De Molenbrug en hare omgeving

Van deze brug, welke tusschen de Vughterstraat en den Vughterdijk lag, stond aan de Westzijde van eerstgemelde straat van oudsher de bierbrouwerij, genaamd de Witte Zwaan (Vughterstraat nos. 97 en 99). Den 26 November 1661 (Reg. n° 456 f. 119 vso) verkochten Mathijs van Osch c.s. dit huis, dat toen reeds eene bierbrouwerij was en gezegd werd te staan in de Vughterstraat bij de Molenbrug tusschen de Brouwkuip 1), toebehoorende aan de erven van Anthonis 2), zoon van Goijart Rutgerszn van Boxmeer, ex uno en de Witte Haan, toebehoorende aan den timmerman Hendrik Cornelissen, ex alio, aan Johan Kemp; Judocus van den Achter als weduwnaar van zijne dochter Maria Kemp verkocht l Augustus 1695 (Reg. n° 81 f. 58 vso) aan Joris van Kessel, bierbrouwer te den Bosch 3), dit huis, (waarvan nu gezegd werd, dat het oudtijds geheeten werd de Witte Zwaan en het thans heet de Zwarte Schoen, zijnde een huis met plaats, bierbrouwerij en tuin), mitsgaders het daarnaast staand huis de Witte Haan, dat ook door zijnen genoemden schoonvader was aangekocht,

De bierbrouwerij de Witte Zwaan behoorde in de tweede helft der 18e eeuw 5) eerst aan Philippus Jacobus van Coenen, echtgenoot van Martina Suyskens, en voorts door koop in 1786 aan den Bosschen timmerman Willem van der Horst: deze was in 1746 gehuwd met Hendrica Catharina Marsmans, die hem deze kinderen schonk: a. mr. Lambertus Wilhelmus van der Horst, eerst raadsheer in het Departementaal Gerechtshof van Brabant te Breda, daarna president der Rechtbank van den Bosch; b. Johannes Carolus van der Horst, pastoor te Heusden; c. Maria Hendrica van der Horst; d. Petrus Gijsbertus van der Horst; e. Gerardus van der Horst, die het huis de Witte Zwaan van zijnen vader erfde en gehuwd was met Johanna Wendelina Deckeis en f. Gerardus Theodorus van der Horst.

Het eerste huis, dat men aan de overzijde van de Molenbrug, gaande naar Vught, aan zijne rechterhand kreeg was

Deze kinderen ofwel, voor zooverre zij toen reeds overleden waren, dezer kinderen verkochten 7 April 1688 (Reg. n° 479 f. 84) laatstbedoeld huis, dat toen gezegd werd te staan tusschen de Witte Leers ex uno en het erf, eertijds van Jor. Rogier van Broeckhoven, nu van Judith Karsmans, ex alio en zich uit te strekken tot aan het erf van de Witte Leers, aan Josina van Aelst weduwe van Mr. Evert van den Bergh, chirurgijn te den Bosch; dezer kinderen, zijnde: Reynier, Godefridus en Elisabeth van den Bergh, welke laatste gehuwd was met Johan van Loon, verkochten 30 November 1691 (Reg. n° 506 f. 453) dit huis aan den bierbrouwer Peter van Geffen, die later ook als eigenaar voorkomt van het daar naast staand huis de Witte Leers; hij had van zijne vrouw Catharina Maria Ransecremer deze kinderen: Margo, die gehuwd was met Pero van den Berghe en Beatrix, de huisvrouw van Hyacinthus van den Berghe; zij verkochten 21 October 1718 (Reg. n° 533 f. 219 en vlgd.) deze beide huizen aan Goyert van Arnhem, beenhouwer te den Bosch; later was het huis de Drie Suikerbrooden het eigendom van Catharina Susanna van Berckel (dochter van den Bosschen zilversmid Theodorus van Berckel en Theodora van Meverden), weduwe van den bierbrouwer Jacob Hack en later huisvrouw van Hendrick Botti en in 1794 behoorde het aan den dikwerf genoemden Gerardus Theodorus van der Horst. Op dit laatste huis volgde het na te melden gangetje, dat in het jaar 1910 is volgebouwd ter vergrooting van het huis Vughterstraat n° 107 en daarna kwam het huis de Vergulde Os, (idem n° 109), dat aan den hoek van de Vughterstraat en de straat stond, die oudtijds de Aert Berewoutstraat heette en thans alleen de Berewoutstraat genaamd is; zij ontleent dien naam aan de adellijke Bossche familie Berewout, welke daaraan een zeer aanzienlijk huis had staan, dat door laatstbedoeld gangetje met eene poort in de Vughterstraat uitkwam.