afb. Marcel Ploegmakers
De door de stadspijpers gedragen brodsies bewaart het Noordbrabants Museum momenteel als onderdeel van het historisch kunstbezit van de gemeente 's-Hertogenbosch.![]() Ib de oudste stadsrekeningen van 's-Hertogenbosch uit 1399 is reeds sprake van stadspijpers die in de grote Mariaprocessie meeliepen. Deze stadspijpers of speellieden beschikten vanzelfsprekend over instrumenten, waarmee zij de nodige indruk wekten bij iedereen die het hoorde. Dat was zeker de bedoeling als zij met de stedelijke schutterij mee ten strijde trokken. Bijvoorbeeld in 1508 toen de Bosschenaren het slot Poederoyen veroverden. Maar tevens trokken de stadspijpers mee als de Rederijkers elders moesten optreden, zoals bij het Landjuweel in 1561. Zij vergezelden tevens belangrijke depudaties van het stadsbestuur.
Geen wonder dus dat zij een rijke kleding bezaten om op die manier de stad te 'promoten'. Van stadswege ontvingen zij een salaris, maar ook de kleding werd geheel door de stad betaald. Kostbare sieraden droegen zij als versiering. Een zilveren brodsie werd op de mouw van de tabbaard gedragen. Een kostbaar stuk zilverwerk, waarvoor de stadspijpers een officiële overeenkomst met het stadsbestuur aangingen om deze in bruikleen te ontvangen. De sieraden waren per stuk twintig gouden guldens waard. In 1530 vervaardigde een ons onbekende meester vier van deze brodsies. Drie namem van stadspijpers uit dat jaar zijn ons bekend: Jan Antonissen, Jan van Eyck Janszoon en Jan Corneliszoon. Een vijfde brodsie maakte de goudsmid Aert van Muers in 1614.
Behalve deze brodsie droegen de stadspijpers nog een ander herkenbaar teken. Op groen fluweel stond als het ware een zilveren rebus: een letter 's', een hart, twee ogen en het woord 'bossche'. Tesamen wormt deze rebus de naam van de stad sHartogenbossch. Deze armbanden zijn eveneens in 1530 vervaardigd.
In 1985, bij het 800-jarig bestaan van de stad, is vanuit de Jeroen Bosch Verkennersband het idee naar voren gekomen de stadspijpers opnieuw leven in te blazen. Dat is ook gebeurd. Uitgerust met twee lansknechttrommen, drie traverso-fluiten en vier Engelse trompetten woonden zij toen menige plechtigheid bij in hun gereconstrueerde historische kledij. Daarna werd het wat stiller, Zij gaven acte de presence bij het bezoek van de Engelse kroonprins en nu willen zij betrokken worden bij optredens van het heropgerichte middeleeuwse schuttersgilde De Oude Schuts. Daardoor zullen we hen vaker in het stadsbeeld terugzien.
|
1991 |
Henny MolhuysenVerhalen en legenden : StadspijpersBrabants Dagblad donderdag 16 mei 1991 (foto) |
|
2010 |
Astrid BerkhoutDe Stadspijpers van 's-Hertogenbosch bestaan 25 jaarBossche Omroep zondag 22 augustus 2010 |
|
2010 |
Bij Stadspijpers gaat het om klank van toenDe Bossche Stadspijpers bouwden in 25 jaar hun repertoire uit tot zo'n 40 stukken. Kleding en instrumentarium zijn inmiddeld helemaal authentiek.![]() |
|
2015 |
Eugène PloegmakersStadspijpers van 's-Hertogenbosch 30 jaarBossche Kringen 3 (2015) 66-67 |
1498 |
Kapittel 27Jacob van Hal de goudsmid repareert de deviezen op de armbanden der pijpers alsmede de stads wapens welke zij op hunne borst droegen aalnog bij de stad bewaard.![]() |
|
1512 |
Kapittel 26De pipers en speellieden der Hertogen Hendrik en Erik van Brunswijk vereeringen in geld gedaan.![]() |
|
1530 |
Kapittel 27Armbanden met zilveren diviesen voor de stads pijpers of muzijkanten.![]() |
|
1531 |
Kapittel 103
![]() |
|
1533 |
Kapittel 105
![]() |
|
1535 |
Kapittel 114Sluijerdoek groen lint en zijde franjes voor stads pijpers.![]() |
|
1538 |
Kapittel 118
![]() |
|
1545 |
Kapittel 30De goudsmid Jan van Amsterdam beslaat met zilver, de fluiten, door den graaf van Bueren stads pijpers geschonken.![]() |
Marcel Ploegmakers en Frits van Vugt, Stadspijpers 's-Hertogenbosch (1984)