Gezicht op de Vughterpoort en fort Sint-Anthonie, ca 1604

Onbekend

Buijks

Gezicht op de Vughterpoort en fort Sint-Anthonie

Tekst in het kader:
  1. Antwerpense ofte Vuchter poort met hare Bolwerken
  2. Het Ravelijn voor de poort
  3. De Trenche mit dwater afgespuielt maer i(n ?) noot haest wederom opgemaeckt
  4. De Gracht buijten de schans is wijt 100 voet
  5. Den Gracht voor tstaket (= palissade ?) iss lanck 80 voet ende breet 24 (?) voet
    De Dijck oft spatie tusschen de Stadt ende Schans is 1750 voet
De volgende aanduidingen in het kader (A-I) hebben betrekking op het fort Anthonie. Buiten het kader zijn met een andere hand in het Spaans de letters k-r verklaard. Deze betreffen ook het fort. Deze Spaanse tekst zal de reden zijn dat de kaart hier als een Spaanse legerkaart bekend staat. De vermelding onderaan ‘ShertogenBosche 1604’ is weer in een andere hand. Die tekst kán er uiteraard later opgezet zijn (het schrift kan van ca. 1600 zijn maar ook van later in de 17e eeuw). Het jaartal zou een vergissing kunnen zijn, maar daar zijn verder geen aanwijzingen voor.
De kaart geeft zeker niet de indruk een ontwerp te zijn, b.v. vanwege de onder nr. 3 vermelde afgespoelde trenche. Heel misschien heeft hierop betrekking een post in de stadsrekening van 1602/3 over het maken van een ingevallen muur aan de Vuchterpoort (v. Zuijlen p. 1150). Volgens Gudde is fort Anthonie aangelegd in 1597. Ik heb niet direct bij hem kunnen vinden welke goede bron hij daarvoor heeft.
Wie de kaart gemaakt heeft is onbekend. De tekst in het kader zal door iemand uit de lage landen geschreven zijn, de tekst onder het kader staan zal er later door een spaanstalig persoon aan toegevoegd zijn. De naam Antwerpse poort voor de(ze) Vughterpoort is vreemd.
De aanduiding van bolwerken (onder nr. 1) duidt er toch op dat die er waren toen de kaart gemaakt werd. Misschien dat het volledig uitspitten van de stadsresoluties en stadsrekeningen van die tijd duidelijkheid geeft. Heeft Gudde voor de rekeningen alleen Van Zuijlen gebruikt? Overigens krijg ik steeds meer de indruk dat diverse uitgaven buiten de stadsrekeningen gehouden werden, b.v. omdat ze door ‘Brussel’ voldaan werden. Ik wees al eerder op OSA 4015-4022 (fortificatierekeningen 1610-1618) die Gudde vermoedelijk niet gekend heeft.
Jan Buijks
Erfgoed 's-Hertogenbosch

Gezicht op de Vughterpoort en fort Sint-Anthonie

vervaardiger: Onbekend
datering: ca 1604
techniek: pentekening
objectnummer: 0000870

Gezicht op de Vughterpoort en fort Sint-Anthonie met omgeving in zuidelijke richting. In vogelvlucht, kaart van de Vughterpoort en fort Sint-Anthonie. Vermoedelijk Spaanse legerkaart (zie Spaanse tekst). Legenda rechts in kader.
Erfgoed 's-Hertogenbosch
Literatuur en bronnenpublicaties

Frans van Gaal, René Kok en Kees van den Oord, Gehavend en vernederd : 's-Hertogenbosch in de Tachtigjarige Oorlog (2024) 93

Ernest Verhees & Aart Vos, Historische Atlas van 's-Hertogenbosch (2005) 23

n: vermelding in een voetnoot

Op deze pagina

Buijks
Erfgoed 's-Hertogenbosch
Literatuur
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |