afb. Marten Coverack, 20 oktober 2001

In den Boerenmouw

Binnenstad Oost

De enige verklaring van de naam geeft Van Heurn, die zegt dat op de oosthoek een huis heeft gestaan dat een boerenmouw als uithangteken droeg. Gezien het feit dat het straatje vroeger 'Achter den Boerenmouw' geheten heeft, zijn wij geneigd deze verklaring te aanvaarden.

Straat in Straat uit (1984) 54, 66

Jaar

Naam

Bron

1589

De Boerenmouw

Stegentocht 1

1830

Achter de Boerenmouw

Kaart J. B. Drossaers ca 1830

1890

Achter de Boerenmouw

Kaart Jos van Hagens ca 1890

1909

In den Boerenmouw

Huisnummeromnummering 1909

1910

In den Boerenmouw

Straatnamenlijst 's-Hertogenbosch 1910-1911

1928

In den Boerenmouw

Adresboek voor 's-Hertogenbosch 1928

Boerenmouw

door Ed Hupkens

In den Boerenmouw is een zijstraatje van de Hinthamerstraat, ongeveer ter hoogte van de Sint-Jan. Volgens Van Heurn heeft op de hoek een huis gestaan dat een boerenmouw als uithangteken droeg, vandaar de naam van de straat. Het straatje heeft ooit 'Achter den Boerenmouw' geheten. Links van de Boerenmouwbrug is een brandtrap naar de Binnendieze. Het grote gebouw aan de rechterkant voorbij het bruggetje was het parochiehuis van de paters Redemptoristen. In de 17e eeuw diende het als schuilkerk. Heeft ook onderdak gegeven aan de R.K. Militaire Vereeniging Concordia (1884-1942), geleid door de paters Redemptoristen. Nu is het een woonhuis. In het straatje was ooit het Hendrik van Neijnselgasthuis gevestigd (1355), bestemd voor 13 oude vrouwen.
De straat komt uit in de Jeroen Boschtuin, een officieel stiltegebied. Oorspronkelijk was het de kloostertuin van het Redemptoristenklooster. We staan aan de achterkant van de voormalige Sint-Josephkerk, nu Orangerie geheten. De Orangerie is een centrum voor congressen, bedrijfsbijeenkomsten en recreatie. De neogotische kerk is gebouwd in 1859 en maakte tot 1971 deel uit van het klooster dat er naast ligt en thans in gebruik is als appartementencomplex. De Redemptoristen waren erg geliefd, vanwege hun massale zielenzorg aan de armen en verlatenen. Officieel heten zij Congregatie van de Allerheiligste Verlosser (verlosser in het Latijn: redemptor). Een van de bekendste Redemptoristen was Peerke Donders uit Tilburg, die werkzaam was in melaatsenkolonie Batavia in Suriname (in 1982 zaligverklaard). Een andere bekende Redemptorist was kardinaal Van Rossum, naar wie het Kardinaal Van Rossumplein genoemd is.

Stadsblad woensdag 28 november 2007

Een boeiend doorkijkje naar de Sint-Jan

door Henny Molhuysen

Het toeristenseizoen is weer geopend in Den Bosch en de meimaand van Maria staat voor de deur. Redenen voor velen om naar de hoofdstad van Noord-Brabant te trekken voor een toeristisch bezoek of pelgrimage. De Sint-Janskathedraal behoort niet tot de 'verdwenen stadsbeelden', maar toch is het aanzicht van deze gotische kerk de laatste eeuw totaal anders geworden. De kerk is gerestaureerd en in het begin van de eeuw kregen de koepeltjes op de midden toren een ander aanzicht en ook de wijzerplaten in de westtoren kregen een heel andere plaats. Wat wel degelijk veranderd is, is het aanzicht op de middeleeuwse kerk. Tot voor honderd jaar was de kerk letterlijk hét hoogtepunt van de stad met zijn markante bouw die uittorend boven de andere huizen en gebouwen van de stad. Daaraan is deze eeuw nogal wat veranderd: vele andere hoge gebouwen zorgden dat de Sint-Jan zich niet meer markant verheft boven de andere panden. Weliswaar is het provinciehuis niet in de binnenstad gebouwd, maar plannen lagen daar wél voor klaar. Zelfs vanuit Het Bossche Broek is het Bossche aangezicht aangetast: de flat aan het Loeffplein, de toneeltoren van het Casino en de hoge zuil bij de PTT tasten het Bossche prospect in ernstige mate aan.
Eveneens vanuit de Bossche binnenstad zelf is het zicht op de kerk verstoord. Door de komst van hogere gebouwen in de binnenstad zijn verassende doorkijkjes verdwenen of geheel veranderd. Maar gelukkig vertoont de kathedraal zich toch nog regelmatig en ook spontaan aan Bosschenaren, toeristen, pelgrims en passanten. Bijvoorbeeld vanuit In den Boerenmouw. In dit straatje bevond zich van vlak na 1629 tot 1803 een schuilkerk, omdat de katholieken geen andere manier hadden om naar de kerk te gaan. Later werd er het pand de Sociëteit Concordia gevestigd en nog later - na een verbouwing - hadden de paters Redemptoristen er een tehuis voor R.K. Militairen. Achterin In den Boerenmouw bevond zich een poortgebouw met een hofje erbij. Het waren kleine, wit gekalkte huisjes en daar groeiden zelfs druiven. Dat was toen - enkele tientallen jaren geleden - een unicum in Den Bosch: niemand anders had zo'n plant in de tuin. Maar echt opmerkelijk was dat niet, want in de middeleeuwen strekten de Brabantse wijnranken zich uit tot de hoofstad van de Meierij. Maar ook dit karakteristieke hofje is verdwenen, slachtoffer van de slopershamer.
Ervoor in de plaats kwamen moderne huizen, een parkeergarage en en buurtparkje: de Jeroen Boschtuin. Gebleven is de Binnendieze die onder de straat door stroomt. Toeristen en kunstenaars hadden het kleine straatje al lang ontdekt: van hieruit heb je een fraai uitzicht op het noorderportaal van de Sint-Janskathedraal, maar ook in de toekomst zullen lenzen van fototoestellen en videoapparaten weer vanuit In den Boerenmouw gericht worden op deze gotische kerk.

Brabants Dagblad dinsdag 28 april 1998

1998

Henny Molhuysen

Verdwenen stadsbeelden : Een boeiend doorkijkje naar de Sint-Jan
Brabants dagblad dinsdag 28 april 1998 (foto)

	In den Boerenmouw, z.j. Hendrik de Laat (1900-1980) ()
	Gezicht op de Sint Jan vanuit In de Boerenmouw, z.j. Hendrik de Laat (1900-1980) Gesigneerd rechtsonder: "Hendrik de Laat" edoch niet gedateerd. Op de voorgrond het bruggetje over de Binnendieze (Groote Stroom) en een trappetje naar beneden (rechts). Enkele figuren op het bruggetje. Stadsarchief (0051699)
	In den Boerenmouw, z.j. Hendrik de Laat (1900-1980) ()
	In den Boerenmouw, z.j. Hendrik de Laat (1900-1980) (ets, 10.0 x 12.0 cm) Collectie de Laat, 's-Hertogenbosch
	"In Den Boerenmouw" in 1958 Gé Hurkmans () (potloodtekening, 31 x 23 cm) Ir. L.G. van den Berg, 's-Hertogenbosch

Hinthamerstraat

In den Boerenmouw 2-4

Rijksmonument

In den Boerenmouw 2

In den Boerenmouw D 2a (????)

In den Boerenmouw 2 (1909)

1928	J.M. van Iperen
1943	J.A. Anneveld (concierge Lyceum) - H.A.J. Serré

In den Boerenmouw 4

In den Boerenmouw D ongen. (????)

In den Boerenmouw 4 (1909)

De Groote Stroom

In den Boerenmouw 18..30

In den Boerenmouw 6

In den Boerenmouw D 3 (????)

1898	B.G. Jansen - L. Steijns (zadelmaker)

In den Boerenmouw 6 (1909)

1910	L.A. van Wely (stoomhoutzagerij en draaierij)
1928	Billardfabriek

In den Boerenmouw D 3a

In den Boerenmouw D 3a (????)

1908	L. Joosten (kleermaker) - J. v. Opbergen (militaire kleermaker)

In den Boerenmouw 8

In den Boerenmouw D ongen. (????)

In den Boerenmouw 8 (1909)

1910	L. Joosten (kleermaker) - J. van Opbergen (militaire kleermaker)
1923	Gerardus van Gogh (sigarenmaker)
1928	G. van Gogh - J.C. Sluijter
1943	G. van Gogh (sigarenmaker)

In den Boerenmouw 10

In den Boerenmouw D 5 (????)

1865	A.H. Jeuke (bode bij het provinc. bestuur)
1875	A. Strijbosch (machinist)

In den Boerenmouw D 4 (1880)

1908	J.F. van Eijndhoven (schilder)

In den Boerenmouw 10 (1909)

1910	J.F. van Eijndhoven (schilder)
1923	Gerrit Bakker (wachtmeester huzaren)
1928	C. van Diessen
1943	C. van Diessen (concierge)

In den Boerenmouw 12

In den Boerenmouw D 6 (????)

1865	J.M. Wolfs (warmoezenier)
1875	J. van de Heuvel (bewaarder van orde in de cathedrale kerk van st. jan)
1881	J. van den Heuvel (bewaarder der orde in de cathedrale kerk van st. jan)

In den Boerenmouw D 5 (1880)

1881	A. van der Heijden (hovenier) - A. Strijbosch (machinist)

In den Boerenmouw 12 (1909)

1910	J. Smits (slager)
1928	J. Smits
1943	J. Smits

In den Boerenmouw D 5a

In den Boerenmouw D 5a (????)

1908	J. Smits en Zonen (slachters)

Geen (1909)

In den Boerenmouw 16

In den Boerenmouw 16 (????)

1985	School voor meao

Redemptoristenpad

In den Boerenmouw 23

In den Boerenmouw D 6 (????)

1908	Werkplaats Fr. Rooijackers (meubelmaker)

In den Boerenmouw 23 (1909)

1910	Werkplaats Fr. Rooijackers (meubelmaker)

In den Boerenmouw 21

Rijksmonument

In den Boerenmouw D 7 (????)

1865	T. Smulders (societeithouder)
1865	J.D. van Well (bode bij eene levensverzekering maatschappij)

In den Boerenmouw D 7 (1880)

1908	A.Th. Strijbosch (machinist, strijkinrichting)

In den Boerenmouw 21 (1909)

1910	P.G. v.d. Graaf (aanspreker)
1923	Maria van de Graaf (strijkster) - Petrus G. van de Graaf (aanspreker)
1928	P. van de Graaf
1943	J.M. van Breugel (werkvr.) - H.W.A. Kiewel (slager)

In den Boerenmouw 19

In den Boerenmouw D 8 (????)

1865	H. van Rooij (tapper, stads meter en adsistent nachtwaker)

In den Boerenmouw D 8 (1880)

1908	A.L. de Bresser (schilder) - W.P.J. Knibbeler (concierge)

In den Boerenmouw 19 (1909)

1910	A. Böttcher .(concierge R.K. milit. vereeniging)
1928	wed. J.P. Roeters
1943	L. Brok (concierge)

In den Boerenmouw 17-15

body=[<b>Beschrijving:</b> In den Boerenmouw 15-17<br><b>Datering:</b> 10 mei 2005<br><b>Fotograaf:</b> A.F.A.M. Wetzer]

hein

In den Boerenmouw 17

In den Boerenmouw D 8a (????)

1908	R.K. Militaire Vereeniging 'Concordia'

In den Boerenmouw 17 (1909)

1910	A.L. de Bresser (schilder)
1923	Andreas L. de Bresser (huisschilder)
1928	A.L. de Bresser
1943	G.J. de Bresser (koperslager)

In den Boerenmouw 15

In den Boerenmouw D ongen. (????)

In den Boerenmouw 15 (1909)

1910	R.K. Militaire Vereeniging 'Concordia'
1928	R.K. Milit. Vereeniging
1943	Fr. van Heijnsbergen (buffetjuffrouw)

De Groote Stroom

In den Boerenmouw 13-11

Rijksmonument

In den Boerenmouw 13

In den Boerenmouw D 9 (????)

1865	J.C. Hendriks (tapper) - wed. E. Krijger (gepensionneerde)
1875	J.C. Hendriks (partikulier) - M. van Vucht (tapper)

In den Boerenmouw 13 (1909)

1910	L. v.d. Ven (arbeider)
1923	Lambertus Bodar (koopman in fruit)
1928	L. Bodar
1943	A. van Ewijk (fabrieksarbeider) - A. van Ewijk (schoenmaker)

In den Boerenmouw 11

In den Boerenmouw D 8 (????)

In den Boerenmouw D 9a (1880)

1908	R.J. Schippers - L. v.d. Ven (arbeider)

In den Boerenmouw 11 (1909)

1910	R.J. Schippers
1928	J.A. Spijkers
1943	C.H. Walters (kleermaker)

In den Boerenmouw 9-7

In den Boerenmouw 9

In den Boerenmouw D ongen. (????)

In den Boerenmouw 9 (1909)

In den Boerenmouw 7

In den Boerenmouw D 9b (????)

1908	wed. P. Coolegem (fruithandel) - L.A.M. Orten (goudsmid)

In den Boerenmouw 7 (1909)

1910	Werkplaats L.A.M. van Orten (goudsmid)
1928	Drukkerij St. Jan

In den Boerenmouw 5

In den Boerenmouw D 9c (????)

In den Boerenmouw 5 (1909)

1910	wed. P. Coolegem (fruithandel)
1928	P.A.W.G. Bechtold - G.A. van Heck - L.A. Schippers
1943	L.A. Schippers (sigarenmaker)

In den Boerenmouw 3

Rijksmonument

In den Boerenmouw D ongen. (????)

In den Boerenmouw 3 (1909)

In den Boerenmouw 1

In den Boerenmouw D 10a (????)

In den Boerenmouw 1 (1909)

Hinthamerstraat

  5211 NG  1..23
  5211 NG  2..30

  1909 : rechts 1..23, links 2..12
  1995 : rechts 1..21, links 2..30 (Huisnummerkaart H16)

J.J.M. Franssen, De Bossche arbeider in zijn werk- en leefmilieu in de tweede helft van de negentiende eeuw XXXIV (1976) 531

Kees Spierings, Wij waren nog stadje (1966) XXV, XXVI

Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 72, 390

In den Boerenmouw

Binnenstad Oost

Boerenmouw

Een boeiend doorkijkje naar de Sint-Jan

Henny Molhuysen

In den Boerenmouw, z.j.

Gezicht op de Sint Jan vanuit In de Boerenmouw, z.j.

In den Boerenmouw, z.j.

In den Boerenmouw, z.j.

"In Den Boerenmouw" in 1958

n: vermelding in een voetnoot

Kadastrale kaart

Op deze pagina

Rijksdienst Cultureel Erfgoed