Heilige Barbara, ca 1520

Eikehout met vernieuwde polychromie, hoogte 111 cm

Dit beeld is volgens de overlevering in 1866/67 gevonden bij de afbraak van het orgel op het oxaal. Hier zou het in 1629, voor de overgang van de kerk in gereformeerde handen, zijn verborgen. Peeters suggereert dat het Barbara-altaar tegen de westtoren in de Lieuve-Vrouwekapel mogelijk met dit beeld was versierd. Het kwam immers regelmatig voor dat een altaar geen geschilderd of gebeeldhouwd retabel bevatte, maar enkel met een beeld was gedecoreerd. Het is echter opvallend dat Smits noch Mosmans in hun boeken over de Sint-Jan van deze ontdekking gewag maken.
De heilige Barbara staat op een veelhoekig voetstuk en is gekleed in een lang gewaad. In haar rechterhand draagt zij een boek waarop haar vaste attribuut, de roren, is geplaatst. In de linkerhand heeft ze een zwaard en op het hoofd een kroon.
Evenals de polychromie zijn het boek, de toren, het zwaard en de kroon vernieuwd.

H.H. Barbara en Drie Koningen

De plaats van dit altaar wordt in oude documenten duidelijk aangegeven. 1) Het stond in de Lieve Vrouwe Kapel, onder de thans daar aanwezige muurschildering, waarschijnlijk met één zijde tegen den torenwand, dus nog georiënteerd. Het was het gilde-altaar van het rederijkersgezelschap "de Jonge Laurieren". Behalve de kunst van welsprekendheid, beoefende het rederijkersgild "de Jonge Laurieren" nog het 7e werk van Barmhartigheid nl. de dooden begraven. 2) De baar-dekens moesten daarbij het tiende lijk dragen, ten voordeele hunner rhetorica-kamer. In 1539 was er aan het altaar een beneficie van de H.H. Drie Koningen verbonden, dat alstoen vaceerde. 3)

338

Laatste standplaats der altaren voordat de kerk hervormd werd

34. Barbara. Rederijkersgilde de Jonge Laurieren, zich tevens wijdend aan het begraven op het armenkerkhof.

373

Altaar van Barbara

Het altaar van Barbara in de benedenkapel van O.L.V. wordt als benedenaltaar der H. Barbara van twee andere altaren deze heilige onderscheiden. Allerprachtigst was dit altaar, dat zijne oprigting aan de kinderen van Adriaan van Empel te danken had.

200