Adel

Hupkens

Het Nederland’s Adelsboek

Het Nederland's Adelsboek, ook wel het Rode Boekje genoemd, is een in 1903 gestarte reeks, die van 1903 tot en met 1980 is uitgegeven door N.V. Uitgeverij W.P. van Stockum & Zoon. Vanaf 1981 vormt de voormalige redactie de Raad van advies van het Adelsboek en wordt het boekje door het Centraal Bureau voor Genalogie (CBG) uitgegeven. Eind 2014, na de uitgave van het laatste deel van de nieuwe historische reeks, is het CBG gestopt met de uitgave.
Het Nederland's Adelsboek geeft een weergave van de genealogieën van alle Nederlandse adellijke families. Vanaf deel 10 worden zij alfabetisch gepubliceerd in dertien achtereenvolgende reeksen. Bij afronding van een serie A-Z wordt een nieuwe reeks gestart. De meeste reeksen geven alleen de zogenaamde état présent, de huidige levende leden, weer. Drie keer is een reeks begonnen die ook de historische delen van de genealogie volledig weergeeft: van 1912 tot 1918, van 1940 tot 1953 en de laatste van 1988 tot 2014.

Laatste reeks

In 1988 is de laatste historische reeks begonnen; deze reeks is op 28 november 2014 afgesloten met de verschijning van deel 98 (2013-2014), het 20e en laatste deel uit die reeks. Ter gelegenheid hiervan is een symposium georganiseerd en zijn de eerste exemplaren van het laatste deel uitgereikt aan de vicevoorzitter van de Nederlandse Adelsvereniging en de oud-secretaris van de Hoge Raad van Adel, mr. Otto Schutte. Deze laatste historische reeks bevat de namen van alle personen die vanaf 1814 tot het jaar van verschijnen deel hebben uitgemaakt van de Nederlandse adel. Vanaf 2019 wordt de état présent van de Nederlandse adel verzorgd door de Stichting Uitgave Nederland's Adelsboek (SUNA) en opnieuw uitgegeven door Uitgeverij Verloren.

Nederlandse adel

Je bent van adel als je afstamt van een vader die van adel is en die bovendien dezelfde achternaam heeft als jij, omdat titel en predicaat met de achternaam verbonden zijn en adeldom alleen in de mannelijke lijn kan worden doorgegeven.
De geboorte van een adellijk kind wordt ingeschreven in het filiatieregister van de Nederlandse adel bij de Hoge Raad van Adel. Hierin worden ook huwelijken, echtscheidingen en overlijdens geregistreerd. Voor adel woonachtig in Nederland gebeurt dit sinds een aantal jaren ambtshalve automatisch, maar voor adel buiten Nederland geldt dat er gewaarmerkte volledige afschriften toegestuurd dienen te worden. Leden van de Nederlandse adel worden periodiek in het Nederland’s Adelsboek vermeld met titel of predicaat.

Kun je in Nederland nog van adel worden?

Er waren in Nederland drie manieren om van adel te worden, maar daarvan zijn er sinds de nieuwe Wet op de Adeldom van 1994 twee overgebleven en is er één bijgekomen:
  1. Erkenning. Wanneer je kunt aantonen dat je in de mannelijke lijn afstamt van een voorvader die voor 1795 tot de adel in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd gerekend. De laatste erkenning betrof leden van de familie Van Lawick van Pabst (1990 en 1991).
  2. Verheffing. In Nederland is verheffing in de adel niet meer mogelijk, uitgezonderd voor leden van het Koninklijk Huis. De laatste verheffing daarvoor betrof de familie Van Valkenburg (1939).
  3. Inlijving. Wanneer je kunt aantonen dat je in de mannelijke lijn afstamt van een voorvader die tot een adellijk geslacht in een ander land behoorde of wanneer je kunt aantonen dat je in de mannelijke lijn afstamt van een (Nederlandse of buitenlandse) voorvader die een adelsverlening van een buitenlandse vorst heeft gekregen. Sinds de nieuwe Wet op de adeldom van 1994 is inlijving alleen nog mogelijk voor adel uit landen met een vergelijkbaar adelsstatuut, waar de adel niet formeel is afgeschaft. Inlijvingen beperken zich sinds 1994 tot adel uit België, Denemarken, Liechtenstein, Luxemburg, Spanje en Zweden. Het verzoek voor inlijving moet tegelijk met het verzoek voor Nederlanderschap ingediend worden. De laatste twee inlijvingen betroffen de families Prisse (2001) en Ollongren (2002).
  4. Adoptie. Sinds de nieuwe Wet op de Adeldom van 1994 krijgen ook geadopteerde kinderen de adellijke titel of het predikaat van hun vader. Adoptie kan in Nederland alleen voor minderjarige kinderen.

Titels en predicaat

Indien aan een geslacht een adellijke titel is toegekend mogen de leden van dit geslacht, al naargelang de wijze waarop deze titel is toegekend (dat wil zeggen bij eerstgeboorte of op allen) een van de volgende titels voeren: ridder, baron, burggraaf, graaf, markies, hertog of prins, en natuurlijk de vrouwelijke equivalenten hiervan, uitgezonderd de riddertitel, want daarvan is geen vrouwelijke variant in Nederland. In ons land mag de adel slechts één adellijke titel voeren, het Koninklijk Huis uitgezonderd. De adellijke titel wordt, in tegenstelling tot het adellijke predicaat, vóór de achternaam geplaatst. Ongetitelde adel heeft recht op het voeren van het adellijke predicaat van jonkheer of jonkvrouw. Dit predicaat wordt vóór de voornaam gevoerd en kan worden afgekort als jhr. of jkvr.
Ed Hupkens
Boeken
1949

W.J.J.C. Bijleveld

Opmerkingen over de geslachten, behandeld in het Nederland's Adelsboek
N.V. Uitgeverij W.P. van Stockum & Zoon | 's-Gravenhage 1949

Op deze pagina

Boeken
Hupkens

Zie ook

adelinnederland.nl
adelsboek.nl
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |