afb. A.F.A.M. Wetzer, 18 april 2009

Paviljoen De Loofert

bouwjaar: 1903
locatie: Rosmalen, Berlicumseweg 12

In 1903 kwam een paviljoen klaar, dat bestemd was voor de eerste klas dames. Het kreeg later de naam paviljoen De Loofert.
Coudewater 130 jaar psychiatrisch ziekenhuis in beeld (2000)
MIP

Paviljoen De Loofert (1903)

Neorenaissance. Baksteen, speklagen in natuursteen. Sierlijsten onder de goot. Baksteen siermotieven. Getoogde schuiframen. Afgeplat schilddak. Mulderpan. Dakkapellen. Terrassen, ook op de verdieping, op baksteenkolommen. Hoektoren. Siertuin met gazons.
Onderdeel zwakzinnigeninrichting, van architectuurhistorisch en sociaalhistorisch belang.
18
Monumenten Inventarisatie Project (MIP)
Rijksmonument

Berlicumseweg 8

Inleiding

Nabij de Oude Berlicumseweg op een vrij landelijk aandoende locatie ten zuiden van het oude hoofdgebouw gelegen voormalige VILLA voor heren, later genoemd PAVILJOEN De Loofert, met omliggende siertuin en waterloop. Thans kantoor. Het uit 1903 daterende pand is opgetrokken in Neo-Renaissance stijl. Aanvankelijk sliepen en werkten de Broeders van het Instituut voor Goede Werken hier (hoofdzetel in het Belgische Ronse). Zij verzorgden de mannelijke patiënten. Ten gevolge van een conflict met de leiding verlieten zij Coudewater in 1919 waarna de Zusters van Barmhartigheid het paviljoen betrokken. De lommerrijke omgeving strookt met het toenmalige denkbeeld dat een situering op het platteland in de frisse lucht heilzaam werd geacht voor patiënten en personeel. Het paviljoen is behoudens enkele inwendige verruimingen op de begane grond (1973) vrij gaaf bewaard gebleven. Achtergevel in verband met aanbrengen brandtrap gewijzigd.

Omschrijving

Het gedeeltelijk onderkelderde, vrijstaande bakstenen paviljoen beslaat een I-vormige plattegrond en telt twee bouwlagen en een kapverdieping onder een met muldenpannen gedekt afgeplat schilddak met haaks aankappende daken op de haakse kopbouwen. Oostelijke kopbouw met zadeldak en twee topgevels, westelijke kopbouw met schilddak en een drielaagse hoektoren met afgeplat schilddak op de noordwestelijke punt. Tussen de kopbouwen aan de rechter gevel over de gehele lengte lopende terrassen, zowel op de begane grond als op de verdieping. Aan de linker gevel een over de gehele lengte lopend versoberd lessenaar-afdak. Vlaamse gevels in de dakschilden aan de lange zijde. Verspringende geprofileerde goot, deels overstekend en deels opliggend, grotendeels op consoles. Het in kruisverband gemetselde muurwerk wordt verlevendigd door het gebruik van verschillend gekleurde baksteen in het trasraam, voor het opgaande metselwerk en voor siermetselwerk. Verder door mergelstenen speklagen en spekblokken en een fries onderlangs de consoles. Zeer gevarieerde, soms gekoppelde vensterpartijen, onder meer rechtgesloten vensters en deuren onder toogboog of latei, rondbogige of korfbogige vensters. Veelal schuifvensters voorzien van bovenlichten met geel kathedraalglas en kleine roedenverdeling, aanzet- en sluitstenen en afzaten van profielsteen. Voorgevel met risalerende ingang, rechtergevel met verdiepingsterras voorzien van smeedijzeren balustrade, gedragen door onderslagbalken op ijzeren profielbalk die weer wordt ondersteund door deels tegen zich verjongende bakstenen pijlers aanleunende natuurstenen halfzuilen. Terrazzo terrasvloer op de begane grond evenals voor de linker gevel. Het lessenaardak aan deze zijde steunt op houten stijlen waartussen een decoratief gesneden balustrade. Van het interieur zijn onder meer van belang: oorspronkelijke kelder met troggewelf, hal met marmeren vloer en plint, portalen met pilasters, houtsnijwerk in de trap en decoratieve balusters, paneeldeuren, toiletfonteintje, zwartmarmeren schouw, plafonds met stucwerk, kapverdieping met houten spanten.

Waardering

De voormalige heren-VILLA / PAVILJOEN ('de Loofert') is van algemeen belang. Het object bezit cultuurhistorische waarden als bijzondere uitdrukking van de ontwikkelingen binnen de geestelijke gezondheidszorg in het begin van de twintigste eeuw voor wat betreft bestemming, verschijningsvorm en situering; daarnaast als uitdrukking van de ontwikkeling van de Congregatie van de Broeders van het Instituut voor Goede Werken en de Zusters van Barmhartigheid. Het object bezit architectuurhistorische waarden wegens de esthetische kwaliteiten van het ontwerp, de bijzondere ornamentiek in met name de terrassen en de afwisselende detaillering in met name de vensterpartijen.
Het object bezit ensemblewaarden als essentieel onderdeel van een historisch gegroeid ensemble in de geestelijke gezondheidszorg. Daarnaast als markant onderdeel van de historische bebouwing aan de Berlicumseweg. Verder vanwege de historische functioneel-ruimtelijke relatie met de omliggende groenvoorzieningen, wegen en waterloop. Het object is van belang wegens de gaafheid van de hoofdvorm en vele elementen van het interieur en de bewaard gebleven oorspronkelijke opzet in een landschappelijke setting met terrassen en gazons.
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004
Afbeeldingen

1989

18 april 2009

18 april 2009
 
Literatuur en bronnenpublicaties

Hans en Jeroen Jongmans, Coudewater : 130 jaar psychiatrisch ziekenhuis in beeld (2000) 68, 88, 94, 111, 233

n: vermelding in een voetnoot

Nummeraanduiding

Nummer:12
Postcode:5248 NT
BAG-ID:0796200000320376
Perceel:RML00-D-3011

Monument

Soort:Rijksmonument
Nummer:522393

Locatie

Google Maps
OpenStreetMap
Stad in kaart

Op deze pagina

Adresboeken
Afbeeldingen
Literatuur
MIP
Rijksmonument
URL om naar deze pagina te linken:

Bossche Encyclopedie |