mandaten geslagen in verband met een ontwerp voor de nieuwe vismarkt; een voor Odolf Suel, bode op Amsterdam, "voor verschot van een afftekeninge van Vischmerct" ad Fl. 10.35; een voor Gerard Coenen "over meten ende caerteren van een nieuwe vischmerct" ad Fl. 25.
10.01.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Armenzorg/Baar Gelovige Zielen

De rentmeester Van de Baar betaalt voortaan jaarlijks in plaats van Fl. 28 maar Fl. 14.- aan de blokken en aan de Diakonie.
10.01.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Bestuur/gewoonten

De kosten van de jaarlijkse maaltijd gehouden bij het veranderen van de schepenstoel worden vastgesteld op ten hoogste Fl. 150; uigenodigd worden dan in ieder geval de aankomende en afgaande schepenen, de hoogschout, de stadhouder, de pensionarissen, de rentmeesters en de griffier.
27.02.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Belastingen

Rapport van een Haagse commissie die heeft geageerd tegen de invoering van nieuwe belastingen (f 183v-188r); nog een rapport met hetzelfde doel, met een deductie door Stad en Meierij (f 188r-230v; de deductie op f 191r-224v); ook actie inzake het remplacement.
27.02.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Belastingen

Ingekomen een brief van de Staten-Generaal met de opdracht om kohieren op te stellen voor de kapitale schatting die men wil gaan heffen; bijgesloten een uitvoerige instructie d.d. 19 februari 1665 (f 233r-237v); de leden "hebben goetgevonden dese saecke in bedencken te houden".
16.03.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Belastingen

Ingekomen een brief uit Sluis van de heren Van Beverningh en Van Vrijbergen, gecommitteerden van de Raad van State; zij komen naar 's-Hertogenbosch om de kohieren van de 'kapitalisten' te bekijken (gegoed voor Fl. 2.000 of meer), maar zij willen nu ook graag een lijst "van de verdere familien in U: Ed: stadt met aenwijsinge van hare neringe ofte hanteringe" bestemd voor H.H.M.; besloten de gecommitteerden in de blokken te vragen beide lijsten te maken, maar de tweede lijst wordt voorlopig niet voorzien van de beroepen of neringen; deze laatste lijst wordt nog niet ingeleverd bij Van Beverningh c.a.
30.04.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Handel/beurtveer

Benoeming van Boudewijn Kalff, burger en schipper te 's-Hertogenbosch, tot marktschipper op Amsterdam als opvolger van Robbert Kalff, oud 74 jaar, die vrijwillig afstand heeft gedaan.
07.05.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Armenzorg/Geefhuis

De commissie belast het de wolspinnerij in het Geefhuis klaagt over geldgebrek en een stagnerende afzet van lakens wegens de Engelse oorlog; het Geefhuis heeft al veel voorgeschoten; de stad ligt 12-13 jaar achter met het betalen van aan het Geefhuis toekomende renten; besloten de rentmeesters op te dragen om een deel van de achterstallige renten uit te betalen.
25.05.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Belastingen

Van Beverningh c.a. vroegen naar de tweede lijst van personen die geen 'kapitalist' zijn; de magistraat antwoordde dat men deze niet kon geven "vermits het buijten den gedanen eedt was"; Van Beverningh c.a. drongen echter sterk aan, zodat de schepenen dit nu aan de leden voorleggen; besloten de blokmeesters die onder ede staan te vragen de gevraagde lijsten te maken en deze te overhandigen aan Van Beverningh c.a.
25.05.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Gezondheid/reiniging

De oude pachter van het ophalen van het straatvuil, Hein Driessen, wil dit werk alleen voortzetten als hij daarvoor Fl. 500 krijgt en de Muntel mag gebruiken; volgen de conditiën; de pachter zorgt zelf voor karren en personeel; hij haalt dagelijks alle vuil op; de ingezetenen moeten twee keer per week, op woensdag en zaterdag, tussen noen en 2 uur hun straten en goten of zoijen aanvegen; de ingezetenen moeten het vuil buitenzetten zodrag zij het ratelen of ander geluid van de karrelieden horen; niemand anders mag mest etc. ophalen; wel mogen de ingezetenen hun eigen vuil op hun eigen erf houden; de pachter of aannemer moet het vuil storten op een plaats die de stad hem aanwijst; indien hij in gebreke blijft mag de stad dit werk laten doen op zijn kosten; indien de stad zelf straatvuil nodig heeft, moet de pachter dit toelaten; de stad betaalt hem daarvoor 2 str. per kar.
12.06.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Gewoonten/bestuur

De hoeveelheid wijn die op de maaltijd van de zinnelozen op stadskosten wordt geschonken heeft de neiging steeds meer toe te nemen; besloten van stadswege hoogstens 50 potten Franse wijn te geven en niet meer dan twee schepenen uit te nodigen.
26.06.1665 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Bestuur/stadsfinanciën

Vaststelling van een nieuwe instructie voor de rentmeesters (44 artikelen; weergegeven); hun taak is het beheer van de stadsfinanciën d.w.z. alle ontvangste en uitgaven lopen via hen; daarnaast hebben zij de directie van de openbare werken (zie resolutie 24 april 1663); zij mogen alleen uitgaven doen op 'ordonnantiën' die zijn goedgekeurd door de leden en getekend door drie schepenen en een der pensionarissen, behalve de mandaten voor de aankoop van turf die door de schepenen mogen worden vastgesteld; zij moeten boeken 'voor vol ontfang'; wat niet ontvangen is, wordt opgevoerd onder de uitgaven; bepaling over de vereringen; het geld wordt bewaard "opte camer boven den zadel van 't stadthuijs in de comptoiren daertoe geordineert"; zij mogen niet 'accorderen' over het successierecht; dit mogen alleen de schepenen; zij zijn aansprakelijk voor de fouten van de klerken, indien de stad daardoor financiele schade lijdt; het formulier van de rekening blijft zoals het is; alle bladzijden van de rekening moeten worden genummerd; nog meer bepalingen over de comptabiliteit; zij mogen geen bouwmaterialen e.d. leveren aan de stad; zij mogen de stad niet verlaten zonder toestemming van de schepenen; zij zijn verantwoordelijk voor het beheer van de bouwmaterialen van de stad; zij leveren hun rekening in vóór 1 februari van het jaar volgend het jaar dat zij aftreden (per Bamis = 1 oktober); de rekening wordt in drievoud geschreven, een exemplaar voor henzelf, een voor het eerste lid en een voor het tweede.
02.07.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Bestuur/haven/ambt

Benoeming van Johan Schoock tot havenmeester als opvolger van de overleden Cornelis Roelofssen Pauw; de zoon van de overledene, Roland Pauw, heeft ook gesolliciteerd met het aanbod dit voor niets te doen en Fl. 500 te schenken aan de Godshuizen; besluit genomen met meerderheid van stemmen; mocht Schoock schepen worden dan vervalt deze aanstelling; zeven heren protesteren tegen dit besluit omdat dit ambt "als te gering ende abject sijnde" niet door een lid van de magistraat behoort te worden bekleed.
02.07.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | leden

Stadsfinanciën

Besloten commissie in te stellen om de toestand van de stedelijke financiën te onderzoeken.
28.07.1665 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Zaak-De Bitter

Johan van den Berg is de stad als ex-rentmeester nog Fl. 3.100 schuldig, maar hij verklaart dit weg te willen strepen tegen een vordering van hem op het Geefhuis; besloten dat Van den Berg binnen een maand zijn schuld aan de stad moet voldoen, want de andere vordering heeft daar niets mee te maken.
28.07.1665 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Handel/bode

Benoeming van Lambert Anthonissen van Lith tot bode op Breda als opvolger van zijn vader Anton van Lith die wegens ouderdom afstand heeft gedaan van dit ambt.
10.08.1665 | A 66; regr. Copes; doos 804 | schepenen

Belastingen/economie-algemeen/oorlog

Rekest Thomas Minten, pachter van de bieraccijns, ingekomen; hij heeft de bieraccijns voor een hoog bedrag gepacht; door het uitbreken van de oorlog is er een tegenvaller; "met het uijttrecken der guarnisoenen, slappe neringe, ende weijnich toevoer uijt Hollant"; wil graag zijn schulden kunnen betalen en genoeg geld overhouden om zijn moederloze kinderen behoorlijk te kunnen opvoeden; biedt aan de lopende pacht met twee jaar te mogen verlengen; besloten: aan schepenen over te laten.
16.09.1665 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Kerken en kapellen/ambt

Rekest van Willem van Hout, schepen, tevens rentmeester van de fabrieken van de grote kerk, de kleine kerken en de kapellen, om ontslag wegens zijn hoge ouderdom en ziekelijkheid; hij doet dit werk sedert 1629; gelezen rekest van Steven van Teffelen, stadhouder van de hoogschout, om met dit ambt te worden begeven; besloten hem in deze functie te benoemen; benoeming commissie om een instructie op te stellen.
26.09.1665 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Gezondheid/pest

Besloten het pesthuis te openen omdat de pest heerst.
26.09.1665 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Industrie/drukkers

Benoeming van Steven du Mont tot stadsdrukker als opvolger van de overleden Petronella van Dokkum; andere sollicitant was Bernhard Janssen Berhout.
28.09.1665 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Waterstaat

Mandaat geslagen voor de erfgenamen van Maaike weduwe van Jan Kerfs ad Fl. 137 wegens het klaarmaken van een koude maaltijd verzonden naar de Hedikhuizense Maas voor enige heren die daar waren.
28.09.1665 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Haven/Van Hanswijk

Benoeming van Antonij van Hanswijk tot turftonder als opvolger van zijn vader Caesar Antonissen van Hanswijk die vrijwillig afstand heeft gedaan.
29.09.1665 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Bestuur

Juffrouw Wilhelmina van IJsselstein heeft ten overstaan van schepenen verklaard dat de advocaat Valkenaar in aanwezigheid van secretaris Van Kessel in diens huis een woordenwisseling had; Valkenaar had toen gezegd: 't en sal in den aenstaenden nieuwen schepenstoel soo niet toegaen als bij den ouden afgaenden schepenstoel daer bij voegende de oude heeren die nu afgegaen sijn, sijn een deel wanten; waerop sij hadde geantwoort derft gij soo spreken van heeren die weduwen ende wesen ende een ijeder goet recht doen, ghij bent eenen dobbelen want" nog een verklaring van groenroede Van Espendonk over uitspraken van Valkenaar.
02.10.1665 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Belastingen

De Staten-Generaal heffen eenmalig een buitengewone halve verponding; 's-Hertogenbosch moet Fl. 12.000 op tafel leggen; besloten een tweederde buitengewone verponding te heffen, waarvan 3/4 ten laste van de eigenaren en 1/4 ten laste van de huurders.
15.10.1665 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Gezondheid/pest

Benoeming van Neeltje Jacobs echtgenote van Pauwels Jacobs van der Meulen tot pestvroedvrouw op een salaris van Fl. 4 per week en dat zolang de pestmeester het teken zal dragen dat de pest heerst.
17.10.1665 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Industrie/textiel

Rekest van de verwers en lakenkopers om het loon van de staalmeesters weer, zoals vroeger, te stellen op 1 str. per laken, heel of half; besloten: akkoord.
22.10.1665 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Belastingen

De resolutie van 15 oktober wordt veranderd: 5/8 buitengewone verponding, waarvan 2/3 voor de eigenaar en 1/3 voor de huurder; de huurder schiet het eigenaarsgedeelte voor en kort dit op de huur.
22.10.1665 | leden

Garnizoen

Gouverneur liet weten dat 5 compagnieën Franse troepen van maarschalk De la Ferté patent hadden om in de stad te komen; verzocht medewerking bij de kazernering.
29.12.1665 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Garnizoen/ambt

Billetschrijver Cornelis van Esch is overleden; serviesmeester Van Zutphen maakt aanspraak op dit ambt en het daaraan verbonden salaris; besloten te benoemen tot billetschrijver dhr. Tempelaer; Van Zutphen protesteert; zo ook enige heren.
31.12.1665 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Demografie/gewoonten

Gijsbert Kermi (of: Kerin) wordt ontslagen van zijn trouwbelofte omdat zijn aanstaande echtgenote Maria Klaassen van der Linden een misstap begaan heeft; dit gebeurde tussen het tweede en derde gebod; Maria bekent de misstap.
11.01.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Garnizoen

De officieren van het Franse regiment nemen geen genoegen met hun inkwartiering in enige kloostergebouwen.
17.01.1666 | leden

Armenzorg/industrie/textiel

Gelezen een plan bedacht met Joachim van Willemstad om "alhier eene drapperije op te rechten"; besloten aan de weesmeesters een copie te geven van de bepaling over 6 weesjongens met verzoek daarop te adviseren.
20.01.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Haven/turf/Hanswijk

Rekest Antoniske Jaspars Gouw weduwe van Caesar Antonissen van Hanswijk om haar zoon Anthonis te benoemen tot opvolger van zijn vader als opziender over de turfdragers; besloten: akkoord.
21.01.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Armenzorg/industrie/textiel

Overeenkomst tussen J. van Willemstad en de stad voor het oprichten van een wollenlakenfabriek volgt tekst; in 1661 is besloten in het Geefhuis een wollenlakenfabriek op te richten; deze heeft gedraaid van mei 1664 tot 31 augustus 1665, toen men bevond dat deze fabriek voor het Geefhuis schadelijk was, om welke reden het bedrijf werd stilgelegd; een commissie uit de magistraat heeft toen met de regenten van het Geefhuis en de weesmeesters contact gelegd met J. van Willemstad thans wonend in Gorcum; Van W. zal zich vestigen in 's-Hertogenbosch en de "drapperije" invoeren; het Geefhuis stelt daarvoor het z.g. werkhuis beschikbaar en is alleen verplicht dit dakdicht te houden; hij mag de getouwen en gereedschappen van het Geefhuis gebruiken; extra gereedschap moet Van W. zelf aanschaffen; de stad geeft Van W. het huis van Cornelis Simons in gebruik en betaalt de huur aan het Geefhuis; het huis wordt voorzien van een deur uitkomend in de Nieuwstraat; de regenten van het Geefhuis sporen de mensen die brood komen halen aan hun kinderen naar Van W. te sturen om daar te werken tegen het gebruikelijke loon; de weesmeesters zullen de kinderen animeren om bij Van W. te gaan werken; de mensen die bij Van W. werken krijgen bedeling als hun loon niet voldoende is om van te kunnen leven; Van W. wordt gratis poorter en is vrijgesteld van het ijsbijten en de inkwartiering; het contract loopt zes jaar; bij dood van Van W. is het ontbonden; Van W. is verplicht minstens vier getouwen onafgebroken in bedrijf te houden; Van W. staat garant met zijn persoon en zijn goederen.
30.01.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Belastingen

Brief ingekomen van een Haagse commissie; zij zijn bezig met het proces contra Eindhoven, de achterstallige serviesgelden en het plan om de Generaliteitslanden aan te slaan met een quote van 4% (vier boven het honderd) in de buitengewone staat van oorlog; dit zal leiden tot een verhoging van de belastingen; vooral de Staten van Holland dringen hier op aan; zij vragen om assistentie; besloten om Copes en president Focanus naar Den Haag te sturen (Lus en Beresteyn zijn daar al).
30.01.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Garnizoen

Vele klachten van de burgerij over de overlast aangericht door het Franse hulpcorps.
07.02.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Garnizoen

Als res. 7 februari; de rechtspraak lijdt eronder dat de schepenen te veel tijd kwijt zijn aan deze zaak; geen besluit genomen.
11.02.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/ambt/weeskinderen

Rekest van Emerentiana Reiniers weduwe van Hendrik Schuler, in leven gezworen wijnroeier; zij is na de dood van haar man met 8 kinderen achtergebleven; zij vraagt om haar zoon Carel Schuler, oud 24 jaar, te benoemen tot opvolger opdat hij het gezin kan onderhouden; gehoord de gunstige berichten van vele wijnkopers besloten hem te benoemen op voorwaarde dat hij, indien hij trouwt, de helft van zijn inkomsten afdraagt aan zijn moeder.
11.02.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming van Ernst Ruitenburg tot klerk ter secretarie als opvolger van Abraham van der Aa, mits hij eerst ontslag neemt als soldaat en poorter wordt.
05.03.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Garnizoen/inkwartiering

Er zijn veel problemen met de inkwartiering van het Franse hulpcorps; de burgerij lijdt er zwaar onder; besloten dat de dorpen in het Vrijdom Orthen en Den Dungen ook mee moeten doen met de inkwartiering.
05.03.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Garnizoen/inkwartiering

De Franse soldaten eisen meer aan servies dan gebruikelijk is bij de eigen troepen; vastgesteld wordt wat de burgerij de soldaten moet verschaffen: aan een ruiter een bed en een stal voor een paard(en), aan de voetsoldaten alleen een bed; de soldaten mogen geen brandstof, licht, olie, azijn of iets anders hebben, alleen "pot ende kan"; als de soldaten geen logies willen maar in plaats daarvan geld, dan wordt betaald volgens het door het land vastgestelde tarief en wel:
een ritmeester met zijn jongen en hun paarden: Fl. 16.30;
een cornet met zijn jongen en twee paarden: Fl. 4.80;
een korporaal van de ruiters: Fl. 2.-;
de andere onderofficieren en de ruiters: 36 strs.;
een kapitein van de voetknechten Fl. 6.-;
een vaandrig Fl. 5;
een luitenant Fl. 4;
een sergeant Fl. 34 str.;
een korporaal 30 str.;
alle andere geappointeerden en alle andere officieren en gewone soldaten 24 str.
16.03.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Garnizoen

Het regiment van monsr. maarschalk De la Ferté bestaande uit 5 compagnieën vertrekt van hier naar Bergen op Zoom; lag in 's-Hertogenbosch sedert 28 december 1665; de eerste kapitein en majoor van dit regiment vraagt om een verklaring dat de Franse soldaten zich netjes hebben gedragen; om redenen wordt besloten dit niet te doen; de pensionaris mag van dit besluit geen extracten afgeven.
29.03.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Garnizoen

In plaats van de vertrekkende Franse soldaten komen er nu drie andere Franse compagnieën uit Bommel hierheen en 50 ruiters van de Dauphins uit Oss; de burgerij lijdt zwaar onder deze last; in Oss wil men van de ruiters af omdat deze van alles moeten worden voorzien; besloten de nieuwe troepen te logeren in de stal van het Geefhuis.
29.03.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Handel/beurtveer

Benoeming van Catharina Wouters van Son weduwe van Govert Teunissen van Withoven, tot marktschipper op Gouda en Haarlem; zij is verplicht een sterke knecht aan te stellen om te assisteren; borgstelling Fl. 1.000.
02.04.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Garnizoen

Dhr. Carlier, intendant van de Franse troepen, vervoegt zich en vraagt of er inderdaad klachten zijn over de Franse soldaten; afkonsiging van een publikatie (in het Frans; weergegeven) waarin het de officieren en soldaten verboden wordt zich te misdragen; aanhef: "de par Le Roij"; zij moeten genoegen nemen met het logies dat de gebilleteerde burgers hen bieden, dat wil ook zeggen genoegen nemen "du couvert d'un lit, du feu et de la chandelle de l'hoste selon sa commodité sans pouvoir pretendre de luij aucun bois, tourbe, nij chandelle pour brusler ailleurs"; "qu'ils se retireront en leurs logijs lors que la retraicte sonnera pour n'en sortir plus...".
02.04.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Handel/beurtveer

Benoeming van Cornelis Kalf tot marktschipper op Leiden in plaats van de overleden Jan Smit; hij moet aan de weduwe van Smit voor het onderhoud van de vier kinderen wekelijks 3 gulden uitkeren en dat 10 jaar lang; borgstelling Fl. 1.000.
27.04.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | schepenen

Gezondheid/gasthuis/ambt

Benoeming van Willem Vogel tot klerk van het gasthuis in plaats van de overleden Philips Kerfs; borgstelling Fl. 1.000.
27.04.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Armenzorg/ambt

Benoeming van Johan van Noorden tot rentmeester van de Baar der Gelovige Zielen als opvolger van de overleden Ph. Kerfs.
27.04.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Bestuur/transporten/Meierij

Rapport van een Haagse commissie over onder andere een rekest van de secretarissen van het kwartier van Oisterwijk overgegeven aan de Staten-Generaal op 7 november 1665; volgt tekst van een deductie gericht tegen de secretarissen; deze handelen niet namens de bestuurders en zijn alleen uit op hun eigen belang; al jaar en dag proberen zij 's-Hertogenbosch het recht te ontnemen om goederen te transporteren die gelegen zijn in de Meierij; wordt verwezen naar een plakkaat van Karel V uit 1531; ze gooiden het nu over een andere boeg door de Staten-Generaal ertoe te bewegen verplicht te stellen dat dergelijke transporten ook geregistreerd moeten worden voor de bank van ligging van het goed; deze dubbele registratie betekent voor de bewoners van de Meierij een extra last.
29.04.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Rechtspraak

Vervolg vorig rapport; deductie getiteld 'Redenen in 't corte...' ingeleverd bij de Staten-Generaal waarin de stad haar standpunt verdedigt inzake het geschil met de stad Eindhoven (f 234v-239v); Eindhoven spande proces aan voor de Raad van Brabant; Eindhoven eist dat 's-Hertogenbosch verboden wordt appellen aan te nemen van dorpen in de kwartieren van Kempenland en Peelland.
29.04.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Stadsfinanciën/belastingen

Vervolg vorig rapport; rekest 's-Hertogenbosch aan Staten-Generaal om het remplacement te verlengen; klachten over de slechte toestand van de stedelijke financiën; de afgevaardigden vernamen dat Holland had voorgesteld in de Staten-Generaal om de Generaliteitslanden te belasten met een quote van vier boven elke honderd gulden die geconsenteerd zijn in de buitengewone staat van oorlog; dit zou voor de Generaliteistlanden neerkomen op jaarlijks Fl. 20.000; agitatie tegen dit plan.
29.04.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796) | leden

Belastingen/rechtspraak

Vier rapporten van Haagse commissies over diverse acties (f 26v-76r); proces contra Eindhoven; rekest daarover aan de Staten-Generaal met 7 bijlagen (f 27v-46v);
nr. 1 - resolutie Staten-Generaal 16 december 1664
nr. 2 - eis en conclusie van Eindhoven voor de Raad van Brabant, zonder datum
nr. 3 - oorkonde Karel V te Brussel 12 september 1531
nr. 4 - eis en conclusie Eindhoven voor Raad van Brabant zonder datum
nr. 5 - idem als nr. 4
nr. 6 - uittreksel uit ordonnantie op de manier van procederen van de Raad van Brabant, art. 612
nr. 7 - uittreksel uit de capitulatie van 1629, art. 17;
rekest van de regenten van het kwartier van Oisterwijk:
transporten mogen vanouds worden verleden ten overstaan van de schepenbank waar het goed ligt of voor de schepenbank van 's-Hertogenbosch; dit leidt tot verwarring omdat de beide registraties niet aan elkaar gekoppeld zijn; goederen worden getransporteerd zonder dat de erop rustende lasten worden vernoemd; de nieuwe eigenaar komt daar dan te laat tot zijn schade achter; zooiets hoort niet "in een welgereguleerde republijcq"; verzoek is om akten verleden voor schepenen van 's-Hertogenbosch binnen 8 dagen ook te laten registreren voor de bank van ligging van het goed; dit op straffe van nietigheid; zaak van het achterstallig serviesgeld; zaak van de nieuwe belastingen.
29.04.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Garnizoen

De Franse troepen vertrekken op 8 juni; overleg nodig met de gouverneur om onregelmatigheden te voorkomen.
07.06.1666 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Gewoonten/bestuur

Besloten de overwinning op de Engelse vloot te vieren door piktonnen te branden en de klokken te luiden; om geld uit te sparen wordt er niet geteerd op het stadhuis; voor het stadhuis komen drie staken met piktonnen; de gouverneur, de hoogschout en de leden van de magistraat krijgen ook tonnen.
27.06.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Verkeer te water/belastingen

Rekest van de Maasschippers, inwonende poorters, om actie tegen de heer van Eijsden die te Maastricht tol heft van hun schepen; Eijsden valt sinds kort onder de soevereiniteit van H.H.M.; de stad stuurde hem een brief die op zijn kasteel werd overhandigd; de heer verwaardigde zich niet eens daarop te antwoorden en gelastte daarentegen zijn tollenaar te Maastricht er streng op toe te zien dat de Bosschenaren tol betaalden; hij probeerde dit ook met de Maasschippers van Nijmegen; een actie van het Nijmeegse stadsbestuur daartegen had wel resultaat; de schippers van Maastricht worden ook niet lastig gevallen; besloten dit aanhangig te maken bij de Raad van Brabant.
27.06.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming op rekest van Jurriaan van Luinen tot klerk ter secretarie.
10.07.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Bestuur/gouverneur

De gouverneur en zijn vrouw krijgen een 'gratuiteijt' van resp. Fl. 1.500 en Fl. 500.; de stad wenst hem geluk met de geboorte van een dochter en wil graag als getuige aanwezig zijn bij de doop van de jonge prinses; de erven van de gouverneurs Van Brederode en Van Beverweerd verzoeken om uitbetaling van het achterstallige correspondentiegeld.
10.07.1666 | A 52; regr. Ber., doos 796 | leden

Cultuur/muziek

Rekest meester Ulricus Eytsen van Bremen, organist, ingekomen; hij is na onderzoek van zijn bekwaamheid in 1658 in dienst genomen als organist en klokkespeelder op dezelfde arbeidsvoorwaarden als zijn voorgangers; salaris was Fl. 400 voor het orgelspelen en Fl. 200 voor de beiaard; de dienst bestond uit vier maal per week orgel spelen; op die voorwaarden heeft hij zijn oude post als organist te "Formessom" verlaten en zich in 's-Hertogenbosch gevestigd; daar hoefde hij maar twee maal per week te spelen en had vrije huis- en hofhuur; na een half jaar kreeg hij zijn aanstellingsakte met een uittreksel van een resolutie uit 1644 waaruit bleek dat hij indien daarom gevraagd ook tijdens de psalmen moest spelen; zijn voorganger [in 's-Hertogenbosch] deed dat echter niet, wel was hij op een salaris van Fl. 250 ook voorzanger; op bevel van de magistraat speelt hij nu al 4.5 jaar lang tijdens de psalmen en ongeveer 13-14 keer per week in plaats van vier keer; organisten in Holland verdienen meestal Fl. 600; vraagt dus om opslag; besloten het tractement te verhogen met Fl. 200 waarvan de helft ten laste van de stad en de helft ten laste van de kerkfabriek.
15.07.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur

Blijkt terloops dat de schoonmoeder van president Focanus joffr. Francina de Leeuw weduwe van dhr. Tulleken is; zij heeft nog een grote vordering op stad uit hoofde van voorgeschoten serviesgeld; volgt rapport met onderzoek naar de validiteit van deze vordering; de commissie oordeelt dat joffr. De Leeuw nog aan de stad schuldig is Fl. 106.90; besloten alle posten tegen elkaar weg te strepen zodat de zaak hiermee kan worden afgesloten.
15.07.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/gouverneur/gewoonten

De doop van prinses Maria Sylvia Brabantina, dochter van de gouverneur, heeft plaatsgevonden; besloten haar als pillegift een lijfrente te schenken van Fl. 500 en deze te verpakken in een "goude doose ofte anders"; deze mag niet meer kosten dan de doos voor joffr. Louisa Christina van Brederode.
11.08.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Armenzorg/Geefhuis/belastingen

Besloten het Geefhuis evenals de andere armenzorginstellingen vrij te stellen van de stedelijke accijns op het gemaal; het Geefhuis hoeft dus niet meer de afkoopsom van Fl. 100 jaarlijks aan de stad te betalen.
14 of 19.08.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | f 10r | leden

Religie/ambt

Voorstel ingekomen van de Kerkeraad van de Waalse Gemeente om als opvolger van de naar Leiden vertrokken predikant Gaillard Rodolf Keller te benoemen tot premier pasteur en wegens de zwaarte van het ambt een pasteur adjunct te benoemen in de persoon van Francois Maurice Maréchal; besloten zich dit te laten welgevallen.
04.09.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Bestuur/ambt

Besloten het vacante ambt van toeziender op de turf af te schaffen.
14.09.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/gouverneur

Besloten de achterstallige correspondentiegelden uit te betalen; aan de erven Van Brederode Fl. 2.000 en aan de erven Van Beverweerd Fl. 3.000.
08.10.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/hoogschout

Hoogschout Van Bergaigne is overleden; besloten te schrijven aan de Staten-Generaal en hen te vragen geen buiten Brabant geboren persoon in deze functie benoemen.
08.10.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Industrie/parfum

Ingekomen rekest van Constantinus Butler om dispensatie van de verplichting vastgelegd in de kaart van het gilde der handschoenmakers om binnen de stad zijn leerjaren door te brengen; hij is handschoenmakeren parfumier; hij heeft geleerd in de stad Utrecht en toont zijn leerbrief; besloten: akkoord.
08.10.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur

Rogier van Leefdaal, heer van Deurne, is benoemd tot nieuwe schepen; hij is geboren op 30 september 1618 op het slot te Meeuwen en gedoopt te Waalwijk; de vraag is of hij beschouwd kan worden als een geboren Brabander; aangezien Meeuwen in het land van Heusden ligt en in de Blijde Inkomsten van 1518, 1559, 1582 en 1623 is bepaald dat stad en land van Heusden deel horen uit te maken van Brabant, luidt het antwoord ja; Van Leefdael is poorter en woont ongeveer vier jaren in de stad.
22.10.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/pest

Benoeming, op rekest, van Francijntke dochter van meester Pierre Huybertus, chirurgijn, tot pestvroedvrouw; haar voorgangster is overleden.
02.11.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Onderwijs/industrie/drukkers

De rekeningen van stadsdrukker Steven du Mont wegens het drukken en inbinden van van theses voor de Latijnse School lopen steeds meer op; besloten daarvoor jaarlijks ten hoogste Fl. 7.50 te betalen.
08.11.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming van Egbert van Santen tot dienaar van het comptoir van de rentmeesters als opvolger van Balthasar van Geesbergen die secretaris van de hoofdbank van Eersel is geworden; hij wordt benoemd op aanbeveling van pensionaris Van Beresteyn wiens dienaar hij was.
08.11.1666 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Zaak-De Bitter

Johan van den Berg, raad, is bereid zich te onderwerpen aan een arbitrage over het slepende geschil met de regenten van het Geefhuis; benoeming van een commissie van twee maal drie leden.
08.02.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Verkeer te land/belastingen

Klachten over de tollenaar die te Vlijmen van Bossche burgers ten onrechte de Heusdense tol vraagt.
08.02.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/ambt

Door het overlijden van Gillis van Brussel, raad, is het ambt van klerk tot het uitschrijven van de kwitantiën opengevallen; besloten als opvolger te benoemen Francois Bruyning, raad.
16.02.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/ambt/haven

Benoeming van Maaike Willems echtgenote van Dirk Engelen tot roeper en kruier als opvolgster van haar man die dit wegens doofheid niet meer kan doen; dit ambt strekt "tot gerief van de cooplieden, passanten ende schippers"; na de dood van haar man blijft zij aan.
22.02.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Garnizoen/ambt

Vaststelling van de instructie voor de billetmeester/foerier Regnerus Tempelaer; is een andere functie dan die van serviesmeester; hij bepaalt waar de soldaten ingekwartierd worden; de officieren moeten hem copieën geven van de monsterrollen; op vertoon van het biljet betalen de burgers het serviesgeld uit; hij mag de verwanten van de magistraat niet bevoordelen bij de toewijzing van de biljetten; vriendjespolitiek is ten allen tijde verboden; minstens elk halfjaar loopt hij de stad door vergezeld door een schepen, de blokmeester uit de betreffende wijk, een der groenroeden en een van de gezworen klerken "om alles pertinentelyck op te schrijven ende aen te teijckenen ende te besien ofte den eenen niet meer als den anderen met soldaten en is beswaert"; vrijgesteld van billetering zijn alleen de schepenen, gezworenen, raden, pensionarissen, rentmeesters, griffier, secretarissen, klerk-civiel, getuigschrijver en de weduwen van deze personen; de begijnen en zij die bij anderen inwonen zijn niet vrijgesteld.
01.03.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Garnizoen/ambt

Besloten de foerier, aangezien het ambt nu erg zwaar geworden is, een salaris te geven van Fl. 9/week.
09.03.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Armenzorg/blokken

De heren van de magistraat mogen niet meer tot blokmeester worden benoemd; de blokmeesters moeten hun rekening doen in aanwezigheid van de leden van de magistraat die in het betreffende blok wonen.
02.03.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Verkeer te land

Rekest van de voerlieden ingekomen met het voorstel, nu er te Breda vrede gesloten wordt met Engeland, om een wagenveer in te stellen op Grave en Breda en nog enige andere steden; besloten: commissoriaal.
16.04.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Verkeer te land/belastingen

Rapport over de heffing van de Heusdense tol te Vlijmen; het gaat over de tol van de heer van Drunen geheven te Elshout en over de Heusdense tol geheven te Vlijmen; verwijzing naar het verdrag gesloten in 1362 over de Heusdense tol; de commissie reisde naar Heusden en Drunen; in Drunen meldde de rentmeester van de heer (de heer zelf was juist vertrokken naar Holland) dat het de tollenaar herhaaldelijk was verboden tol te heffen van Bosschenaren; de Heusdense tol is gepacht door een deurwaarder genaamd Engelbert; de pachtopbrengst van deze tol is gestegen van Fl. 85 tot Fl. 270; de ontvanger der domeinen te Heusden erkent de vrijstelling van deze tol aan Bosschenaren verleend, maar weet dat de pachter zich daar niet aan houdt; raadt aan de Hollandse Rekenkamer eens te benaderen; commissie reisde naar Woudrichem en sprak daar met rekenmeester De Widt die de Bossche vrijstelling erkende; order aan Engelbert Bosschenaren met rust te laten.
14.05.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Gezondheid/reiniging

De pachter van het straatvuil is niet langer in staat dit werk te doen en zegt op; besloten de reiniging wederom te verpachten.
14.05.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Waterstaat

Besloten brief te verzenden aan de Raad van State met het verzoek om de moddermolen liggende te Dordrecht te mogen hebben voor het uitdiepen van de Dieze, de haven en de rivier [= Buiten-Dieze].
14.05.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Schutterij

Aangezien de schutterij 24 jaar geleden opnieuw is opgericht, besloten de officieren en de vaandrig van stadswege "nieuwe sluijers" te geven.
14.05.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Handel/beurtveer

Rekest van Jan Aalberts de Bakker, marktschipper op Delft en Den Haag, om zijn zoon Aalbert Janssen met dit veer te begeven "vermits sijne periculeuse sieckte", toegestaan op voorwaarde dat hij uit de inkomsten van dit veer zijn broers en zusters zal opvoeden.
18.05.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Schutterij

Rekest van de sergeanten van de vier schuttersgilden om ook nieuwe sluiers van stadswege te mogen hebben toegestaan.
18.05.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/gewoonten

Bezoek van de graaf d'Estrades en dhr. Courtijn, gevolmachtigd ambassadeurs van de koning van Frankrijk bij de vredesonderhandelingen te Breda aan de gouverneur, de prins van Tarente; besloten deze heren, die verblijven op het gouvernement, te gaan completeren; "die hetselve compliment hebben affgeleght ende sijn van hare Exc/en met vele aengenaemheijt ontfangen ende beleeffdelijcken bejegent".
03.07.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | akte gouverneur | leden

Bestuur/gewoonten

Staten-Generaal schrijven en bid- en dankdag uit wegens de overwinning bij Chatham.
03.07.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Waterstaat/verkeer te land/Meierij

Ingekomen een rekest van de stad aan de Raad van State met een apostille; sedert het begin van de Tachtigjarige Oorlog staat bij de schansen Voorn en St. Andries de Waal met de Maas in verbinding hetgeen vooral 's winters veel wateroverlast geeft; de stad heeft daarom op haar kosten de wegen vanaf de Vughterpoort en de Hinthamerpoort laten ophogen, echter alleen voor zover het Vrijdom strekt; verzoek is nu om de kwartieren van Kempenland en Oisterwijk te gelasten de banen naar Vught en vandaar naar Helvoirt, Boxtel en St. Michielsgestel zodanig op te hogen dat de stad bij hoog water bereikbaar blijft; antwoord van de Raad: de commissie die de tienden gaat verpachten moet dit verder onderzoek en erover rapporteren.
11.07.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Kerken/religie/gewoonten

Al enige tijd veel problemen met de gestoelten voor vrouwen in de St. Janskerk; de kerkmeesters hebben nu een plan gemaakt voor een nieuwe opstelling; besloten dit goed te keuren; de heren van de magistraat behouden in ieder geval de plaats die zij nu hebben; wordt verwezen naar de "verthoonde aenteeckeninge ende concept".
11.07.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/stadsdokter/onderwijs

Christoffel de Cock van Kerkwijk, thans gasthuisdokter, wordt met behoud van zijn oude salaris benoemd tot stadsdokter en professor medicinae als opvolger van Laurens Donkers die is vertrokken; mag "doceren ende disputeren"; hij moet les geven aan de chirurgijns; in zijn plaats wordt Hendrik Hamel tot gasthuisdokter benoemd; zonder salaris; als De Cock vertrekt, krijgt Hamel diens salaris.
19.07.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming van Johan Roeffens tot klerk ter secretarie als opvolger van de overleden Michiel Haubraken.
19.07.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Religie/ambt

De Kerkeraad van de Waalse Gemeente bericht dat men in plaats van de overleden predikant Keller heeft benoemd ds. Georges afkomstig uit Amiens; besloten zich deze benoeming te laten welgevallen.
30.07.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Bestuur/ambt

De Staten-Generaal hebben de stadsadvocaat Coljers benoemd tot resident in Constantinopel; benoeming tot stadsadvocaat van Johan van der Meer.
09.08.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Verkeer te water/Bree/grenzen

Op verzoek van Willem van Bree wordt een brief geschreven aan de magistraat van Gorcum; een schipper genaamd Taijke Pires die voor Van Bree run vervoerde is in Engelen op last van het Gorcumse schippersgilde aangehouden onder het mom dat de run op Heusdens gebied is ingeladen; de stad protesteert want het is daar Brabantse grond.
13.08.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Bestuur/gewoonten

Besluit over de plaatsing van piktonnen en het uitrukken van de schutterijen bij gelegenheid van de Vrede van Breda.
29.08.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Verkeer te water/Bree/grenzen

Rekest van Willem van Bree om assistentie; Tacque [= Take] Pieren, schipper uit Hoorn, is door de opperdekenen van Gorcum gearresteerd omdat hij "leggende voor de palen van Gorrichem" en dus op Hollandse bodem run of schors heeft overgeladen uit het schip van Jan van der Linden, maasschipper; hij is veroordeeld in een boete van Fl. 100; zij lagen in de Dieze tussen Engelen en Crèvecoeur tegenover de herberg De Engel; volgens Van Bree die daarover drie getuigeverklaringen heeft is dit geen Hollands maar Brabants gebied; "geconsideert soo claer als den dach kennelijck is dat de Dieze en den bodem der selver mitsgaders oock de kanten aen beijde de sijden als appendice der selver Diese van den Boom af tot het Witte Water ofte der Maze toe is bodem ende gront van haer Ed. Achtb. ende niet Hollants"; besloten: commissoriaal.
29.08.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/griffier/secretaris

Griffier Van Oudheusden deed afstand van zijn ambt; besloten twee opvolgers te benoemen wegens de zwaarte van het ambt en wel mr. Justus Verster en mr. Hendrik van Breugel; de afspraken die dezen hebben gemaakt worden bekrachtigd; Verster krijgt tweederde deel van alle baten, Van Breugel eenderde; aangezien Verster bevorderd is tot griffier, is het secretariaat vacant; in zijn plaats worden benoemd tot secretaris mr. Hendrik Ruysch en mr. Johan van der Meulen; Verster blijft lid van de magistraat; indien dat nodig is wordt de instructie van het griffierschap aangepast.
16.09.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/griffier/secretaris

Van Oudheusden wordt weer raad; besloten dat een lid van de regering die secretaris of griffier wordt ophoudt raad te zijn; zodra hij aftreedt als griffier of secretaris, wordt hij weer lid van het stadsbestuur.
05.10.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/rechtspraak

Ingekomen een bij resolutie van de Staten-Generaal van 24 september 1667 vastgesteld "Nader reglement" over de rechtspraak en het bestuur van de stad; leden van de magistraat mogen niet met een zijdgeweer op het stadhuis verschijnen; vacatiegeld mag alleen worden uitbetaald aan schepenen e.d. die present zijn (er werd ook betaald aan afwezigen); advocaten die schepen worden moeten een lijst overhandigen met de processen waarin zij betrokken zijn; zij moeten onder ede verklaren dat deze lijst volledig is.
06.10.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Stadsfinanciën

De Staten-Generaal laten weten dat zij nauwgezet de hand willen houden aan hun resolutie van 7 november 1657 die bepaalt hoe de stadsrekening moet worden afgehoord; de accijnzen mogen niet meer onderhands worden verpacht; alles moet in het openbaar worden verpacht; de rekening moet uiterlijk 1 februari volgend op het einde van het boekjaar (= 30 september) in tweevoud worden ingeleverd, een exemplaar voor de schepenen en een voor de raden.
06.10.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/leproserie

Twee kinderen van Jacob de Weert die door de gezworenen van de St. Anthoniskapel buiten Haarlem zijn erkend als zijnde melaats krijgen een uitkering uit de Leproserie.
07.10.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Openbare werken/ambt/stadsfinanciën

Vraag: moet het ambt van policiemeester afgeschaft blijven?; besloten van ja; de rentmeesters worden gelast "de policie naer behooren gaede te slaen ende waer te nemen".
14.10.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/gasthuis

Kerkeraad verzoekt de ziekentrooster meester Cornelis Keijser die door ouderdom niet meer geschikt is voor deze functie te vervangen, maar wel met behoud van salaris; besloten in zijn plaats meester Hendrik de Roije te benoemen; De Roije neemt al enige tijd waar; Keijser behoudt tot aan zijn dood zijn salaris.
14.10.1667 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Garnizoen/ambt

Ingekomen een akte van benoeming door de Staten-Generaal van kapitein Gerard van Uijttenhove, thans commandeur van het fort De Warande nabij Breda, tot sergeant-majoor of wachtmeester over het garnizoen van 's-Hertogenbosch als opvolger van de overleden kapitein Diederik van Haersolte; zijn taak: onder bevel van de gouverneur en de commandeur openen en sluiten van de poorten en het regelen van het wachtlopen.
14.10.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Gezondheid/gasthuis

Besloten brief te schrijven aan de Staten-Generaal met een aanbeveling om Hendrik de Roij om hem te benoemen tot ziekentrooster aangezien de huidige functionaris Cornelis Keizer door ouderdom niet meer in staat is dit werk te doen; De Roij fungeert reeds als zodanig.
14.10.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Openbare werken/vestingwerken

De bruggen voor de Hinthamer- en Vughterpoort zijn in verval; besloten de Raad van State om een subsidie te vragen voor de herbouw; de grachten zijn sedert het begin van de Tachtigjarige Oorlog sterk verbreed.
19.10.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/gewoonten

Mevrouw de keurvorstin van de Palts, zuster van de prinses van Tarente, is enige dagen in de stad geweest en staat op het punt te vertrekken; voorstel om haar te vereren "op het exempel van voorname steden in Duijtslant ende Brabant" waar men gewoon is aan dergelijke personen wijn haver etc. te geven; besloten haar enige stukjes van het fijnste lijnwaad te schenken ter waarde van maximaal Fl. 250.
07.11.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Gasthuis/chirurgijns

Op voorstel van de regenten van het gasthuis wordt besloten het salaris van de chirurgijn te verhogen met 2 mud rogge omdat hij geen ontbijt meer krijgt van het huis.
09.11.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Kerken/religie/gewoonten

Rapport van een commissie over de 'vrouwen gestoelten' in de St. Janskerk goedgekeurd; nauwkeurige regeling wie van de aanzienlijken waar mag zitten; de regentenfamilies die een stoel hebben behouden deze tot en met hun kleinkinderen, tenzij de hele familie uit de stad vertrekt.
17.11.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Verkeer te land/gilden

Rekest van Jan Frederiks, poorter, om zijn zoon Jan Jansen Frederiks toe te laten tot het gilde der karrelieden; zolang de zoon minderjarig is wordt het werk door een knecht gedaan; besloten dit toe te staan, mits hij verantwoordelijk is voor wat de knecht doet en mits de knecht geen militair is.
26.11.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805

Haven/gilde/ambt

Rekest van het gilde der kraankinderen om Aart Peters toe te laten omdat Hendrik Andriessen van Vlijmen wegens ouderdom afstand heeft gedaan van dit ambt, op voorwaarde dat deze de rest van zijn leven de helft van zijn 'portie' geniet; dit is nodig omdat het gilde veel leden heeft die door ouderdom niet goed meer kunnen werken.
24.12.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Bestuur/ambt

Benoeming van Jan Lepoo, meester tin- en loodgieter, tot gezworen ijkmeester nadat Wijnant Pool hiervan afstand heeft gedaan.
28.12.1667 | A 67; regr. Copes; doos 805 | akte "tin- en loodgieter" ijkmeester | schepenen

Garnizoen/inkwartiering/ambt

Weer klachten over de inkwartiering; besloten twee heren te committeren om, zoals ook voorheen gebeurde, toezicht te houden op het uitschrijven van de biljetten; Tempelaer staat onder hen.
05.01.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Handel/gilde

Rekest Hendrik Janssen van Diessen, poorter en gehuwd met de dochter van een viskoper, om toegelaten te worden tot het gilder der viskopers, toegestaan; voorwaarde dat hij zijn entreegeld van Fl. 120 betaalt aan de rentmeester van de stad.
18.01.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Stadsfinanciën/serviesgeld

Rapport van een Haagse commissie; nog steeds actie om van de Brabantse beden af te komen en om het serviesgeld weer geaffecteerd te krijgen op de verponding of de gemene middelen.
30.01.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/pensionaris

Besloten Copes een verering toe te kennen wegens zijn verdiensten van 200 ducatons.
30.01.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/garnizoen

Majoor Haersolte is overleden en opgevolgd door kapitein Uijtenhoven als sergeant-majoor en wachtmeester; besloten hem te verwelkomen met een verering van Fl. 150 en "voor extraordinarise diensten in seeckere saecke (de heeren van de Leeden bekent)" daarenboven nog eens Fl. 165 te geven.
30.01.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/gasthuis/ambt

Benoeming van Johan van den Bergh tot rentmeester van het gasthuis; Van den Berg is gehuwd met juffr. Kuysten, nicht van de aftredende rentmeester Gijsbert van Hamel en wordt door deze voorgedragen.
02.02.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Waterstaat

Gebleken is dat Dordrecht nu wat positiever staat ten opzichte van het plan-Bastingius en derhalve besloten deze zaak weer aan te kaarten bij Dordrecht en Gorcum.
02.02.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Verkeer te water/Bree/grenzen

Besloten te proberen het geschil met Gorcum over het Friese schip geladen met run in der minne te schikken en anders een proces aan te spannen bij het Hof van Holland over de vraag waar de grens tussen Holland en Brabant ligt.
02.02.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Gezondheid/gasthuis

Besloten Hendrik de Roij die op een verlaagd salaris van Fl. 100 door de Raad van State is benoemd tot ziekentrooster een aanvulling te geven van Fl. 4 per week, omdat hij van dit salaris niet kan leven; De Keizer is ontslagen met behoud van salaris zolang hij leeft.
02.02.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Kloosters

Rekest van de mater, procuratesse en zusters van het klooster van de Zusters van Orthen ingekomen met klachten over overlast hen aangedaan door de militairen; besloten commissoriaal.
04.02.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Gezondheid/gasthuis/apothekers

Rekest van Antonij Pas om zijn zoon Joachim Pas te begiftigen met het alleenrecht om medicamenten aan het gasthuis te leveren toegestaan; tevens bepaald dat besluiten over de medicamenten voorbehouden zijn aan de leden.
04.02.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Belastingen/Lus

Voorstel om president Lus die het vergelijkend onderzoek heeft gedaan naar de tarieven van de verponding in Holland en Staats-Brabant, wat hem veel moeite en geld heeft gekost, te vereren met 300 zilveren ducatons; aldus besloten.
04.02.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Rechtspraak

De kosten van de sollicitatie om 19 dorpen en dorpjes in het kwartier van Kempenland te 'reduceren' onder de competentie van de schepenbank van 's-Hertogenbosch bedragen in totaal Fl. 1.500.
09.02.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Rechtspraak

Rapport van een Haagse commissie bestaande uit Copes en Van Beresteyn over een geschil tussen de stad en de Raad van Brabant over de criminele jurisdictie (f 130v-208v); met zeer vele resolutiën van de Staten-Generaal e.d. en bewijsstukken uit costumen e.d.
09.02.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Cultuur/Van Tulden

Ingekomen een brief van Theodoor van Tulden, schilder en ingeboren poorter van deze stad; hij wordt gedaagd door de Weeskamer van Antwerpen om rekening en verantwoording af te leggen wegens het beheer van de boedel van Peter van Balen; hij beroept zich op het privilegium trinitatis; de magistraat komt tussenbeide en schrijft Antwerpen met het verzoek om de dagvaarding in te trekken.
11.02.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Bestuur

Besloten aan Harman Cuchlinus die voor de stad in Den Haag heeft gesolliciteerd inzake het geschil met Eersel, idem dat met Eindhoven, het reglement van justitie en de zaak-De Bitter en het klein zegel (alles met goed resultaat) een verering toe te kennen van Fl. 250.
02.03.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/demografie

Het Echtreglement van 1664 [mijns inziens onjuist; moet zijn 1654] is onderzocht en in orde bevonden; besloten het te publiceren.
02.03.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796

Vestingwerken

De Raad van State wil het herstel van enige vestingwerken o.a. bruggen, hekels, steenwegen e.d. aan laten besteden; de stad wil dit graag zelf doen, waarbij het land haar aandeel in de kosten aan de stad vergoedt; besloten de gedeputeerden van de Raad hierover te benaderen.
27.03.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | f 250r | leden

Bestuur/garnizoen/gewoonten

Geschil met de commandeur over een vrouwenbank in de St. Janskerk.
07.04.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Onderwijs

Rapport Haagse commissie; resolutie Raad van State van 14 september 1668: het land geeft de stad jaarlijks uit de kas van de geestelijke goederen Fl. 800 bestemd voor de salarissen van 4 of 5 gereformeerde schoolmeesters.
28.04.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Vestingwerken/Meierij

Vervolg voorgenoemd rapport; actie richting land om geld voor het herstel van de houten bruggen voor de stadspoorten; het onderwerk van de huidige bruggen is zo verrot dat men er geen planken meer op kan vastspijkeren; naar schatting zal dit gaan kosten Fl. 14.967-2-0 te weten voor de Hinthamerbrug, de Vughterbrug, de St. Jansbrug en de Orthenbrug; alle bruggen zijn voorzien van "dobbelde haemeijen ende wipgebonten met hunne slaghbruggen"; de stad is belast met het onderhoud van veel vestingwerken; sedert 1655 moet zij de stenen dijken voor de Vughter- en Hinthamerpoort onderhouden hetgeen jaarlijks Fl. 1800 à Fl. 2000 kost; de gedeputeerden van de Raad van State gaven op aandringen van de stad op 26 maart 1668 de kwartieren van Kempenland, Peelland en Oisterwijk om bepaalde wegen die naar de stad toe leiden op te maken (zie ook f 251v e.v.); in de order wordt een beschrijving gegeven van deze wegen; betreft de Taterstraat vanaf de grens van het Vrijdom tot voorbij de commanderij; de weg vanaf het hek bij de kerk van Vught bij jonker Heymsdijk tot voorbij de Haldersebrug, daar waar het land weer hoog is; de weg voor en na de Halse brug; verdeling van de kosten: Peelland 18.75%, Kempenland 31.25% en Oisterwijk 50%; de uitvoering van deze permanente verplichting wordt opgedragen aan de magistraat van 's-Hertogenbosch en de kwartierschouten van de drie kwartieren; het kwartier van Maasland onderhoudt reeds op zijn kosten de dijk bij Hintham.
28.04.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Vestingwerken

Vervolg voorgenoemd rapport; bestek van het herstel van de twee stenen bogen bij de Grote Hekel en het verbreden van de walgang aldaar; dit werk werd aangenomen door de stad 's-Hertogenbosch voor Fl. 3.640, waarvan Fl. 2.740 voor rekening van het land; overeengekomen wordt dat het land de stad de houten bruggen laat herstellen en daarvoor Fl. 10.500 betaalt; resolutie Raad van State van 14 april 1668 met deze strekking.
28.04.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/Lus

Besloten president Lus voor zijn goede diensten de stad bewezen te vereren met 100 ducatons.
28.04.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Vestingwerken

Besloten aan Nicolaas Blom controleur van 's lands fortificatiën een verering toe te kennen van Fl. 300 omdat hij verscheidene bestekken heeft gemaakt voor de stad.
28.04.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Ruimtelijke ordening

Na klachten van de buren over de bouwvalligheid van het huis De Drie Hamers besloten het af te breken en volgens hetzelfde "model" te herbouwen.
28.04.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/ambt

Besloten Jurriaan van Luynen, klerk ter secretarie, aan te bevelen bij de Raad van Brabant voor de benoeming tot notaris in Stad en Meierij van 's-Hertogenbosch.
28.04.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Bestuur/garnizoen/gewoonten

Ingekomen resolutie Staten-Generaal van 2 mei 1668 over voornd. geschil; alleen de magistraat van 's-Hertogenbosch is bevoegd te bepalen wie waar zit; de commandeur heeft zich daar niet mee te bemoeien.
08.05.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Bestuur/ambt

Benoeming van Harman Egons van der Steenbruggen tot klerk ter griffie als opvolger van Hendrik Bevers die wegens ouderdom vrijwillig afstand heeft gedaan van dit ambt.
25.05.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Openbare werken

Op verzoek van de bewoners van de Vughterdijk wordt het uurwerk op de Kruispoort of Vughterbinnenpoort hersteld.
25.05.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Openbare werken

Het herstel van het uurwerk op de Orthenbinnenpoort is nog niet betaald; dit moet ten laste komen van de inkomsten uit de kerkelijke goederen.
25.05.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Industrie/spelden/gilden

Het is gebruik in het gilde der speldenmakers dat een speldensteekster die op haar zelf woont en die beloofd heeft voor een meester te werken niet bij die baas weg mag gaan om bij een andere meester te werken zonder eerst met 14 dagen opgezegd te hebben; naar aanleiding van een incident hierover besluiten de schepenen dat "dese observantie ende costume" voorlopig moet worden onderhouden totdat de leden "aen dwelcke de volcomen dispositie in desen toecomt" daar anders over beslissen.
26.05.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Bestuur/ambt

Benoeming van mr. Gaspar van Kinschot, advocaat voor de Raad van Brabant en het Hof van Holland tot stadsadvocaat als opvolger van Van der Meer.
30.05.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Openbare werken/vestingwerken

Bestek van het vernieuwen van de brug voor de Vughterpoort; de brug heeft tegen het kruiend ijs vier ijspalen die minstens 5-6 voet in de vaste grond geheid moeten worden; de brug heeft 6 vakken die belegd zijn met planken; verder twee wipgebonten en aan de stadskant een hamei voorzien van vleugels; twee valbruggen die balansen hebben; alles van eikenhout; alle ijzerwerk "goet Sweedts ijser"; alles verven met blauwe verf maar pas nadat het houtwerk is goedgekeurd.
Zo ook bestek van het vernieuwen van de brug voor de St. Janspoort; materialen als vorig bestek, zo ook de verf.
Zo ook bestek herstel en onderhoud van de volgende bruggen: voor de Orthenpoort, voor de Hinthamerpoort, bij de Boom, de lange brug buiten de Orthenpoort, voor de St. Janspoort, de brug bij Deuteren, de brug over de Bossche Sloot in de weg naar Vlijmen, het bruggetje achter de Grote Schans, de brug voor de Vughterpoort, de vonders naar Vlijmen en de hekken daarbij, tenslotte de deuren bij de Boom en de beide hekels; van de brug over de Bossche Sloot is het middelste vak opneembaar zodat schuiten en pleiten er 's winters door kunnen; materialen als het eerste bestek;
Voornoemde drie werken zijn aangenomen door Bastiaan van Tilburg voor Fl. 3.600 plus 16 eiken bomen of -balken te leveren uit de stadshouttuin naar believen van de aannemer;
Bastiaan neemt ook aan het gewone onderhoud van allle voornoemde bruggen en dat van de vernieuwde Orthen- en Hinthamerbrug voor jaarlijks Fl. 630.
Volgt bestek van het vernieuwen van de brug voor de Hinthamerpoort; materiaalgebruik en verf als eerste bestek;
Volgt bestek van het vernieuwen van de Orthenbrug; bouwmaterialen en verf als eerste bestek;
Beide voorgaande werken zijn aangenomen door Bastiaan van Tilburg voor Fl. 2.425.
30.05.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Openbare werken/rechtspraak

Besloten de stadshouttuin wegens de excessieve kosten op te heffen; de twee oude timmerlui die in het werkhuis zo lang hebben gewerkt, genaamd Hendrik Bastiaansen en Cornelis Laurensen een uitkering te geven hun leven lang van Fl. 2.50 per week mits zij indien daartoe verzocht helpen het schavot op te richten voor het stadhuis; dit hebben zij tot nu toe ook gedaan.
30.05.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Rechtspraak/reiniging

Verzoek van meester Peter Everts van Oldenborg, scherprechter, om wegens zijn hoge ouderdom een substituut te mogen benoemen en zijn salaris te verhogen toegestaan; het salaris wordt Fl. 150 per jaar; als de substituut hem opvolgt wordt het schoonmaken van de secreten en het vegen van de schouwen [= schoorstenen] niet meer aan hem overgelaten wegens de vele klachten van de burgerij; na overleg met de oude scherprechter wordt overeengekomen dat deze het schoonmaken, vegen en het reinigen van de stadswallen nu al overlaat aan de stad in ruil voor een uitkering zijn leven lang van Fl. 150.
30.05.1668 | A 67; regr. Copes; doos 805 | leden

Openbare werken

Op voorstel van de president Lus besloten een man te benoemen die toezicht moet houden op de aannemers van het onderhoud van alle stadswerken; betreft de bruggen, de hekels, de trappen, enz.; benoemd wordt Gerrit Pietersz. van der Lek, thans ondermajoor van de stadsburgerij, op een loon van Fl. 1/week; duurt totdat hij een andere baan heeft, waarna deze taak wordt opgedragen aan de dienaren van de rentmeesters.
09.06.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur

Besloten dhr. Van Raesfelt te Cortenberg die als lid van de Staten-Generaal de stad verscheidene diensten heeft bewezen te vereren met Fl. 500 in plaats van een voeder Rijnse wijn.
09.06.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming van Johannes Isencramer tot wagenmeester op verzoek van zijn moeder die haar kinderen niet kan onderhouden; zijn vader had dit ambt ook al.
20.06.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Religie/ambt

Kennisgeving, zoals gebruikelijk, door de Kerkeraad van de Waalse Gemeente dat zij dhr. Rigail hebben beroepen als tweede predikant; ds. Georges uit Amiens is niet gekomen omdat zijn gemeente hem niet wilde laten gaan.
28.06.1668 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Bestuur/ambt

Dhr van der Meer, stadsadvocaat, die benoemd is tot ontvanger-generaal van de Admiraliteit te Rotterdam, krijgt voor zijn diensten een verering van Fl. 100.
30.06.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/chirurgijns

Besloten de gecommitteerden van de Raad van State te vragen om aan de chirurgijns in plaats van de Vughterbinnenpoort het klooster van de Zwartzusters ter beschikking te stellen.
30.06.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Waterstaat

Uit een rapport van een Haagse commissie; bezoek te Dordrecht en aldaar een gesprek met leden van de magistraat aldaar over het plan-Bastingius; de Zuidhollandse dorpen hebben zich met een rekest tegen dit plan gewend tot de Staten van Holland.
04.08.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/reiniging

Ingekomen resolutie Raad van State 16 juli 1668; de stad mag zijn straatvuil deponeren in de bolwerken te beginnen met het Baselaarsbolwerk; krijgt daarvoor van het land jaarlijks Fl. 800.
04.08.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Garnizoen/inkwartiering

Men wil een einde maken aan de vele klachten over de inkwartiering; pogingen in het verleden ondernomen om iemand aan te stellen die toezicht moet houden en moet voorkomen dat deze last ongelijk verdeeld wordt zijn mislukt; besloten iemand uit de magistraat aan te wijzen; gedacht wordt aan dhr. Daasdonk; eerst moet echter een goede instructie worden gemaakt en een salaris worden vastgesteld.
04.08.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/chirurgijns/onderwijs

De chirurgijns klaagden dat hun kamer boven de Vughterpoort totaal ongeschikt was voor het beoefenen van de anatomie; gedacht wordt nu aan het klooster van de Zwartzusters; beter zou zijn het koor van de St. Anthoniuskapel; commissie benoemd om dit te gaan bekijken en te zien welk aandeel het St. Anthoniusgilde daarin zou moeten dragen.
27.08.1668 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Garnizoen/inkwartiering

Vaststelling van een instructie voor Daasdonk, gecommitteerde van de leden om toezicht te houden op de inkwartiering; de billetmeester staat onder hem; hij houdt een register bij van alle huizen in de stad met daarachter de namen van de burgers en de ingekwartierden; elk half jaar doet hij de ronde door de stad met een der schepenen, een blokmeester uit de betreffende wijk, een der groenroeden en een der gezworen klerken; de billetmeester of foerier is daar niet bij; hij mag geen giften aannemen; hij wordt benoemd voor 5 jaar; het is niet de bedoeling dat iemand voor onbepaalde tijd in dit ambt benoemd wordt; salaris Fl. 10/week; volgt benoeming van Johan Daasdonk; Dhr. Van Zutphen laat formeel protest aantekenen.
27.08.1668 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/ambt

Benoeming van Hendrik Rijnshagen tot klerk ter secretarie als opvolger van de overleden Willem van Oudenhoven.
28.09.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Openbare werken/stadhuis

De zolder van de panden De Gaffel en St. Nicolaas Kamer op het stadhuis zijn "seer caduijck" en er is gevaar voor ongelukken; een commissie ingesteld om dit te bezien.
08.10.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Kerken/cultuur

De hoogschout wil enige beelden kopen die in de loods van de St. Janskerk staan; het gaat om "eenige oude marmere beelden, d'eene arm ende been- ende d'andere arm loos ende niet veel schadts weerdich"; besloten deze beelden te schenken an de waarde ervan te vergoeden aan de kerkmeesters.
25.10.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Openbare werken/verkeer te land

De stad heeft er belang bij dat de 15 bruggen over de grachten worden vernieuwd, waarbij ze tevens breder en vooral hoger moeten worden; het water stroomt er anders over; het land wil daar niet aan; de gecommitteerden van de Raad van State berekenden dat vernieuwing, indien de stad zou aanbesteden, Fl. 20.000 zou kosten; bruggen en stenen toevoerwegen moeten dan 2 voet hoger; besloten te proberen met de Raad van State een akkoord te sluiten.
26.10.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Openbare werken/verkeer te land

De kwartieren van Peelland, Kempenland en Oisterwijk bieden aan eenmalig Fl. 1.000 te betalen voor het verhogen van de toevoerwegen (zie 11 juli 1667); besloten dit te accepteren en het werk zo spoedig mogelijk uit te laten voeren.
26.10.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bree

Dirk van Bree levert de wijn voor de maaltijd in het zinnelooshuis.
15.11.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Rechtspraak/archief

Blijkt dat de protocollen van overleden notarissen slecht worden bewaard; besloten dat deze dienen te berusten onder de schepenen.
15.11.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Rechtspraak/weeskinderen

Besloten de oude verordeningen over het doen van rekening en verantwoording door voogden van weeskinderen uit 1594 en 1612 opnieuw af te kondigen; geldt ook voor beheerders van gasthuizen en andere wereldlijke stichtingen en voor curatoren van sterfhuizen; zij moeten jaarlijks binnen een zekere termijn rekening en verantwoording afleggen voor commissarissen uit de schepenen.
15.11.1668 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Garnizoen/serviesgeld

Rapport Haagse commissie ingekomen; wederom actie om uitbetaling van het verschuldigde serviesgeld; vaststelling door de Raad van State van een berekening van wat aan het garnizoen jaarlijks aan serviesgeld moet worden uitbetaald; in totaal: Fl. 11.378.90; betreft:

• 1 compagnie ruiters van de gouverneur ad 70 koppen per maand van 32 dagen Fl. 63.60
• 3 compagnieën ruiters ad 45 koppen per cie en per maand Fl. 41.10
• 3 kolonelscompagniën infanterie ad 80 koppen per cie en per maand Fl. 52.85
• 12 compagnieën infanterie ad 60 koppen per cie en per maand Fl. 40.85
• 3 compagnieën infanterie ad 50 koppen per cie en per maand Fl. 34.85

sterkte garnizoen: 1.315 koppen
resultaat is een resolutie van de Raad van State van 7 december 1668:
de serviesgelden van de garnizoenen in 's-Hertogenbosch, Grave, Ravenstein, Breda en Steenbergen worden afgevoerd van de staat van oorlog en voortaan betaald uit de ter plaatse geheven verponding; de serviesgelden van Willemstad en Rees ad Fl. 2.700 komen ten laste van Holland; die van Orsoy ad Fl. 1.500 ten laste van Zeeland; besloten dit bekend te maken.
***
20.12.1668 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Handel/beurtveer

Ingekomen akte van benoeming door de magistraat van Tiel van Aart Thomassen tot marktschipper van Tiel op 's-Hertogenbosch.
02.01.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Rechtspraak

De drossaard van Berlicum betwist bij de Raad van Brabant het recht van de stad om partijen voor schepenen van 's-Hertogenbosch te dagen.
03.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Armenzorg/gasthuizen

Rekest ingekomen van Jan van Blotenburg, rentmeester van het Geefhuis; hij administreert een groot aantal kleine gasthuizen en studiebeurzen; in de statuten daarvan is geregeld hoe de controle op het financieel beheer plaatsvindt; besloten dat, als de statuten dit voldoende regelen, de rentmeesters van de kleine gasthuizen e.d. bij de schepenen moeten aantonen dat de rekeningen behoorlijk zijn afgehoord; Van Blotenburg beheert de gasthuizen van Adam van Mierde (twee stuks), Gijsbert van den Broek, Willem Loyer, Hendrik en Elisabeth Brands, de beurs van Pieter van den Water en de beurzen van Jan van Bloemendaal.
03.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Bestuur/secretaris

Besloten mr. Cornelis Matelief Lus, zoon van de zittende president, te benoemen tot secretaris; verder alles volgens de resolutie van 14 september 1661.
12.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur/benoeming/Copes

Besloten Hendrik Copes, zoon van de pensionaris, te benoemen tot stadsadvocaat in Den Haag op een salaris van Fl. 25/jaar; vader heeft hem "van joncx af in de studie .. op getrocken" en in Frankrijk [Orléans] laten promoveren; hij moet nu de praktijk gaan leren in Den Haag; vader verzoekt hem te vereren "met den caracter van stadts advocaet".
12.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Stadsfinanciën

Rekest Thomas Minten ingekomen; hij heeft ervoor gezorgd dat de pacht van de bieraccijns sterk is gestegen; de meeropbrengst is Fl. 8.000; hij heeft daarvoor naar Den Haag moeten reizen; hij vraagt nu om een recognitie; besloten hem Fl. 100 te geven.
19.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796

Gezondheid/gasthuis/religie

Ds. Stephanus Lullius, predikant te Orthen en schoolmeester aan de Latijnse School, stelt voor 's zondags in het gasthuis tussen 11 en kwart voor 12 "eene vermaninge te doen met een gebedt voor ende nae"; de ene zondag voor de mannen en de andere voor de vrouwen; de regenten van het gasthuis vragen of dat mag; besloten hiermee akkoord te gaan; de predikant krijgt hiervoor uit de kas van het gasthuis een salaris van Fl. 50.
19.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796

Bestuur/ambt/economie algemeen/Meierij/gewoonten

Ingekomen een rekest van de klerken ter secretarie om de resolutie van 1638, waarin bepaald was dat het aantal klerken zou moeten uitsterven tot zes, - welke resolutie echter niet is uitgevoerd, aangezien er thans tien klerken zijn-, weer na te leven; de klerken kunnen niet rondkomen, omdat het aantal zaken sterk is verminderd door de invoering van het klein zegel en "als mede het verarmen der huijslieden in de Meijerie"; twee of drie klerken zou genoeg zijn; sommige klerken hebben wel vier jaar nodig om de kosten van de maaltijd die zij bij hun aantrede moeten aanbieden aan de collega's, terug te verdienen; besloten voornde resolutie van 1638 weer na te leven.
19.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Rechtspraak/weeskinderen

Er zijn problemen met de uitvoering van de resolutie van 15 november 1668; het is niet de bedoeling dat inbreuk wordt gemaakt op bepalingen in testamenten; men wil bestaande rechten ontzien; besloten "ter elucidatie" derhalve dat allen die krachtens statuten of testament bevoegd zijn om de rekeningen af te horen slechts moeten aantonen dat zij dat zijn; zij moeten ook aantonen dat de rekeningen zijn afgehoord.
19.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Industrie/broodzetting/gewoonten

Gezien het rekest van het bakkersgilde, besloten het brood als volgt te zetten: het wittebrood is van ½, 1 en 2 str.; het tarwebrood, hetzij van Zeeuwse hetzij van rode tarwe met zemelen, is van 1, 2, 3 of 4 str., "stryckende de terwen brooden van Zeeusche terwe met eijeren ende van rooden terwe ongestreecken", en dit alles volgens het gewicht zoals van tijd tot tijd door de schepenen alnaargelang de markt vastgesteld; het is voortaan verboden brood van gezift tarwemeel te bakken, dit alles op een boete van Fl. 30 voor de eerste maal, Fl. 60 voor de tweede maal en bij de derde maal wordt de oven ingeslagen en mag de bakker één jaar lang niet bakken.
19.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/onderwijs

Ingekomen de benoeming door de Staten-Generaal van Louis de Bils, heer van Coppendamme enz., tot professor honorarius anatomiae aan de Illustere School d.d. 3 jan. 1669; hij mag secties doen en onderricht geven in de anatomie; de Staten-Generaal vragen de stad een lokaal beschikbaar te stellen.
19.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Garnizoen/serviesgeld/ambt

Besloten Dirk Roussingh, dienaar van de serviesmeester mr. Van Teffelen, te vereren met Fl. 50 wegens zijn werk; hij heeft ongeveer vier jaar lang met Johan Fabri de huizen in de stad bezocht en alles opgeschreven teneinde tot een rechtvaardige inkwartiering te komen.
19.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Armenzorg/Baar Gelovige Zielen

De rentmeester Van de Baar keert vanaf nu niets meer uit aan de Blokken of de Diakonie; van het batig saldo zullen eerst de schulden betaald worden, waarna dit fonds ter beschikking zal staan van de leden om te spenderen aan de armen; gedacht wordt aan armen, krankzinnigen en miserabelen die niet gerechtigd zijn tot de Godshuizen maar die men niet uit de stad weg kan jagen omdat zij er al zo lang wonen.
19.01.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Benoeming

Benoeming van Willem van Dinther tot kamerbewaarder op aanbeveling van pensionaris Copes, in wiens dienst hij enige jaren is geweest.
01.02.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/onderwijs

De stad gaat aan Den Haag voorstellen om het klooster van de Zwartzusters in te richten voor dhr. De Bils; de twee overgebleven religieuzen moeten dan andere huisvesting krijgen.
07.02.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gewoonten/armenzorg/Godshuizen

De kosten van de maaltijd gehouden bij het afhoren van de rekeningen van de Godshuizen lopen steeds hoger op; is een oude gewoonte; besloten dit af te schaffen en de auditeurs voortaan voor hun werk een vergoeding van Fl. 6 toe te kennen; de pensionaris ontvangt voor het schrijfwerk Fl. 18.
07.02.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Handel/vis/gilden

Rekest ingekomen van Jan Michielsen Sleuwen, geboren poorter en gehuwd met Maria d.v. Cornelis Jacobs Weygerganks, in leven viskoper en geboren poorter; hij vraagt om toelating tot het gilde der viskopers; besloten toe te staan mits hij, zoals gebruikelijk, Fl. 100 aan de stad betaalt en Fl. 20 aan het gilde, dit laatste ter afkoop van de gebruikelijke maaltijd.
08.02.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Onderwijs

Door het vertrek van de Franse schoolmeester Jan Hibelet is er een tractement van Fl. 120 vrijgekomen; ingekomen verscheidene sollicitaties; besloten dit geld als volgt te verdelen:
meester Abraham Wernaart die al Fl. 40 krijgt nog eens Fl. 50;
meester Cornelis van Wustenburg die al Fl. 50 heeft nog eens Fl. 20;
meester Koenraad Gysberts Fl. 20;
meester Hendrik de Koperslager Fl. 30;
[de stad ontvangt van het land jaarlijks Fl. 800 om naar eigen inzicht te besteden aan salarissen voor schoolmeesters].
14.02.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Gezondheid/pest

Francijntje, pestvroedvrouw en dochter van wijlen meester Pieter Humbert, chirurgijn, krijgt voortaan Fl. 2.50 per week als er geen pest is en Fl. 4 per week als de ziekte heerst.
14.02.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur

Besloten aan dhr. Van Slingeland, secretaris van de Raad van State, Fl. 200 te geven "voor ordinaris ende extraordinaris expeditien" door de stad het afgelopen jaar bij de secretarie van de Raad gelicht.
14.02.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Handel/bode

Benoeming van Adam van Esch tot bode op Rotterdam, Delft en Den Haag als opvolger van Louis Walteri die afstand heeft gedaan.
14.02.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Stadhuis

Rapport met bouwkundige details over het huis De Trompet aan de Ridderstraat.
14.03.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Gezondheid/onderwijs

Rapport Haagse commissie; zij dienden bij de Raad van State een rekest in om het klooster van de Zwartzusters te mogen gebruiken voor de anatomielessen van De Bils; de zusters: "die haer van tijt tot tijt geneert hebben met de siecken in de stadt soo wel in pest als anders om een pennincxken op te gaen passen ende dienen"; zijn nu nog maar 2 in getal; het gebouw is vervallen; volgt resolutie Raad van 13 februari 1669 waarbij het verzoek wordt toegestaan.
18.03.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Belastingen

Rapport Haagse commissie; acties tegen verzwaringen van het successierecht en van de overdrachtsbelasting.
18.03.1669 | leden

Religie

Brief ingekomen van de Staten-Generaal: gerucht gaat dat er een schuilkerk is ingericht, gaarne nader bericht; volgt antwoord: de geruchten slaan op een oude, vervallen oliemolen bij de St. Janspoort die volgens de eigenaren ingericht zou worden tot een pakhuis voor wijn; vorige zomer is hier een nieuw gebouw gemetseld dat wel eens gebruikt zou kunnen worden voor de katholieke eredienst; wij houden de zaak in de gaten en hebben de eigenaren verboden deze ruimte beschikbaar te stellen voor 'superstitien'; de eigenaar sr. Van Beugen, koopman in wijnen en weduwe van Wouter Aarts, herbergierster in het Bont Paardje, krijgt van de magistraat last om het pand zo te verbouwen dat het moeilijk wordt er eredienst te houden.
18.03.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Rechtspraak/economie

Brief verzonden aan de Raad van Brabant; de Raad verleent de laatste jaren kwistig executorialen aan Godshuizen, gasthuizen, commanderijen en natuurlijke personen; de jurisdictie van de stad wordt daardoor beperkt; de arme ingezetenen worden lastig gevallen door onervaren deurwaarders, die er in deze streken helaas veel zijn; de stad heeft zich al in 1651 met deze klacht gewend tot het officie-fiscaal.
21.03.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Verkeer te land/belastingen/Copes

Copes was gevraagd om bij de prins-bisschop van Luik te vragen om de 60e penning af te schaffen die sedert enige tijd geheven wordt van alle verkeer te land dat over Luiks grondgebied gaat; in plaats daarvan graag terugkeren naar de gewoonte dat per kar een rijksdaalder wordt betaald; Copes verontschuldigt zich wegens de dood van zijn broer, waarvoor hij naar Den Haag moet reizen.
01.04.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Benoeming

Benoeming van Hendrik Jansz. van den Biggelaar tot gezworen korenmeter.
09.04.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Verkeer te water/Aa

Rapport Lus over zijn reis naar Helmond in verband met "het verlaet ofte sluijse" te Rixtel; woensdag vertrokken en door een timmerman een raming laten maken van de herstelkosten; belopen Fl. 525; woensdagavond aangekomen te Leende, 's vrijdags in Luik.
19.04.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Verkeer te land/belastingen

Lus benaderde daar enige heren die de stad welgezind zijn; hij waarschuwde dat deze heffing ertoe kan leiden dat het verkeer van 's-Hertogenbosch op Aken voortaan over Nijmegen gaat en dan de Luikse bodem niet meer raakt; hij vraagt een rijksdaalder in navolging van de Staten-Generaal die sedert 1651 de goederen van Keulen naar Antwerpen die over Meierijs grondgebied gaan belasten met een doorvoerrecht van Fl. 2.50; hij kwam niet verder dan dat van het goederenvervoer van de stad op Aken en Lotharingen 1/250 deel van de waarde zou worden geheven; keerde vrijdag om 4 uur 's morgens weer terug en arriveerde in 's-Hertogenbosch op maandag; Lus wordt bedankt voor zijn moeite.
19.04.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Gezondheid/onderwijs

De Bils heeft zijn intrek genomen in het klooster van de Zwart zusteren.
19.04.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Verkeer te land/ambt

Benoeming van Bastiaan Willemsz. van Den Dungen tot voerman op de Vismarkt.
19.04.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Handel/bode

Benoeming van Willem Franssen tot bode van 's-Hertogenbosch op Nijmegen; borgstelling Fl. 300.
19.04.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Bestuur/ambt

Benoeming van Roeland Cornelissen Pauw tot schrijver aan de Vughterpoort.
24.04.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Gezondheid/onderwijs

Geregistreerd twee akten van de Staten-Generaal van 3 januari en 25 maart 1669; L. de Bils wendde zich tot de Staten-Generaal met het verzoek het hem gemakkelijker te maken om aan lijken te komen; deze heeft nodig voor zijn anatomisch onderzoek; Staten-Generaal machtigen de burgerlijke en militaire autoriteiten in Staats-Vlaanderen en later ook in Staats-Brabant om De Bils te assisteren bij het verwerven van lijken; De Bils denkt aan lichamen van veroordeelde misdadigers en personen die zonder familie na te laten in gasthuizen sterven.
06.05.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Handel/ambt

Benoeming van Gerard Meijers tot gezworen zoutmeter na overlijden van zijn voorganger; het gilde van de korenmeters heeft het recht kandidaten voor dit ambt voor te dragen omdat de drie zoutmeters in 1660 ingelijfd zijn bij het genoemde gilde.
28.05.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Gezondheid/onderwijs

De Bils wil in augustus een lijk gaan openen; hij wordt geassisteerd door prof. Tobias Andrea van de universiteit van Duisburg die het Latijn wel beheerst; verzoek van De Bils dat de magistraat hem benoemt tot hoogleraar; besloten aldus te doen, zonder salaris.
13.06.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Verkeer te land/ambt

Benoeming van Anthonis Adriaansz. van Vught tot bierdrager.
19.06.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Verkeer te land/ambt

Benoeming van Jan Jansz. Pieckerij de oude tot voerman op de Vismarkt.
19.06.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Verkeer te land/ambt

Benoeming van Huybert Hendriksz. tot bierdrager.
20.06.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Schutterij/gewoonten

Besloten de route die de schutterij bij het optrekken volgt te bekorten; de compagnieën moeten voor 9 uur 's morgens begonnen zijn met marcheren en om 3 uur 's middags op de Markt staan; voorbij het huis van de gouverneur trekt men de Waterstraat in; tijdens het marcheren wordt voor bepaalde huizen niet meer dan een maal met musketten geschoten; alleen voor het logement van de heren gedeputeerden [uit Den Haag] wordt drie maal gevuurd; zo ook voor de huizen van de gouverneur, de hoogschout en de commandeur als de gouverneur afwezig is; men zal met de nieuwe vendels trekken.
04.07.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Waterstaat/gezondheid

Men benadert de afgevaardigde van de Raad van State met het volgende probleem (na hem vereerd te hebben met een maaltijd); door de droge zomer staan de Dieze en de Aa droog "ende door grooten stanck sware sieckte staet te causeren"; de brouwers hebben geen water; brandbestrijding is moeilijk; zij vragen om een zijtak van de Aa die boven de stad buiten de Hinthamerpoort aftakt en waar de commandeur in laat vissen af te dammen; volgt resolutie Raad van State van 22 juli 1669: toegestaan deze strang af te dammen en daartoe het oude vervallen stenen sluisje weer op te maken.
20.07.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Gezondheid/onderwijs

Besloten dat de demonstratie van de sectie zal plaatsvinden op maandag 29 juli; dan houdt De Bils ook zijn inaugurale rede; als eregasten zijn uitgenodigd drie heren uit het eerste lid en drie uit het tweede; verder de pensionarissen; het amfitheater in de Kruispoort wordt overgebracht naar het koor van de kloosterkerk; toeschouwers betalen als entreegeld 1 pond groten; leden van de regering, gouverneur, commandeur, hoogschout, professoren en predikanten krijgen vrij toegang; De Bils krijgt een verering van Fl. 100.
22.07.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Openbare werken/Dieze

Besloten de Dieze te vegen; veel discussie hoe dit te doen; instelling commissie.
22.07.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Handel/bode

Benoeming van Jurriaan van Luijnen, thans klerk ter secretarie en deurwaarder, tot bode op Aken, Maastricht, Keulen, Luik etc.; borgstelling vann Fl. 600.
10.08.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Godshuizen

De president heeft het register met stichtingsakten van verscheidene Godshuizen in de stad van het Latijn in het Nederlands laten vertalen.
13.08.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Verkeer te land/Meierij

De toevoerwegen naar de stad die door de oorlog bijna onbruikbaar waren geworden zijn nu bijna allen in orde; uitzondering is een stukje weg onder Vught; de kwartieren van de Meierij weigeren bij te dragen ondanks een eerdere toezegging; voorstel dat de stad dit doet en dat het weggeld wordt verhoogd; besloten dit zo te doen en om het weggeld met ingang van 1 ooktober te verhogen van 1 tot 1.5 stuiver; in Breda en Antwerpen wordt ook meer geheven.
16.08.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Verkeer te land/ambt

Benoeming van Corstiaan Petersz. van Esch tot lid van het voerliedengilde.
28.08.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Godshuizen

Ingekomen een rapport van Van Blotenburg over enige Godshuizen.
05.09.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen

Bestuur/secretaris

Vaststelling van een contract omtrent de deling over de drie secretarissen van de inkomsten uit dit ambt; opsomming van alle akten die door de secretarissen worden opgesteld.
11.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/pensionaris

Vaststelling van een tarieflijst voor alle soorten akten en brieven die de pensionarissen opstellen; betreft: extracten uit de resolutiën, antwoorden op rekesten, mandaten, brieven, benoemingsakten, aanwezig zijn bij het afhoren en het apostilleren van stadsrekening en rekeningen van Godshuizen; de tarieven lopen uiteen van nihil tot Fl. 36 voor het werk aan de stadsrekening.
11.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Stadsfinanciën/rentmeester/openbare werken

Vaststelling van een nieuwe instructie voor de rentmeesters; 48 artikelen; lijkt op instructie van 1665; art. 42 bepaalt echter dat het kantoor gesplitst wordt; de oudste rentmeester (d.w.z. degene die in zijn tweede jaar is) verantwoordt in zijn rekening de bieraccijns en het remplacement; daaruit betaalt hij alle uitgaven behalve de renten; de jongste rentmeester doet alle andere ontvangsten en betaalt alle renten; de politierentmeester betaalt de renterentmeester jaarlijks Fl. 3.600 om daarvan de achterstallige renten toekomend aan de Godshuizen en kerkfabrieken te kunnen voldoen; de oudste rentmeester krijgt het voorste, de jongste het middelste "comptoir", beide gelegen boven de "zadel van den stadthuijse"; deze splitsing gaat in op 1 oktober 1669; de politierentmeester doet ook de politie, daarbij geholpen door de ondermajoor Gerard van der Lek d.w.z. toezicht houden op alle openbare werken.
11.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/gewoonten

Mandaten geslagen t.b.v. de volgende eetpartijen: aangeboden aan veldmaarschalk Wirtz en gedeputeerden van de Raad van State ad Fl. 704.10; verteringen op de Gaffel tijdens de kermis "aen vele heeren ende dames" ad Fl. 249.05.
14.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Religie

Mandaat geslagen voor Peter van Goch voor het maken van een gestoelte in de Geertruikerk voor de magistraat bestemd ad Fl. 331.50.
14.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Belastingen/verkeer te land

Besloten het weggeld te verhogen om de onkosten van het verbeteren van de wegen te dekken.
tarief:

• uitheemse wagen en vrachtkaren die de stad uitgaan: 1½ str.;
• een dubbele of driedubbele vrachtkar 2 str.;
• wagens uit de Meierij met inbegrip van de landen van Ravenstein en Cuyk en die uit Gelderland en Holland, die de stad inkomen 1 str.;
• karren uit voornde gebieden die inkomen 3/4 str.;
• hooiwagens, ook die welke om de stad langs de St. Jansweg over Deuteren of de Vughterdijk buiten de poort gebruiken, 1 str.;
• hooikarren, als voren 3/4 str.;
• de koppelpaarden van roskammers per paard 1/4 str.;
• burgers en inwoners die met eigen of gehuurde karren en wagens naar buiten gaan om de oogst binnen te halen zijn vrijgesteld

het weggeld moet door de pachter worden gemaand.
14.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Verkeer te water/ambt

Benoeming van Herman Hamers, geboren te Sittard en gereformeerd, tot schrijver bij de Kleine Hekel op een loon van Fl. 3 per week.
14.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Ruimtelijke ordening

Besloten Johannes van Grimbergen wegens het 'verstenen' van houten gevels Fl. 250 te geven; zo ook schepen Van Teffelen wegens het verstenen van een gevel in de Kerkstraat in plaats van twee houten gevels te betalen de derde steen oftewel Fl. 150.
14.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Openbare werken

Het onderhoud van alle leien en pannen daken van stadswerken wordt gegund aan meester schaliedekker Hans van Zoest voor Fl. 300 per jaar.
volgt specificatie van de daken;

• stadhuis
• huis De Trompet met stal erachter
• de nieuwe kantoren
• de Gevangenpoort c.a.
• een huis onder voornde poort
• een huis naast voornde poort
• een huisje dat vroeger stal van de ingebieder was
• huis op de St. Annaplaats
• huis naast de houttuin
• de houttuin
• de kraan
• huis De Oude Lombard
• St. Elooiskapel (pannen dak)
• het zegelhuis
• de Vughterbinnenpoort
• een huis daaronder
• de Hinthamerbinnenpoort
• een gedeelte van de Orthenbinnenpoort
• een huisje op het St. Janskerkhof
• een groot huis of stal in de Tolbrugstraat

de leidaken te dekken met "sware maes"; ook de loden en houten goten.
14.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Verkeer te water/grenzen

Rapport van Copes over zijn bemoeienis met de zaak-Taaike Pieres (13 augustus 1667); de Dieze is Brabantse grond, zoals blijkt uit een uitspraak van commissarissen van de Raad van Brabant en het Hof van Holland van 30 juni 1573 (te Brussel uitgesproken; sic) en nadere resolutiën van de Staten-Generaal van 9 juli 1610 en 28 mei 1612 en een uitspraak van de Hollandse Rekenkamer van 31 mei 1612; ook de oevers van de Buiten-Dieze zijn Brabants; het trekpad tussen 's-Hertogenbosch en Crèvecoeur en de bomen daarlangs zijn van de stad 's-Hertogenbosch; de schutterij van de voetboog heeft van de stad het visrecht gekregen op de Dieze tot in de Maas toe; die van Gorcum houden vol: Friese schippers mogen in Holland alleen lading uit Friesland zelf invoeren [soort Act of Navigation van Holland tegen Friesland]; besloten gehoord het rapport verder geen actie te ondernemen.
14.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Armenzorg/Geefhuis/textielindustrie

Besloten Cornelis Simons vier jaar huishuur uit te keren conform de overeenkomst gesloten tussen hem en de stad over het vestigen van de draperie in het Geefhuis.
14.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Gezondheid/chirurgijns

Lodewijk de Bils is overleden; het gilde der chirurgijns verzoekt om het Zwartzustersklooster te mogen gebruiken; verzoek toegestaan; de kamer boven de Vughterbinnenpoort wordt toegewezen aan de schutterij van de Jonge Voetboog.
18.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Gezondheid/reiniging

Het ophalen van het straatvuil is gegund aan Aart Vermeer voor Fl. 1640 per jaar hem door de stad uit te betalen; volgen de conditiën; hij moet ook de stadsturf vervoeren naar de wachthuizen en de forten.
19.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Gewoonten

De voorlezer van de Waalse Kerk luidt iedere avond een half uur lang de bovenklok.
19.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Bestuur/secretaris/griffier

Het blijkt dat enige secretarissen en de griffier in de stad rondlopen met een rapier en zo ook op de secretarie of griffier verschijnen; dit wordt verboden als zijnde "onbetamelijck".
19.09.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Religie

Ds. Costerus biedt zijn excuses aan voor de preek gehouden op 17 september j.l.
21.09.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Bestuur

Vaststelling van de nominatie; er zitten nog steeds twee katholieken in de raad namelijk Vloots en Van de Merendonk.
21.09.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | leden

Verkeer te land/ambt

Toelating van Gerard Hendriks van Ooij, viskoper, tot lid van het karreliedengilde als opvolger van Adriaan de Bok.
12.10.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Religie/ambt

De magistraat keurt de voordracht van twee predikanten ter vervanging van de overleden ds. Leemannus goed en voegt er zelf twee personen aan toe; gaat om: Johannes Groen staande in Zwolle, N.N. Gruterus te Oudewater, Theodorus Colinus te Hulst en Johannes van der Slaart te Katwijk.
[de procedure te volgen bij het beroepen van predikanten is vastgelegd in een resolutie van de Raad van State van 17 maart 1657].
22.10.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Garnizoen/inkwartiering/ambt

Kwestie of R. Tempelaar die tot schepen is benoemd billetmeester kan blijven of dat beide functies onverenigbaar zijn; rapport goedgekeurd; volgt brief aan Staten-Generaal die dit hadden aangekaart met uiteenzetting van de gang van zaken sedert 1629; eerst werd het ambt van billetmeester waargenomen door twee schepenen; het gaf zeer veel macht over de burgerij, om welke reden in 1633 werd besloten het ambt onverenigbaar te verklaren met dat van schepen; dit besluit is nagevolgd; uit zuinigheid heeft men later Cornelis van Esch aangesteld tot billetschrijver; vervulde deze functie van ca. 1640 tot aan zijn dood in 1665; Tempelaar is Van Esch in 1665 opgevolgd; wegens de vele klachten over zijn wijze van werken heeft men in 1667 twee schepenen aangewezen om toezicht te houden; de klachten hielden aan waarop Daasdonk is benoemd (uit res. 13 november 1669 blijkt nog dat Daasdonk en Tempelaar beiden practiserend advocaat zijn).
28.10.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Religie/ambt

Verkiezing van J. Groen te Zwolle als predikant; een delegatie gaat nu proberen hem naar 's-Hertogenbosch te halen.
24.10.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Haven/ambt

Benoeming van Jan Mackelin, gereformeerd, tot turfdrager.
31.10.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Rechtspraak

Tempelaar en Daasdonk, beiden benoemd tot schepen, leveren lijsten in van processen waarbij zij als advocaat zijn betrokken; Tempelaar heeft 38 zaken lopen voor schepenen van 's-Hertogenbosch en andere banken in de Meierij.
13.11.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Garnizoen/inkwartiering/ambt

Ingekomen resolutie van de Staten-Generaal waarbij zij verklaren dat Tempelaar zolang hij schepen is het ambt van foerier of billetmeester niet mag waarnemen; hij mag wel een vervanger aanstellen; wegens onenigheid tussen de leden geen besluit genomen.
14.11.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Garnizoen/inkwartiering/ambt

Besloten, nu Tempelaar beëdigd is als schepen, Jan van Esch, klerk ter griffie, aan te stellen tot billetschrijver op een loon van Fl. 2.50 per week.
21.11.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | leden

Handel/wijn/ambt/bestuur

De magistraat weigert de door de Raad van State benoemde gezworen wijnroeier Gerard van Nuijs te erkennen en verbiedt de kooplieden in wijn hem toe te laten in hun kelders om daar te gaan peilen; reden: strijdig met oorkonde van 1454.
02.12.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Rechtspraak/ambt

Benoeming, op aanbeveling van de hoogschout, van Simon de Ras tot procureur bij het hoog officie als opvolger van Jan van der Hagen; De Raas is geboren te Dordrecht en gereformeerd.
03.12.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Handel/bode

Benoeming van Francois van Delft tot bode op Middelburg, Veere, Vlissingen en andere Zeeuwse steden; zijn voorganger deed afstand van het ambt; borgstelling Fl. 300.
16.12.1669 | A 68; regr. Copes; doos 805 | schepenen

Openbare werken/stadhuis

In de nacht van 25 op 26 december is er een brand geweest in het stadhuis; besloten een commissie in te stellen die samen met fabriekmeesters en werkbazen een plan tot herbouw moet maken; benoemd vanwege het eerste lid president Pieck, Gans en Van Oerle en vanwege het tweede lid Focanus, Sweerts de Landas en Tulleken; schepenen worden gemachtigd het oude werk te conserveren.
28.12.1669 | A 69; regr. Copes; doos 806 | leden

Haven/ambt

Benoeming op aanbeveling van dhr. Gans van Hendrik Sijpers van Driel tot turftonder; Van Driel was koetsier van Gans.
31.12.1669 | A 53; regr. Ber.; doos 796 | schepenen