afb. Onbekend, 3 oktober 1964
Gemeentehuis
Engelen, De Kerkhof 4
Achter de voorgevel
Een multifunctioneel gebouw
door Henny Molhuysen|
Oude gebouwen een nieuwe funktie geven geeft deze gebouwen een nieuw leven. Niet altijd is dat even gemakkelijk. In Engelen is dat ook gebeurd. Het voormalige raadhuis is tegenwoordig een woonhuis. Dit bevindt zich achter het adres Kerkhof 4 en 5. Op 1 januari 1821 werd de gemeente Engelen weer zelfstandig, na gedurende tien jaar met Vlijmen één gemeente te hebben gevormd. Burgemeester Pfannebecker was de nieuwe eerste burger van de kleine gemeente, die in de negentiende eeuw zo'n 400 à 500 inwoners telde. In Engelen werd les gegeven in een klein schooltje, waarover in 1838 de schoolopziener schreef dat deze ruimte niet niet geschikt was voor het onderwijs. Het dorpsbestuur wilde wel een nieuwe school hebben, maar zoiets kost geld, véél geld voor een kleine gemeente. Daarom werd alles een beetje groter aangepakt. Vanaf 1840 werd er een deel van het positief saldo van de gemeenterekening gereserveerd voor het nieuwe gebouw. In 1844 nam de gemeenteraad - onder leiding van burgemeester Van Calker - de beslissing om een nieuw 'een nieuw schoollocaal, onderwijswoning, veldwachtershuisje en Raadkamer' te bouwen. De kosten werden begroot op 4005 gulden. Voorin zou, via een trapje en een bordes te bereiken, de Raadkamer worden gebouwd, eronder was het lokaal voor de veldwachter gesitueerd. Achter deze voorbouw zou het 'schoollocaal' komen en de woning van de onderwijzer. GevelsteenEnkele aannemers tekenden in. De duurste was de Bosschenaar J. van Mierlo die 5998 gulden voor de realisering van het bestek betaald wilden hebben, terwijl de laagste inschrijver Adriaan van Mallant uit Herpt was. Voor 3985 gulden werd hem de opdracht gegund. Hij kon aan het werk, en dat gebeurde ook blijkens de gevelsteen in de zijgevel van de huidige bebouwing.Enige jaren nadat het raadhuis gerealiseerd was, werd Engelen getroffen door een forse brand. Dat was op 20 juni 1884. Er werden elf huizen en vijf schuren in de as gelegd; het gemeentehuis bleef bespaard. Er was slechts een kleine ruimte in het gemeentehuis beschikbaar voor het dorpsbestuur. Ook waren er weinig ambtenaren. Dat bleek bijvoorbeeld in 1888, toen de toenmalige gemeentesecretaris overleed. Hij moest de hele administratie alleen doen en vooral de financiën verkeerden - mede gezien de 'kwijnende' ziekte waaraan hij in de laatste fase van zijn leven leed - in een zeer verwaarloosde toestand. Het was zelfs zo slecht gesteld, dat de Gedeputeerde Staten hierover scherpe kritiek leverden op de toenmalige burgemeester A.H.E. de Bekker. Toen deze ter verantwoording werd geroepen, moest hij erkennen dat hij en de wethouders zich aan ernstig plichtsverzuim hadden schuldig gemaakt: de secretaris-ontvanger moest alles alleen doen en B&W oefenden daar geen tozicht op uit. In de negentiende eeuw is de burgemeester van Engelen tussen 1852 en 1889 tevens burgemeester geweest van Bokhoven. Daarna waren het weer twee verschillende burgemeesters van beide beide gemeenten. Maar ondanks bezwaren van zowel Engelen en Bokhoven werd met ingang van 1 januari 1922 beide gemeenten samengevoegd en kregen de naam: Engelen. Het gemeentehuis behield haar functie. Zestig jaar later veranderde dat: toen verloor Engelen haar zelfstandigheid en maakt sindsdien deel uit van de gemeente 's-Hertogenbosch. |
Brabants Dagblad donderdag 12 augustus 1993
Rijksmonument
De Kerkhof 4
|
Gebouw op L-vormige plattegrond, voorgedeelte met schilddak en trappenbordes, zijvleugel onder zadeldak; zesdelige schuiframen. 1844. |
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004Artikelen
| 1993 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : Een multifunctioneel gebouwBrabants Dagblad donderdag 12 augustus 1993 |
Bossche Encyclopedie |