Bossche Encyclopedie

afb. 20 december 1907

De Zon

Pensmarkt

Pensmarkt, hoek Minderbroedersstraat. Gevel van het magazijn De Zon van de NV. Ht' Manufacturenhandel van Vroom & Dreesmann. Briefhoofd. Nota gedateerd op 20 december 1907.

Stadsarchief (0026913)

Het eerste Bossche warenhuis aan de Pensmarkt

Honderdentien jaar geleden begonnen Willem Vroom en Anton Dreesmann een winkel met een voor die tijd uniek verkoopsysteem. Een combinatie van hoge omzet, vaste prijzen, contante betaling en lage prijzen vormde de basis van dit succes in hun winkel N.V. Vroom en Dreesmann-De Zon. Want in de beginjaren stonden deze warenhuizen bekend als De Zon.
Bijna honderd jaar geleden kreeg Den Bosch haar eigen De Zon. Laurens Vehmeijer, de latere schoonzoon van Anton Dreesmann, begon een warenhuis op de hoek van de Pensmarkt en de Minderbroedersstraat. In 1914 werd door aankoop en sloop van belendende panden de verkoopruimte verveelvoudigd. De architecten Appel en Elsing waren verantwoordelijk voor het ontwerp van het witgepleisterde gebouw dat drie verdiepingen telde. Markante details waren de twee torentjes op het dak.
De succesformule blééf aanslaan en uitbreiding ter plekke was niet meer mogelijk. Daarom werd omstreeks 1930 een tweede warenhuis gebouwd aan de Schapenmarkt. De naam De Zon was inmiddels verdwenen en de namen van de twee eigenaren werden duidelijker aan de warenhuizen gekoppeld. Was dit in het begin nog Vroom en Dreesmann, later werd dit verkort tot V&D.
Op 21 december 1938 brak er brand uit in het oude pand van De Zon. In het begin leek het slechts een klein brandje, maar toch breidde het vuur zich uit tot het gehele gebouw. Symbolisch vielen - gadegeslagen door duizenden kijkers - de brandende torentjes naar beneden als 'het einde' van dit gebouw. De Bossche brandweer kon de belendende percelen redden, maar het warenhuis ging geheel verloren. Het bluswater en de overblijvende ruïne zorgden voor een fraai, geheel in ijs gehuld winterpaleis. Zowel de val van de brandende torentjes als de ijsruïne bleven nog jarenlang tot de verbeelding spreken.
In 1939 werden de bouwresten van het verbrande gebouw verwijderd. De verkoopruimten werden noodgedwongen geconcentreerd in het gebouw aan de Schapenmarkt. Voor de hoek Pensmarkt-Minderbroedersstraat lag in 1940 al een nieuwbouwplan op tafel, maar de oorlog zorgde voor uitstel. Op deze plek verschenen nu tijdelijk vitrines en de nog bestaande kelder werd decoratie-afdeling en fietsenstalling. Vijfentwintig jaar heeft deze situatie geduurd.
In 1964 begon men aan de Pensmarkt naar een ontwerp van het Rotterdamse architectenbureau Kraayvanger met de bouw van een nieuwe warenhuis. Vooral het grote, gesloten gevelvlak, bekleed met platen Kirchheimer Muschelkalk, trok de aandacht. Door middel van een tunnel werden beide warenhuizen met elkaar verbonden.
Deze week was het weer raak; opnieuw dook het gerucht op dat V&D van plan is haar warenhuis aan de Pensmarkt geheel of gedeeltelijk af te stoten. Virgin Megastore wordt in dit verband genoemd.
Nog even iets opmerkelijks; als oude Bosschenaren het over 'de nieuwe V&D' hebben, bedoelen ze het gebouw aan de Schapenmarkt; jongeren praten dan over de vestiging aan de Pensmarkt. Over 'De Zon' wordt praktisch niet meer gesproken.

Brabants Dagblad donderdag 11 december 1997

De Zon

Pensmarkt

Het eerste Bossche warenhuis aan de Pensmarkt

Henny Molhuysen

Op deze pagina