Zestig jaar Bossche banden met Franse Michelin-fabriek

door Henny Molhuysen

Voorgevels worden gebouwd en gesloopt. Binnenkort valt er weer een voorgevel onder de slopershamer: die van Oude Vlijmenseweg 208.

In 1936, toen in Duitsland de nazi-regering aan de macht was, ontstonden er moeilijkheden met de Franse bandenfabriek Michelin in Karlsruhe. Na veel problemen kreeg men toestemming de bedrijfsmachines weg te halen, onder de uitdrukkelijke voorwaarde dat alles naar Frankrijk vervoerd zou worden: de Duitsers wilden geen concurrentie met de Duitse bandenfabrieken op een andere, nieuwe vestingsplaats. Maar dat was juist wat de Michelin-directie wél wenste: een nieuwe fabriek bouwen in Nederland, in 's-Hertogenbosch. De verscheepte machines gingen daarom eenmaal in Frankrijk aangekomen niet verder naar Clermond-Ferrand, de hoofdzetel van de bandenfabriek, maar naar het noorden.
In 1937 ging de Bossche gemeenteraad akkoord met de verkoop van industrieterrein aan 'de Engelenscheweg' voor een prijs van twee gulden per vierkante meter. Pas een jaar later werd duidelijk welk bedrijf zich op het nieuwe industrieterrein zou vestigen: Michelin. De werkeloosheid in de crisisjaren was groot en daarom werd de komst van de bandenindustrie naar de Hertogstad toegejuicht: 'Wat Ford voor Amsterdam is, is Michelin voor Den Bosch: voordeel voor de stadsfinanciën, voordeel voor den zakenman, voordeel vooral voor den arbeider.' Er werd snel met de bouw van de fabriek begonnen: de uit Duitsland afkomstge machines moesten er immers snel in worden ondergebracht.

Gasmaskers

Toen in 1940 de oorlog uitbrak was er in 's-Hertogenbosch nog geen band gefabriceerd, maar was men wel gereed voor het begin van de produktie. De fabriek kreeg een andere bestemming. Continental, de Duitse concurrent van Michelin, begon er een bedrijf in voor de fabricage van gasmaskers. Het personeel bestond uit gevangenen, afkomstig uit het Kamp Vught, Konzentrationslager Herzogenbusch. In oktober 1944, bij de bevrijding van de stad, werd de fabriek zwaar beschadigd. Toch werden delen tot februari 1946 gebruikt als opslagplaats door het Engelse leger. Vervolgens werd het herstel ter hand genomen.

Op 24 juni 1947 was de onderneming hersteld en kon minister Huijmans van Economische Zaken de Michelin-fabriek officieel openen. Eén dag tevoren was de eerste band 'gekookt' en kon deze op de dag van de opening aan de 'meter' van de Michelin-fabriek, de vijfjarige Conny, dochter van burgemeester Loeff, overhandigd worden. Er werkten toen 113 nederlandse arbeiders, terwijl er ook 22 Franse werknemers waren, in hoofdzaak betrokken bij de opleiding van de nieuwe arbeidskrachten.
In het begin vervaardigde Michelin in 's-Hertogenbosch banden voor fietsen, personenwagens en vrachtwagens. In 1979 vervaardigde Michelin haar tienmiljoenste band in 's-Hertogenbosch. In de laatste jaren van haar Bossche bestaan werden er enkel vrachtwagenbanden gefabriceerd.

Autobussen

Er werkten relatief weinig Bosschenaren in de fabriek van Michelin. De vele autobussen buiten de poorten brachten de werknemers naar de Bossche bandenfabriek. Het was een van de grootste werkgevers in de stad.
In de jaren tachtig ging het slechter met de automobielindustrie en daardoor ook met de bandenfabricage. Er kwam sociale onrust bij Michelin, hetgeen tot acties leidde. Ten behoeve van de continuïteit van de onderneming vond in 1983 een reorganisatie plaats. Maar ruim tien jaar later moest Michelin definitief haar poorten sluiten.
Eén van de eerste gereedgekomen onderdelen van de Michelin-fabriek was in november 1939 de watertoren, een karakteristiek element in het bedrijfsgebouw. Terwijl de sloopwerkzaamheden thans de onderneming doen verdwijnen, zal als laatste deze watertoren blijven staan. De minister zal zich binnenkort uitspreken of deze watertoren op de lijst van Beschermde Monumenten zal worden geplaatst; zo niet, dan zal de toren als laatste onderdeel van 'zestig jaar banden met Michelin' verdwijnen.

Brabants Dagblad donderdag 23 augustus 1996

Michelin

Oude Vlijmenseweg 208

Zestig jaar Bossche banden met Franse Michelin-fabriek

Gasmaskers

Autobussen

Henny Molhuysen

Op deze pagina