Jacobus Henricus Laffertée (1806-1889)

Jacobus Henricus Laffertée was het derde kind in het gezin Laffertée-Aerts. Vader Petrus Laffertée was meester timmerman. Hij was op 23 augustus 1768 in de Sint Pieter in ´s-Hertogenbosch gedoopt en overleed op 60-jarige leeftijd, 10 maart 1829 in de Orthenstraat B 199. Zijn moeder, Josephina Aerts, geboren 1764 te Achel in het hertogdom Limburg, stierf op 4 maart 1851.
Het echtpaar kreeg vier kinderen.
Het derde kind, Jacobus Henricus, zag op 3 juni 1806 het levenslicht. Hij werd in de toenmalige St. Pieterskerk gedoopt. Op 18 november 1839 trad Jacobus Henricus te Pannerden in het huwelijk met Carolina Wilhelmina Terwindt die geboren was in Pannerden (Gld.) in 1815. Zij overleed op 4 september 1870, in de woning op de Breede Haven B 164. Jacobus Henricus is overleden op 17 januari 1889, in de Orthenstraat B 78 (nu: Orthenstraat 12), op 83-jarige leeftijd.
Het echtpaar kreeg 4 kinderen, allen geboren aan de Breede Haven G 125-130 (nu: huisnummers 18-20).
Gedurende zijn werkzame leven was Jacobus Henricus timmerman, bouwmeester en koopman in bouwmaterialen: hij had een handel in gezaagde en ongezaagde houtwaren, waal- en ijsselstenen, pannen, vloertegels, dakleijen, portlandcement, gips enz., zo staat te lezen in het briefhoofd van de talrijke door hem aan afnemers verzonden rekeningen. Aan de Breede Haven bezat Laffertée een timmerfabriek met pakhuis, een erf met een loods en drie bovenwoningen, nu nummer 18-20, destijds wijk B 164.
Op de in 1812 als Académie opgerichte ´tekenschool´ te ´s-Hertogenbosch (Académie Impériale et Royale de peinture, sculpture et architecture) heeft J.H. Laffertée gestudeerd, evenals latere bouwmeesters J.M. Nabbe en J.P. de Zutter die in de stad enige bouwwerken hebben nagelaten en op die Academie leraar zijn geweest. Laffertée bezocht ook de Académie de peinture, sculpture et architecture de la ville d´Anvers en kreeg later een meer dan lokale invloed. Op de Bossche ´tekenschool´ is Laffertée later ´professor´ in de architectuur geworden.
Zijn broer Petrus Laffertée, was timmerman, maar bekwaamde zich ook als beeldhouwer/houtsnijder. In 1831 maakte hij voor 237 gulden een nieuwe trap voor de 17e eeuwse preekstoel in de Sint Jan. Een jaar later verrichtte hij werkzaamheden aan het interieur van het Bokhovens kerkje, zoals aan het grote altaar retabel. Het snijwerk aan de Emmausgangersgroep is ook van zijn hand. In 1848 heeft hij in zijn timmerwerkplaats zes man in dienst. Hij was steeds getuige bij de aangifte van de kinderen van zijn broer Jacobus Henricus. Ze woonden dicht bij elkaar en zullen goede collega´s/compagnons geweest zijn in de houthandel.
In 1842/´43 bouwde J.H. Laffertée de Sint Pieterskerk in het centrum van de stad, aan de Lange Tolbrugstraat. Deze kerk moest de schuilkerk die pal ten zuiden van het te bebouwen perceel lag vervangen. Het is een neoclassicistische hallenkerk, de voorgevel geleed door gepleisterde pilasters, met een barokke topgevel boven de kroonlijst en een klokkentorentje. De gemarmerde Korintische zuilen in de kerk vielen op. Boven het middenschip zagen we gestukadoord-houten kruisgewelven. In de apsis was een cassetteversiering in het gewelf kenmerkend. In 1972 werd de kerk buiten gebruik gesteld en tien jaar later gesloopt. Veel Bosschenaren waren hier zeer ongelukkig mee.
Van bouwmeester Laffertée staat er in de Hinthamerstraat 94 het ´Zwanenbroedershuis´ van 1847. Zijn neogotisch ontwerp beviel de proosten van de ´Illustre Lieve Vrouwe Broederschap´, omdat de eigen kapel die in opdracht van deze Broederschap in de Sint Jan was gebouwd eveneens zo´n rijke gotische uitstraling had. Die was aan het eind van de vijftiende eeuw door de bouwmeesters Duhamel en Heins tegen de noordoostelijk kooromgang aan gezet. De voorgevel van het Zwanenbroedershuis is vorig jaar in okertint verfraaid en op dit moment vindt een inwendige verbouwing plaats. Het mag niets afdoen aan het ontwerp dat Laffertée leverde in 1846. Het is een rijksmonument. Vooral het rijke stucwerk in de proostenzaal op de eerste verdieping valt op. Lambert Hezenmans ontwierp in 1868 de grote achterzaal op de eerste verdieping. Een rijksmonument.
In 1845 leverde Laffertée het ontwerp voor de ´korenbeurs´ in de Orthenstraat, nu is dat nummer 290. In 1909 kwam hierin het politiebureau, maar in 1944 werd dit gebouw zodanig beschadigd dat het moest worden afgebroken. Na de oorlog kwam op deze locatie het gewestelijk arbeidsbureau achter een glazen pui, nu zit in dit moderne gebouw een meubelwinkel.
Laffertée maakte een ontwerp voor het Stedelijk Gymnasium in ´s-Hertogenbosch, waarin ook de Boekerij van het Provinciaal Genootschap een onderkomen zou moeten vinden. De tekeningen liggen in Tilburg (Brabant Collectie), ze zijn niet uitgevoerd. In 1880 werd het Gymnasium in het Nachtegaalslaantje gebouwd naar het ontwerp van J.M. Nabbe, de stadsarchitect. De stijl van J.H. Laffertée is er direct in te herkennen.
De R.K. Sint Lambertuskerk in Udenhout is een markant voorbeeld van een neoclassicistische pseudo-basiliek, die in 1840/´41 gebouwd is naar plannen van J.H. Laffertée, onder toezicht van Arnold van Veggel, die in dienst was bij het departement van Waterstaat. De voorgevel van de kerk valt in het bijzonder op, met zijn vierkante klokkentoren met galmgaten, waarop een lantaarn is geplaatst, met een opengewerkt achtkantig koepeltje. Een rijksmonument.
Op de Stratumsedijk nummer 26 in Eindhoven staat een woonhuis dat ontworpen is door Laffertée, in 1877. Het staat nu te koop: een authentieke kantoorvilla, met veel oorspronkelijke kenmerken.
Laffertée hield zijn eigen boekhouding bij. Hij was stipt als het ging om te vorderen bedragen van debiteuren. Veel leveranties werden niet snel betaald en daarom moest hij rond 1879 de hulp inroepen van Mr. W.A. Verhellouw. Hij was Procureur bij het Provinciaal Geregtshof van Noordbrabant en de Arrondissementsregtbank te ´s-Hertogenbosch. Deurwaarder L. Baudoin kwam er soms ook aan te pas. Er werd voor de arrondissementsrechtbank door Laffertée geprocedeerd vanwege vorderingen op Jac. Rakels uit Helmond, J. Wilbers uit de Kerkstraat alhier in Den Bosch, de meester timmerman Joost van Nistelrooij uit Heesch, P. Helsemans, een meubelfabrikant hier uit de stad, C. Wirken uit Woensel, en de erven van Th. v.d. Laar uit Velddriel. De dagvaardingen zijn te vinden in het BHIC. Ook werd wel ondershands geaccordeerd, bij voorbeeld met Helsemans op 14 maart 1879. Kortom, Laffertée was een buitengewoon begaafd en actief bouwmeester, koopman en boekhouder die een hoge leeftijd heeft bereikt.