Ortensche Poort (14e eeuw - ca 1800)
locatie: Citadel
Poort van de tweede ommuring. Oorspronkelijk stond de Orthenpoort op het terrein van de huidige Citadel. Toen dit fort gebouwd werd, werd de Orthenpoort verplaatst naar het begin van de Citadellaan, vlak bij de stadsmuren. In tegenstelling tot de Vughterpoort was deze Orthenpoort van een zeer eenvoudige uitvoering. De Poort is afgebroken rond 1890.
Tussen Sint Janspoort en Orthenpoort
Benaming
Vermelding
- 1399. Die Ortepoerte. Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch 1 (1866) 4
- 1511. Orthenporte. Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch 1 (1866) 249
Sasse van Ysselt
De Orthenpoort
|
De Orthenpoort; de eerste poort van dien naam stond ter plaatse waar nu het fort de Papenbril zich bevindt. Het blijkt niet, wanneer zij gebouwd is, wel, dat zij in 1542 geheel vernieuwd werd 1). Toen in 1641 gezegd fort gebouwd werd, is zij gesloopt 2); twee jaren te voren was reeds aan den tegenwoordigen Ortheruitgang op last van den Raad van State eene andere poort daarvoor in de plaats gebouwd 3), die in 1772 is afgebroken en vervangen, zooals van Heurn het noemt, door een hek met twee profielmuren; dat hek is bij de ontmanteling der vesting den Bosch ook opgeruimd. | 33 |
| Noten | |
| 1. | R.A. van Zuylen. De Stadsrekeningen I blz. 573, 575 en 584. Cuperinus t.a.p. blz. 117. |
| 2. | Van Oudenhoven t.a.p. blz. 29/26. |
| 3. | Van Heurn Historie II blz. 497. |
De voorname Huizen en Gebouwen van 's-Hertogenbosch I (1910) 33
Vestingwandelingen
|
Reeds in 1351 wordt deze poort genoemd. In de loop der geschiedenis is de poort herhaaldelijk verplaatst en verbouwd. In 1874 was het niet meer dan een doorgang met een hek in de vestingwal, bij de brug over de rivier de Aa, die hier ook vestinggracht was. |
Vestingwandelingen
Artikelen
| 1910 |
A.F.O. van Sasse van YsseltDe OrthenpoortDe voorname Huizen en Gebouwen van 's-Hertogenbosch I (1910) 33 |
|
| 1999 |
G. van TussenbroekEen Italiaan in 's-Hertogenbosch: Alessandro Pasqualini en het bolwerk voor de Orthenpoort (1542)
Bossche Bladen 3 (1999) 83-88
|
|
Zuijlen (1)
| 1539 |
Kapittel 26. Dagwakers aan de poorten der stad 's Hertogenbosch om toe te zien op de inkomende vreemdelingen. Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch (1863) 565 |
|
| 1553 |
Kapittel 5. Opgraving der vestinggrachten aan de Orthen- en St. Janspoorten, de uitgegraven aarden op de dijken en wallen gebracht. Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch (1863) 684 |
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad 
Zuijlen (2)
| 1577 |
Kapittel 20. De weg buiten de Ortherpoort, voor de passage der ruiterij in orde gemaakt. Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch (1866) 961 |
|
| 1580 |
Kappittel 19. De Orthen en St. Janspoorten, worden in den nacht met aarden toegemaakt. Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch (1866) 1014 |
|
| 1581 |
Kapittel 19. Door het toemaken der Orthenpoort en het afbreken der lange brug te Orthen, wordt de gemeenschap tussen 's Hertogenbosch en Orthen, voor karren en vee, langs den Koedijk onderhouden. Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch (1866) 1015 |
|
| 1584 |
Kapittel 13. De Orthenpoort met aarde toegebolwerkt.. Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch (1866) 1049 |
|
| 1586 |
Kapittel 16. • Casemat in de hoven bij de Orthenpoort, om daarin geschut te stellen. • De huislieden, binnen de Stad gevlugt, opgeroepen, om buiten de Orthenpoort te pionneren. Inventaris der Archieven van de Stad 's-Hertogenbosch (1866) 1067 |
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad
Literatuur en bronnenpublicaties
C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 43-44
n: vermelding in een voetnoot
Bossche Encyclopedie |