afb. Pieter Jansz. Saenredam, 1632

Sint-Pieter

bouwjaar: 1450-1452
vergroot: waarschijnlijk in 1495
sloop: 1645-1646
locatie: De Plein

Benaming

Vermelding

  • 1605. St. Peterskercke. Inventaris der Archieven van de Stad 's Hertogenbosch II (1866) 1165
  • 1608. Sinte Peterskercke. Inventaris der Archieven van de Stad 's Hertogenbosch II (1866) 1183
  • 1873. Sint Petrus en Pauluskerk. Geschiedenis van het bisdom 's-Hertogenbosch IV (1873) 336-345
Janssen

Sint-Pieter

  • Oorspronkelijk broederschapskerk, vanaf 1569 parochiekerk.
  • Bouwtijd 1450-1452, waarschijnlijk vergroot in 1495.
  • Gesloopt 1645-1646.
  • Plattegrondstekening door P. Saenredam 1632 (catalogus Centraal Museum Utrecht, 15 september - 3 december 1961, cat. nr. 102); interieurschets en schilderij van dezelfde kunstenaar eveneens uit 1632 (ibid. cat. nrs. 99 en 100).
  • Driebeukige pseudo kruisbasiliek met smaller gesloten koor en torentje boven westfront.
  • Afmetingen 20 x 37 m uitwendig.
  • In het schip en het koor beschilderde houten tongewelven met drie velden; in de zijbeuken houten gewelven.
  • lit.: Van Gils 1819, 197; Coppens 1840-44, III, 159; Schutjes 1870-76, IV, 333; Sasse van Ysselt 1910-14, I, 69 e.v.; Van der Vaart 1969, 69-72.
91
H.L. Janssen, Van Bos tot Stad (1983) 91-92
Stadsrekeningen

Rekening van St. Remeys 1605 tot St. Remeys 1606

Kapittel 12

  • Toelaag aan de kerk van St. Pieter.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1165
 

Rekening van St. Remeys 1606 tot St. Remeys 1607

Kapittel 18

  • Jan Roelofs van Diepenbeek schildert een glas voor de St. Pieterskerk en maakt het patroon tot beschildering van den voorgevel van het Stadhuis.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1174
 

Rekening van St. Remeys 1612 tot St. Remeys 1613

Kapittel 6

  • Toelaag voor de klok van de St. Pieterskerk.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1207
 

Rekening van St. Remeys 1615 tot St. Remeys 1616

Kapittel 18

  • Toelaag aan St. Pieterskerk voor het schilderen van een perk in het wulf voorstellende het leven van St. Paulus.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1226
 

Rekening van St. Remeys 1644 tot St. Remeys 1645

Kapittel 36

  • De Stad koopt den opstal van St. Pieterskerk van het Land voor 3400 gulden en betaalt, na aftrek van 2000 gulden door het Land gegeven tot het in orde brengen der St. Geertruidenkloosterkerk, voor den Godsdienst aan de gereformeerde gemeente in ruil tegen eerstgemelde kerk door het Land afgestaan, 1400 gulden.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1436
 

Rekening van St. Remeys 1645 tot St. Remeys 1646

Kapittel 28

  • De St. Pieterskerk, gestaan hebbende op de esplanade, afgebroken.
  • De tooren dier kerk afgebroken en geplaatst op de kruispoort in de Vuchterstraat.
R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1439
 
Van Heurn

Wanneeer afgebroken

Als in het jaar 1637 de Sterkte der Papendril genaamt, gebouwd was, bevond men, dat deze Kerk te naar bij die vesting stond. Men besloot derhalve in het jaar 1645, die nevens verscheide huizen af te breeken, om een plijn voor die vesting te maken. De Raad van Staaten gaf de Kerk des Geertruiden Kloosters over, om tot een Kerstpel Kerk te gebruiken.1 In deeze geschiede in de maand Mei van het gemelde jaar de Godsdienst. Immers het eerste kind werd er op den 28en dier maand in gedoopt.2 Het schijnt mij toe, dat de Predikstoel uit de St. Peters en Paulus Kerk in de Geertruide Kerk overgebragt zij. De rede die hier toe hebben is om dat de beelden der Apostelen Petrus en Paulus daar op uitgehouwen zijn. De Geertruidekerk thans de Kerstpel Kerk in het Kerstpel van Petrus en Paulus, is in het jaar 1449 gebouwd.3 ... Nergens heb ik ontdekt, hoeveel, of welke Autaaren in de gewesene St. Peters en Paulus Kerk gestaan hebben.
196
Noten
1.Resolutie des Raads van Staaten van den 23 Maart 1645.
2.Doop Register van St. Peters Kerk op den 28 Mei 1645.
3.Oudenhoven Beschrijving van 's Hertogenbosch Bladz: 122 Edit: 1670
J.H. van Heurn, Beschrijving der Stad 's-Hertogenbosch (2022) 195-197
Onderzoeken
1987 Enige jaren voor de sloop in 1645-1646 maakte Pieter Saenredam tekeningen van de kerk. Uit archeologische waarnemingen in 1987 bleek dat de kerk ca. 10 meter breder is dan Saenredam aangeeft.
Kloosters, Kronieken en Koormuziek
 
Van der Heijden & Molhuysen
1569 De Sint Pieter wordt tot parochiekerk verheven.
Peter-Jan van der Heijden, Henny Molhuysen, Kroniek van 's-Hertogenbosch (1981) 47
 
1637 Het fort Willem-Maria wordt gebouwd als dwangburcht voor de stad. De oude Sint Pieterskerk en een groot aantal omliggende huizen worden daarna afgebroken om een vrij schootsveld op de stad te krijgen. Het kale gebied wordt 'De Plein' genoemd.
Peter-Jan van der Heijden, Henny Molhuysen, Kroniek van 's-Hertogenbosch (1981) 59
 
Afbeeldingen
  • 1632(?)
  • 9 juli 1632
  • 13 juli 1632
  • 13 juli 1632
Literatuur en bronnenpublicaties

J.H. van Heurn, Beschrijving der Stad 's-Hertogenbosch (2022) 195-197, 234-235, 281

J.A.M. Hoekx e.a., Vruchten van de goede en de slechte boom : Heyman Voicht van Oudheusden over de godsdiensttwisten in zijn stad 's-Hertogenbosch en in Breda (1577-1581) (2008) 19, 109, 111, 126, 137

L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch tussen Atrecht en Utrecht (1959) 145n, 159, 162, 164

L.H.C. Schutjes, Geschiedenis van het bisdom 's-Hertogenbosch IV (1873) 336-345

R.A. van Zuylen, Inventaris der archieven van de stad 's Hertogenbosch II (1866) 1436

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

Afbeeldingen
Benaming
Janssen
Literatuur
Onderzoeken
Stadsrekeningen
Van der Heijden & Molhuysen
Van Heurn

Zie ook

Kerken, kloosters en refugiehuizen
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |