afb.

Markt 79-77 : De Moriaan

huisnaam: De Moriaan bouwperiode: vóór 1250
bijzonderheid: mogelijk oudste stenen huis van Nederland
bekende bewoner: bisschop Metsius
beschermd: rijksmonument

Achter de voorgevel

Kerk, bisschopshuis en berging

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad • donderdag 16 december 1993
Archief
Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch (AEH)
Bossche monumenten

Oudste bakstenen huis

door Ed Hupkens

5
Stadsblad woensdag 29 april 2015 • 5
Bouwhistorie

'De Moriaan' (1432)

Markt 79 t/m 85

183
184
Literatuur
BP R 1433 R 1203, f 187; CB 1520 f 13; CB 1573 f 14v; Glaudemans 1996; HT 1553; M 151 en supplement VII-VIII; Meischke en Zantkuyl 1969; P 1569; Temminck Groll 1993; Van Drunen 1975; Van Zuylen 1577/'78; vSvY III, 384-399; Z 1547; Z 1552/'53.
A. van Drunen, 's-Hertogenbosch van straet tot stroom (Zwolle - Zeist 2006) 183-184
Hagemans

De Moriaan

door Wim Hagemans

72
74
Bossche Pracht 4 (2003) 72-75
Mosmans

Markt

28
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te 's-Hertogenbosch ('s-Hertogenbosch 1907) 28
Rijksmonument

De Moriaan

Rijksdienst voor het Cultureel Ergoed  
Sasse van Ysselt

De Moriaan

384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
Noten
1.In zijne buurt woonden toen in die straat Johannes van Steensel, rex armorum (wapenkoning) en diens echtgenoote Volewigis.
2.Deze had een zoon Jan de Roover, die van Jans Joedendochter de navolgende bastaarden had: Jan, Dierck en Geerlich de Roover, welke in 1461 en 64 werden beleend.
3.Zij was volgens hetzelfde Tijdschrift I p. 128 de nicht van Jan de Roover Janszn en kocht van dezen in 1461 het huis de Nemelaer.
4.Taxandria IX p. 11 en XX p. 176 en vlgd.
5.In eene Bossche Schepenakte van 1500 wordt vermeld Johannes Oem van Bockhoven als man van Bela, dochter van Johannes van Geldrop, ridder en in eene idem van 1501 Rutger van Erp als man van Belia, dochter van Robbert van Bockhoven.
6.Zij vermaakten aan den tijdelijken Pastoor van Haaren bij Oisterwijk 100 car. guldens om twee eeuwigdurende jaargetijden te houden voor hen en hunne ouders. (Reg. n° 191 f. 128)
7.Prosp. Cuypers t.a.p. blz. 310.
8.Prosp. Cuypers t.a.p. blz. 337.
9.Prosp. Cuypers t.a.p. blz. 359.
10.Prosp. Cuypers t.a.p. blz. 337.
11.Hij was de schoonzoon van nir. Nicolaas van der Stegen Senior, raad van den Bosch; zijn broeder was Jan de Leeuw.
Hij woonde in 1567 in de St Jorisstraat en in zijn huis hielden de Hervormde predikanten met hunnen aanhang toen een consistorie (Prosp. Cuypers t.a.p. blz. 326, 351 en 355).
12.Dit huis was de herberg van dien naam in de Kolperstraat. (Zie Deel II p. 315)
13.Die fakkels droegen zij des nachts op de straat bij gebreke van openbare straatverlichting.
14.J. en A. Mosmaiis t.a.p. Supplement p. VIII.
15.Dit huis stond in de Marktstraat, zooals wij op p. 382 reeds zagen.
16.Hij was de zoon van Christoffel van Vladeracken en Christina Bellaerts (Deel II p. 242).
17.Dit was het hoekhuis, dat door de gemeente den Bosch in 1908 ter verbreeding van de Marktstraat is afgebroken.
18.Dit is het huis thans genummerd Markt 75 en 77.
19.Deze kelder bestaat thans nog.
20.Dit was laatstbedoeld huis n° 83 en 85.
21.Zie over het contract, dat deze sloot over een gevel in de Meelpoort, Reg. n° 335 f. 368.
22.Zijn broeder was Philips Donckers, (wiens zonen waren Dirck, Jan en Goijart Donckers) terwijl zijne zuster was Maria Donckers, huisvrouw van Goijart Wynants van Bernagie.
Men zie uver de ikniilie Donckers Deel I p. 240 noot 1 alwaar de
.woorden, volgende op 2° Antonius tot en met het cijfer 85, tusschen haakjes moeten gezet worden; Taxandria VI p. 196 en XV p. 183.
23.Men zie over hem Deel I p. 265.
24.In het begin der 19e eeuw bestond deze zaal nog; zij had een houten plafond, dat blauw geschilderd was met gouden sterren er in.
De voorname Huizen en Gebouwen van 's-Hertogenbosch III (1910) 384-399
Verhalen en legenden

Een schat

door Henny Molhuysen

Brabants Dagblad • donderdag 26 januari 1989
Artikelen
1989

Henny Molhuysen

Verhalen en legenden : Een schat
Brabants Dagblad donderdag 26 januari 1989
 
1993

Henny Molhuysen

Achter de voorgevel : Kerk, bisschopshuis en berging
Brabants Dagblad donderdag 26 januari 1989
 
2012

Redactie

Extra geld voor De Moriaan
Brabants Dagblad dinsdag 14 augustus 2012 | 22
 
2012

Redactie

De Moriaen Hinthamereinde na forse verbouwing opgeleverd
Brabants Dagblad dinsdag 6 november 2012 | 21
 
Charter
1595

Charters Provinciaal Genootschap van K & W, 1303 - 1845

Akte van volmacht, verleden voor Dirk van Vechel en Henrik Franszn van Gestel, schepenen van 's-Hertogenbosch, door Bernard van Merode, heer van Grambais, Asten enzovoort, als man Catharina, dochter wijlen Henrik van Brederode en Margaretha, voor Arnd van Vladeracken om te verkopen goederen door hem geërfd van Gerard van Vladeracken, waaronder deel in huis de Moriaan op Markt in 's-Hertogenbosch, 29 december 1595.
Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)
Open Monumentendag
2015

De Moriaan : nu VVV

De Moriaan is het meest complete voorbeeld van een woning voor de Bossche stadselite uit de middeleeuwen. Dit bakstenen ‘zaalhuis’ dateert van kort na 1200. Een halve eeuw geleden werd het ingrijpend gerestaureerd. De gevels zijn deels gereconstrueerd: de trapgevel en het hoektorentje zijn herbouwd op basis van aanwezige bouwsporen en historische afbeeldingen. Aan de binnenzijde van het gebouw zijn nog veel authentieke bouwkundige elementen bewaard gebleven, zoals de 13e-eeuwse zijmuren en de houten draagconstructies (verdiepingsvloer en kap), behorend tot een tweede verbouwingsfase uit 1310. Lange tijd gold de Moriaan als het oudste stenen huis van Nederland.
Magazine Open Monumentendag (2015) 13
 
Adresboeken
Markt 79
Markt A 31 (1820)
Markt C 425 (????)
1865P. Desmense (winkel. in blikk. en kop.goeder.) - J.W. Jansen (kleederkooper)
1875P. Desmense (winkelier in blik en kopergoederen)
Markt C 450 (1880)
1881P. Desmense (winkelier in blik en kopergoederen)
1905C. van den Dungen
1908wed. A. de Bruin - C. van den Dungen
Markt 79 (1909)
1910wed. A. de Bruin - wed. G. van Campen (koopvrouw in fruit) - C. van den Dungen
1928J.G. van Duifhuizen - B. Krabbenbos - Chr.E. Pouw
1943J.G. van Duifhuizen (kramenzetter)
19??? (café Plein 79)
Markt 77
Markt C 426 (????)
1865R.J. van Moock (2e luitenant ingenieur der genie) - C.G.A. Plaat (1e luitenant bij het 5e regement infanterie) - F.W.A. Richt (mr. koek- en banketbakker)
1875jhr. P.J. van der Does de Bije (partikulier) - jhr. P.J. van der Does de Bije (partikulier) - F.G.A. Richt (mr. koek- en banketbakker)
Markt C 451 (1880)
1881jhr. mr. P.J. van der Does de Bije (partikulier) - jhr. P.J. van der Does de Beije (partikulier) - C. van Ghert (commies der posterijen) - F.G.A Richt (koek- en banketbakker)
1908M. Latour - N. van Thijn (spiegel- en lijstenmagazijn) - C. van der Zande (filiaalhouder)
Markt 77 (1909)
1910C. van der Zande (spiegel- en lijstenfabriek)
1928W. J. Baudoin (borstelmagazijn) - mej. E.M.L.J. Suijskens
1943fa. W.J. Baudoin (borstelfabriek en borstelhandel)
Afbeeldingen
  • Onbekend
  • 6 februari 2015
Literatuur en bronnenpublicaties

Hans Boselie en Peter-Jan van der Heijden, Bossche monumenten in beeld (1975) 62, 64

Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 11, 199, 239, 244, 247

J.A.M. Hoekx e.a., Vruchten van de goede en de slechte boom : Heyman Voicht van Oudheusden over de godsdiensttwisten in zijn stad 's-Hertogenbosch en in Breda (1577-1581) (2008) 18, 159

Charles de Mooij en Aart Vos, 's-Hertogenbosch binnenskamers (1999) 15

L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch tussen Atrecht en Utrecht (1959) 117, 138, 140n

Jan Sanders, Kroniek van Molius (2003) 87

Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst (1931) 192

n: vermelding in een voetnoot