110. Aalburg, gemeente Aalburg²⁶⁴

Nederlandse Hervormde Kerk, Wijk en Aalburg. Voormalige Sint-Trudokerk.

Maria, 1368
Dm: 89 cm
Hm: 87 cm
Gw: 495 kg
O.r.nr. 6 C 437 P

Gieter: onbekend 'Bossche school'

De oude klok van Aalburg is aan de Moeder Gods gewijd. Zij heeft geen religieuze versiering en draagt slechts enkele gelijkmatig rondlopende sierringen, wat duidelijk maakt dat het vormen van de klok middels een sjablone heeft plaatsgevonden. Boven en onder het opschrift zijn twee ringen, de faussure heeft er slechts één en op de slagring staan er drie. De kroonstapel is enigszins gedrukt en stervormig op de ronde kop gezet. De uiteinden van de ‘ster’ worden gevormd door kruisjes.
De kroonarmen zijn niet rond, maar hebben naar buiten toe afgeschuinde vlakken. Op de flank is nog flauw de letter P van Prüfung aanwezig die in de Tweede Wereldoorlog op de klok is geschilderd.
Het kruis voorafgaand aan de naam Maria heeft vier gelijke kruisarmen, waaromheen afdrukken van weefsel zichtbaar zijn; het kruis draagt bij de linkerarm een onduidelijke tekst.
De sierlijk gesneden gotische majuskels liggen 40 tot 60 mm in de letterrand uiteen en zijn gemiddeld 30 mm hoog. De klok is mogelijk vervaardigd door een gieter uit de vroege Bossche school en hoort bij de oude klokken in Brabant die bij daglicht nader en grondig bestudeerd zouden moeten worden.
Het Land van Heusden en Altena, waarin de gemeente Aalburg ligt, hoorde bij een geïsoleerde streek tussen de Merwede, Oude Maas, Biesbosch en Bommelerwaard. De streek was lange tijd alleen met pontveren te bereiken.
In de Middeleeuwen hoorde het gebied een tijdlang bij het hertogdom Brabant, als leengoed van de heren van Kleef, van wie hertog Jan III Stad en Land van Heusden in 1334 kocht. Vanaf 1357 behoorde het gebied tot het graafschap Holland. Pas in 1814 werd het Land van Heusden en Altena definitief bij de provincie Noord-Brabant gevoegd. Wellicht is de ligging van Aalburg voor het behoud van de grotendeels romaanse toren en de Mariaklok van invloed geweest.
Kerkelijk gezien voerden de graven van Holland sedert de elfde eeuw de voogdij over de kerk van Aalburg. In 1250 verkocht graaf Willem II deze voogdij met alle tiendrechten, die aan het patronaat van Aalburg met haar dochterkerken vastzat, aan de abt van Sint-Truiden.²⁶⁵ Het recht om geestelijken te benoemen kwam daarmee in handen van de benedictijnenabdij van Sint-Truiden en Sint Trudo werd dan ook de patroonheilige van de kerk. Er bestonden eertijds in de kerk twee beneficiën, respectievelijk voor de altaren van Maria en van Petrus en Paulus.²⁶⁶
In de Voorloopige Lijst wordt bij Aalburg nog een tweede klok genoemd uit 1508.²⁶⁷ Deze is echter niet aanwezig en hangt ook niet in de Nederlandse Hervormde kerk van Wijk, een dochter van de Sint-Trudokerk.
Deze voormalige Martinuskerk is in de oorlog zwaar beschadigd door Engels artillerievuur. In 1955 werd zij in oude luister hersteld.
Mogelijk is de klok uit 1508 door klokkengieterij Petit & Fritsen vergoten ten behoeve van de drie klokken uit 1954 die thans in de toren van Wijk hangen.