afb.
Adriaan Schalcken en atelier (actief te 's-Hertogenbosch 1540-'77) of Cornelis Bloemaert (actief te 's-Hertogenbosch in 1567)
In de rekening van de kerkmeesters van de Sint-Jan staat verantwoord dat op 29 november 1567 de voltooiing van de preekstoel feestelijk werd gevierd: 'aen bier dat men dronck doen [toen] men den stoel richten [oprichtte]'. De onderbouw van de preekstoel was al in de kathedraal geplaatst voordat de beeldenstorm van 1566 ook in deze kerk woedde en werd, zo is in de kronieken vermeld, zorgvuldig gespaard. Niet omwaarschijnlijk is dat het atelier van Adriaan Schalcken, met diens zonen Jan en Cornelis, de voornaamste maker van de preekstoel is. Kort voordat de voltooiing werd gevierd, kwam echter ook Cornelis Bloemaert uit Gorichem naar 's-Hertogenbosch en was van augustus tot en met oktober 1667 in totaal zeker acht weken voor de Sint-Jan werkzaam; het is goed mogelijk dat deze 'antijxsnijder', die beter kreeg uitbetaald dan Adriaan Schalcken, bijvoorbeeld het figuratieve snijwerk leverde voor de zes meter hoge, zeskantige toren boven de preekstoel. Op de derde, bovenste verdieping bevinden zch tegenwoordig een beeldje van Maria met Kind en de beeltenissen van drie van de vier Westerse kerkvaders; twee plaatsen zijn leeg. Het Madonnabeeld is stilistisch afwijkend, de Gregorius, Hieronymus en Ambrosius zijn onderling nauw verwant. Als vierde kerkvader heeft zonder enige twijfel Augustinus bij de andere drie gestaan. Niet onwaarschijnlijk is dat ook Johannes de apostel en evangelist daar was opgesteld. | 282 |
In Buscoducis 1450-1629 (1990) 282
|
De bovenste beeldenrij bestaat slechts uit vier beelden; der kerkvaders - van links naar rechts - Ambrosius, paus Leo de Grote en Hieronymus. Gemist wordt Augustinus. Het is vervangen door een beeld van duidelijk mindere kwaliteit van Maria en Kind. Het is niet bekend of oorspronkelijk het aantal kerkvaarders op de kap zes bedroeg. |
C. Peeters en Urias Nooteboom, De preekstoel preekt (1980) G
Jan Mosmans, De St Janskerk te 's Hertogenbosch (1931) 430-431
C. Peeters, De Sint Janskathedraal 's-Hertogenbosch (1985) 359
C. Peeters en Urias Nooteboom, De preekstoel preekt (1980) G