Cornelius Pallaes van der Sterre (1581 - 1640)

Cornelius was de zoon van legerkapitein Michaël Bontenos, dictus van der Sterre, vurig katholiek en hoofd van een afdeling van het koninklijk Spaans leger in Brabant. Hij had elf kinderen. In 1593 was hij vanuit Amsterdam naar ´s-Hertogenbosch gekomen en hier poorter geworden. In 1599 kocht hij voor f. 2409,- een huis in de Postelstraat.

Vader Michaël verlangde voor zijn zoon Cornelius, priester en theoloog in opleiding, een prebende in de Sint Janskathedraal in zijn stad ´s-Hertogenbosch. Dat werd niet toegestaan omdat zo´n vaste bron van inkomsten, met de verplichting om dagelijks de getijden te bidden, bestemd was voor een gegradueerd kanunnik. (dus met een hogere graad in de theologie, minstens licentiaat, volgend op het baccalaureaat). Toen vader een beroep deed op de Spaanse koning om de gunst te verlenen, werd de zoon tot de adelstand verheven. Juister gezegd: in januari 1608 werd hij door het aartshertogelijk echtpaar Albertus en Isabella verheven in de persoonlijke adel. Volgens het adelsdiploma gebeurde dat om hem een adellijke prebende in de kathedraal van ´s-Hertogenbosch te kunnen geven, maar zulke prebendes kende men niet in de stad. Er was eigenlijk een gegradueerde prebende bedoeld, bestemd voor een kanunnik met een academische titel. De adellijke titel was dus overbodig, maar wel meegenomen.

In 1609 werd Cornelius, nu met een licentiaat in de theologie, gegradueerd kanunnik in de Sint Jan, met een prebende. In 1620 werd hij penitentiaris (d.i. een kanunnik van een kathedrale of collegiale kerk, bij wie gelovigen en ook een bisschop mogen biechten en die hen in naam van God de zonden mag vergeven).

In 1623 benoemde bisschop Zoesius (1615-1625) onze Cornelius Pallaes van der Sterre tot deken (= aartspriester) van ´s-Hertogenbosch, (hij is dan verantwoordelijk voor de dagelijkse pastorale activiteiten van de vier parochies in de stad) en in 1626 tot zegelbewaarder.

De zegelbewaarder had nogal wat rechten en administratieve bezigheden. Die waren in 1615 bij de benoeming van Ghisbertus Masius (1593-1614) tot bisschop omschreven. Hij moest alle correspondentie over kerkelijke aangelegenheden die door de bisschop was gesigneerd met zijn zegel bekrachtigen. Verder had hij de bevoegdheid om dispensatie te verlenen bij het aangaan van het kerkelijk huwelijk. Hij verleende ook geestelijken verlof om een testament te maken en moest goedkeuring hechten aan de rekening en verantwoording die de executeurs daarover behoorden af te leggen. Tenslotte: van nieuwe priesters die tot een beneficie met of zonder jurisdictie benoemd waren, nam hij de eed en de geloofsbelijdenis af en voor hen schreef hij toelatingsbrieven.

In 1630 wordt Van der Sterre vicaris-generaal, de plaatsvervanger van de bisschop hier in de stad, na de reductie (Hij wordt hier gedoogd door de Staten-Generaal). In dat jaar stuurt hij ook aan bisschop Ophovius (1626-1637), die buiten de stad moet verblijven, een opsomming van de in de stad aanwezige geestelijken en hun faculteiten. Vanaf 1626 heeft hij meerdere kostbare handschriften nagelaten. Ze zijn aanwezig in het archief van het bisdom. Op 4 juni 1640 overlijdt Cornelius Pallaes van der Sterre.

Bronnen
•	L.H.C. Schutjes Geschiedenis van het bisdom ´s Hertogenbosch, Sint Michielsgestel 1872, II p. 20-25, III p. 21, IV p. 277-282 en 557
•	Ton Vogel Schuilkerken en hun bedienaren in ´s-Hertogenbosch 1629-1811, uitgave Kring Vrienden van ´s-Hertogenbosch 2010, p. 100
•	Leo Adriaenssen Van der Sterren in De Brabantse Leeuw, jaargang 48, 1999 p. 248 en jaargang 50, 2001 p. 63

Ton Vogel, januari 2014

Pallas Sterre

Aartspriester, regelaar van de Bossche St. Janskathedraal; na de val van de stad in 1629 kwam hij in Den Bosch wonen, werd het jaar daarop vicaris-generaal van het bisdom; bleef op zijn post, nadat de bisschop was verjaagd en werd door de Staatsen getolereerd; overleed in 1640, werd opgevolgd door H. v.d. Leemput. Bestuurde al sinds Ophovius' overlijden als vierde capitularis eigenlijk het bisdom Den Bosch.

122

Encyclopedie van Noord-Brabant 4 (1986) 122

Encyclopedie van Noord-Brabant 4 (1986) 122

Cornelius Pallaes van der Sterre

1581 - 's-Hertogenbosch 4 juni 1640

Cornelius Pallaes van der Sterre (1581 - 1640)

Pallas Sterre

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina