Dorp in Noord-Brabant, aanvankelijk zelfstandige gemeente, waartoe ook Bokhoven behoorde, met ruim 1000 inwoners (1965); in 1970 naar plannen uit die tijd bij de gemeente 's-Hertogenbosch gevoegd. Engelen grenst aan Bokhoven, Hedikhuizen, Vlijmen, 's-Hertogenbosch, Empel, Meerwijk en Hedel; in het noorden aan de Maas, in het oosten aan de Dieze. In het zuiden liggen het Engelermeer en de Bosschesloot. Vanaf de 15e eeuw tot aan 1810 behoorde Engelen tot Holland; werd als legerplaats gebruikt door de Staatse troepen bij belegering van 's-Hertogenbosch in 1629. Engelen bezit nog een hervormde kerk, waarvan het koor het restant is van de in 1587 verwoeste katholieke kerk. In 1841 werd het moederhuis van de Congregatie van de 6 zusters van J.M.J. in Engelen gevestigd, maar na dertig jaar naar 's-Hertogenbosch overgeplaatst; er bleef wel een pensionaat gevestigd. | 379 |
Dit dorp aan de Dieze vindt zijn oorsprong omstreeks 815, toen hier op een zanddonk een nederzetting ontstond. Het werd een Heerlijkheid die in 1147 in ieder geval al over een kerk beschikte en in de loop van de middeleeuwen opbloeide als productieplaats van baksteen. Engelen is tijdens diverse oorlogen geplunderd en verwoest. Aan de zuidzijde van het dorp ligt de Engeler Schans, een verdedigingswerk uit 1579. De dorpskern van Engelen heeft nu vooral een 19e-eeuws aanzien, afgezien van de in 1614 herbouwde middeleeuwse kerk en de daarbij gelegen voormalige pastorie. In het dorp werden in de 19e eeuw twee pensionaten gevestigd, diverse herbergen en woningen voor de paardenlieden die de boten over de rivier trokken. Uit deze periode zijn ook diverse kleinschalige dorpsboerderijen, werkplaatsen en het voormalige raadhuisje bewaard gebleven. Het is zeer de moeite waard om dit lieflijke dorpje te ontdekken. | 52 |
2005 |
Afbeelding dorpswapensHet college besluit de afbeeldingen van de dorpswapens een plaats te geven in het Bestuurscentrum of het Stadhuis. Het college heeft van de dorpswapens van Rosmalen, Empel en Meerwijk, Engelen en Bokhoven door de heer Anton Schupp uit 's-Hertogenbosch een schilderij (gouache) laten maken. Hij heeft zich gebaseerd op de destijds bij Koninklijk Besluit vastgestelde wapens van de voormalige gemeenten.Voor Rosmalen heeft hij zich gebaseerd op de tekening die ten grondslag lag aan het raadsbesluit tot het vaststellen van dorpswapens.
B&W Besluitenlijst 14 juni 2005
|
E. van Autenboer, De kaarten van de schuttersgilden van het Hertogdom Brabant (1300-1800) XCVI (1994) 389
B. Blondé, De sociale structuren en economische dynamiek van 's-Hertogenbosch 1500-1550 LXXIV (1987) 5
C.J. Gudde, 's-Hertogenbosch geschiedenis van vesting en forten (1974) 13, 45, 57, 60, 61, 68, 80, 81, 84, 85, 99, 100, 101, 102, 130, 131, 135, 145, 146, 148, 149, 150, 152, 154, 155, 157, 170, 171, 172, 180, 181, 193, 196, 197, 209, 217
Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 42, 57, 65, 66, 108, 153, 167, 169, 179, 185, 188, 189, 215, 219, 220
J.A.M. Hoekx e.a., Vruchten van de goede en de slechte boom : Heyman Voicht van Oudheusden over de godsdiensttwisten in zijn stad 's-Hertogenbosch en in Breda (1577-1581) (2008) 56, 145, 159, 221
F.L. Jansen, Kledinghandel in transitie LXXXVIII (1991) 254
A.M. Lauret, Per imperatief mandaat X (1967) 17, 19, 29
Charles de Mooij, Eindelyk uit d'Onderdrukking (1988) 9, 28, 63
Alph. G.J. Mosmans, 'Symon van Couderborch' in: Taxandria (1923) 1-12
Noordbrabants Historisch Jaarboek 33 (2016) 48, 224
Jan van Oudheusden, Geschiedenis van Brabant van het hertogdom tot heden (2004) 387, 391
F.H.M. Ouwerling, 'Engelen verlaten' in: Taxandria (1922) 288
L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch tussen Atrecht en Utrecht (1959) 123, 223, 259
M.H.M. Spierings, Het Schepenprotocol van 's-Hertogenbosch 1367-1400 LIX (1984) tabel 2
G.M. van der Velden, De kosterij van Bokhoven 1369-1969 XXXVI (1976) 1, 5, 19, 24, 43, 60, 107, 108, 144, 146, 147, 148, 149, 152, 153, 155, 156, 158
G.M. van der Velden, Het patronaatsrecht over Bokhoven XLIII (1978) 15, 16, 19, 26, 75, 84, 87, 137, 141, 160, 173, 175
Aart Vos, 's-Hertogenbosch : De geschiedenis van een Brabantse stad 1629-1990 (1997) 12, 23, 33, 68, 116, 177, 249, 295-298, 308, 317, 349, 376
H.J. Zomerdijk, Het muziekleven in Noord-Brabant 1770-1850 LI (1981) 380