De familie Van Berckel behoorde in de vijftiende en zestiende eeuw tot de aanzienlijkste der stad, en telde destijds steeds bloedverwanten in

In 1705 was Theodorus van Berckel zilversmid in 's Hertogenbosch. In dien tijd was de gewoonte vrij algemeen, om trouw- of godspenningen, schutter-, gilde- en toegangs - penningen uit te deelen. Bij de zilversmeden waren die verkrijgbaar, hetzij men geslagene, doch meer algemeen verlangde 1). De zilversmid Van Berckel verstond er zich op, om dergelijke penningen te vervaardigen, weshalve het stedelijk

In het begin van 1732 schijnt Theodorus van Berckel, de vader overleden te zijn, daar zijn zoon, mede Theodorus van Berckel, bij resolutie der stedelijke regering van den 16 maart 1734, gematigd werd, tot het schroeven en leveren der stadhuispenningen, op dezelfde voorwaarde, als zulks door zijn overleden vader gedaan was. Penningen met het jaarwerk 1734, 1735, 1738, 1739 en 1741 schijnen, van de hand te zijn van Van Berckel den zoon, hoezeer er geen naamteeken op gevonden wordt. Misschien heeft die man zulks uit zedigheid gelaten, daar ook de stempels van zijne hand weinig vooruitgang verraden in het graveerstift, vergeleken met de kunststukken van zijne voorganger. Van Berckel deed dus zeer wel, met de enkele en dubbelde stadhuispenningen van 1741, mede ter gedachtenis van den aangelegden straatweg van 's Hertogenbosch op Eindhoven vervaardigd, te bestellen bij den bekwamen stempelsnijder J.C. Marmé,

Aan zijn broeder Victor Theodorus van Berckel viel geene minder eervolle loopbaan te beurt, en mogt hij al minder schitteren bij het gemeen, dat meer het uiterlijke dan ware diensten waardeert, zijn kunsttalent deed hem eenen naam en roem erlangen, die slechts aan buitengewone vernuften ten deel valt.

De stempelsnijder Theodorus van Berckel werd den 21 april 1739 geboren. Zijn vader leidde hem in zijn vak, als goud- en zilversmid op, en wilde hem tevens het teekenen laten leeren, dat hem, als de toekomstige graveur der gewone stadhuispenningen, te pas zou komen. Zijn schoonzoon Godefridus van Amelsfoort - een ervaren teekenaar en kunstschilder, van wiens hand een fraai autaarstuk, den marteldood van de H. Lambertus voorstellende, in de kerk te Cromvoirt bij Vught, wordt aangetroffen, en vader van den meer bekenden historieschilder Quirinus van Amelsfoort, - onderwees den jeugdigen Van Berckel in de grondbeginselen van het teekenen, doch de knaap toonde daarvoor, ondanks alle

De eerste proeve, welke de jeugdige kunstenaar gaf, schijnt een stadhuispenning met het jaarmerk MDCCVI (het laatste cijfer is blijkbaar weggesneden) geweest te zijn, zijnde eene copie van den eersten penning met een jaartal door zijnen grootvader gemaakt, doch blijkbaar door den jongeling gegraveerd naar den trant van Marmé.

Vader Van Berckel, die geen onkosten ontzag, als het de ontwikkeling en vordering zijner kinderen gold, wist Marné te bewegen, om zijner zoon gedurende één jaar ten zijnen huize te onderwijzen, waarvoor de som van 700 gulden bedongen

Van Kleef naar zijne ouderlijke woning teruggekeerd, bleef hij op den winkel van zijnen vader werkzaam, tot dat hij in huwelijk trad met jufvrouw .. Nahuysen van 's Hertogenbosch, en voor eigene rekening de affaire als zilversmid ondernam, terwijl hij zich reeds als een uitmuntend medailleur had doen kennen, door de stadhuispenningen van 1761, 1762, 1763 en 1765, waaruit de kunstkenners besloten, dat on vaderland eenmaal een stepelsnijder bezitten zou, die onder de bekwaamste mannen in dat vak, een eervolle plaats zou innemen. Van Berckel beantwoordde

Nog bij het leven van zijnen vader, bragt hij zijne zaken over naar Rotterdam, alwaar hij door de liefhebberij, die de Noord-Nederlanders destijds voor het verzamelen van penningen hadden, ruime gelegenheid vond, om proeve van zijn talent te geven.

Zijn roem verspreidde zich ook weldra buiten 's lands, zoodat hij in 1776, in den ouderdom van 37 jaren, door hertog Karel van Lotharingen uitgenoodigd werd, om zich met er woon te Brussel te vestigen. Weldra bespeurde men aan de sierlijk uitgevoerde geldstukken, dat Van Berckel aan de Brabandsche munt werkzaam was. Een der

Tijdens de Belgische omwenteling in 1789, vervaardigde hij de door fraaiheid bekende munt dezer nieuwe republiek. De uitstekend gegraveerde Belgische driegulden- en goud- stukken van 1790, met de wapens van al de Zuid-Nederlandsche provinciën, zijn bij de penningkundigen zeer gezocht.

Bij den inval der Franschen in België, in 1792, week hij met zijn gezin, eerst naar 's Hertogenbosch, en kort daarop naar Santen, alwaar zijn broeder Gijsbertus Josephus (eerst in 1837 in 87 jarigen ouderdom overleden), en zijn zoon Theodorus Dominicus kanunnikken der kapittel-kerk waren. Hij moest daar het verlies zijner echtgenoote betreuren, waarmede hij ongeveer dertig jaren in den gelukkigsten echt geleefd had. Naar Weenen vertrokken, werd hij als tweede graveur aan de keizerlijke munt geplaatst, en kreeg eindelijk een pensioen, dat weinig geëvenredigd was aan zijn verdiensten.

In 1803 vestigde hij zich met er woon in zij-

Zijn stoffelijk overblijfsel werd in den familiekelder, in de groote of St. Jans Kerk 5), ter aarde besteld, zonder dat men er aan schijnt te hebben gedacht, om zijne roemrijke nagedachtenis door een gedenkteeken levend te houden. Mogt men deze miskenning van 's mans uitnemende verdiensten toch weldra herstellen!

Zijn portret in omtrekken, komt voor in de Messager des sciences et beaux arts de Gand. Het portret waarmede wij dit jaarboekje versieren, is geteekend naar eene schilderij in olieverf, berustendbij den Heer A. van de Wetering, die sedert ruim zestig jaren gehuwd is, met eene eigene nicht van den graveur Van Berckel, aan welk gezegend paar ik de meeste medegedeelde bijzonderheden te danken heb. Het wapen der familie Van Berckel bestaat uit drie gouden starren op een blaauw veld; wij deelen hetzelfde mede naar eene schilderij, welke benevens eene menigte familieportretten bewaard wordt, bij genoemden Heer van de Wetering, dien wij voor zijne goedwillige mededeeling onzen opregsten dank betuigen.