De St. Antonie of Bazeldonkspoort

De St. Antonie of Bazeldonkspoort. Zij bevond zich bij den Kleinen Hekel aan het einde der St. Antoniestraat, die oudtijds liep van af de voormalige brug, de Zwengelbrug geheeten, (welke lag aan het einde der Hinthamerstraat over de Aa, toen die nog door de stad stroomde), tot aan den vestingmuur; deze straat heette aanvankelijk het Baseldonksche straatje, omdat men er mede kon komen door de buurt, de Borcht genaamd, 1) aan het klooster Bazeldonk, dat blijkens Cuperinus t.a.p. blz. 117 en 118 op last van het Hof van Brabant eveneens om redenen van defensie in 1542 werd afgebroken met zijne kerk en allen husen ter zieken, terwijl toen tevens om dezelfde redenen alle daaromheen staande eiken werden geveld. 2)

In 1535 werd deze poort verfraaid, zooals blijkt uit de volgende posten, voorkomende in R.A. van Zuylen de Stadsrekeningen I blz. 511: Item (betaeld mr. Jan der Kennis, den loedsmeester van de St. Jans-Kerk) van twee wapenen van Avenne steen ende een capiteel bove St. Anthoinis voir der poirt te staen van Vilvoirts orduyn, tsamen 6 Car. guld.

Noch (door hem) gelevert tot St. Anthonispoirt in versceyden reysen 57 voet Vilvoirts orduyn, den voet 3 st., vz 8 Car. guld. 11 st.

Noch den daet (datum) voer St. Anthonispoirt te houwen enz. Item omme te maken van Avenner steen die beelden van St. Anthoenis ende St. Sebastiaen ende vijff leeuwen gecoft 't Antwerpen 35 1/2 voet Avenner steen, elcken voet 4 1/2 st., vz. 7 Car. guld. 19 st. 3 oirt.

Item van vrachten van Antwerpen hier te brengen tsamen 20 st. Item den steenhouwer van die voirs. beelden te maken 6 Car. guld.; van vijff leeuwen 10 guld.; vz tsamen 24 Car. guld. 19 st. 3 oirt. Item Willemen die maelder vant stofferen der beelden van St. Anthoenis ende St. Sebastiaen ende die leeuwen voirs tsamen 7 1/2 Car. guld.

Volgens van Heurn Historie I blz. 483 werd in 1535 voor deze poort ook nog een blokhuis aangelegd.

Bij het beleg van den Bosch in 1601 werd zij platgeschoten 1) en schijnt zij daarom daarna te zijn afgebroken. Van Heurn deelt in zijne Beschrijving mede, dat hij in 1778, toen tot herstelling van den vestingmuur een deel van den wal werd afgegraven, gezien heeft, dat de vloer van deze poort nog aanwezig was, en dat die twee voeten lager lag dan de straat aldaar, waaruit hij de gevolgtrekking maakt, dat die straat na 1601 met zooveel voeten was opgehoogd.