Bij Choorstraat 7

Inleiding De bij het voormalige klooster van de "Zusters van de Choorstraat" behorende KAPEL is gesitueerd op het binnenhof van het voormalige klooster. De georiënteerde kapel is via een dwars op de hoofdvleugel gesitueerd bouwdeel verbonden met het voormalige klooster. De kapel werd gebouwd in 1910-1911, naar ontwerp van architect W. Th. van Aalst en vertoont de vormentaal van de Neo-Gotiek. In 1962 werden de beschildering en de glas-in-loodramen van de kapel gewijzigd. Omschrijving De kapel is opgezet als een driebeukige, vier traveeën tellende kruisbasiliek met galerijen en een vijf achtste koorsluiting. Tegen de oostelijke zijde van de transeptarmen twee traptorentjes onder kegeldak. Aan weerszijden van het koor een tweelaags aanbouw voor de sakristie en bergruimte onder schilddak. De kapel heeft een samengesteld zadeldak, gedekt met leien. Octogonale dakruiter. Dakkapellen boven de zijgevels. De zijbeuken hebben een plat dak, afgezet door een bakstenen balustrade. De gevels van de kapel zijn opgetrokken in baksteen. De westelijke gevel wordt afgesloten door een topgevel met op de noordelijke hoek een octogonaal torentje onder spits, gedekt met leien. De westgevel gaat grotendeels schuil achter een in 1911 gebouwde en later verhoogde achtervleugel van het klooster. De topgevel heeft een geleding in de vorm van klimmende boognissen en is voorzien van een groot spitsboogvenster, waarin lancetten met driepastracering, waarboven twee driepassen en een vijflobbige oculus. De transeptarmen worden eveneens afgesloten door topgevels, waarin een identieke geleding en vensterindeling. In de transeptgevels uitgebouwde biechtstoelen. Tegen de zijgevels van de kapel steunberen, afgedekt door ezelsruggen. Het schip is in de zijgevels voorzien van spitsboogvensters, ingevuld met maaswerk in natuursteen. Op de begane grond in de zijbeuken brede vensters, ter hoogte van de galerijen per twee gekoppelde, smallere spitsboogvensters. In de lichtbeuk en in de transeptarmen raamtripletten. Inwendig heeft de kapel zesdelige kruisribgewelven, in de viering en het koor stergewelven. Zijbeuken met galerijen. Marmeren zuilen met koolbladkapitelen. In de orgeltribune een Neo-Barok orgelfront van beeldhouwer Hendrik (Driek) van der Mark P.J. van der Mark. In het zuidelijke transeptvenster een glas-in-loodraam van Marius Leeuw. Waardering De kapel, behorend bij het voormalige klooster van het Liefdesgesticht "In Omnibus Charitas" is van algemeen belang. De kapel bezit cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de geschiedenis van de katholieke congregaties in 's-Hertogenbosch. Het grootschalige gebouw, behorend bij het voormalige klooster aan de Choorstraat, is voorts van belang als illustratie van de typologische ontwikkeling van de kloosterkapel. De kapel heeft architectuurhistorische waarde als voorbeeld van de neo-gotische stijl, karakteristiek voor de gebouwen van katholieke kloosters, scholen en instituten rondom de eeuwwisseling van de 19e naar de 20ste eeuw. Voorts heeft de kloosterkapel architectuurhistorische waarde vanwege de plaats die het inneemt binnen het oeuvre van de architect W. Th. van Aalst. Het object heeft ensemblewaarde als essentieel onderdeel van het voormalige kloostercomplex van het Liefdesgesticht "In Omnibus Charitas". De kapel is tot slot van belang vanwege de gaafheid.

Kapel Zusters van de Choorstraat

De ´Congregatie Dochters van Maria en Joseph´, ´In Omnibus Charitas´ - dit is de officiële naam - heeft vanaf haar stichting in 1820 verschillende kapellen in het moederhuis gehad. In de eerste jaren was dat een gewone kamer die als kapel was ingericht. Die werd in 1830 vervangen door een ´echte´ kapel, ook wel de eerste kapel genoemd, achter de gevelwand van het klooster, aan de Choorstraat 7.
In 1846 werd de tweede kapel voltooid, ontworpen naar de ideeën van pastoor Jacobus Heeren die, met enkele dames, de stichter was van de Congregatie. Hij bekostigde ook deze zaalkerk, die in classicistische stijl was ingericht. Het interieur werd in de loop der jaren voorzien van beelden, orgel en kruiswegstaties en andere schilderstukken. De beelden van Vincentius à Paulo en Johannes de evangelist, alsmede het orgelfront en de koorbalustrade waren gesneden door Hendrik (=Driek) van der Mark. (Hij was door de zusters van de Choorstraat hier in een pleeggezin geplaatst. Vanaf zijn vijfde was hij weeskind, in Den Haag geboren, maar in Den Bosch terecht gekomen. Pastoor Heeren bekostigde zijn opleiding tot beeldhouwer.¹ In 1891 werd het gehele interieur gepolychromeerd door de ambachtslieden Heymans en Goossens naar de getekende ontwerpen van architect Lambert Hezenmans.
In 1911 kwam de kapel tot stand die er nu nog staat, de derde kapel. Hij staat op het binnen terrein, niet zichtbaar vanaf de straat. Hij werd ontworpen in neogotische stijl door de architect W. Th. van Aalst. De kapel is een bakstenen drie-beukige, vier traveeën tellende kruisvormige basiliek met 5/8 koorsluiting. Op het dak bevindt zich de dakruiter met een klok in de lantaarn. Tegen de zijgevels staan steunberen en tegen de zijbeuk op het noorden zijn twee traptorentjes geplaatst, aan de oost- en westzijde. Die hebben een kegelvormig dak, en zijn net als de kapel met leien gedekt. De westelijke gevel is in 2003 van een nieuwe afsluiting voorzien, in rode baksteen.
In de zijbeuken bevinden zich galerijen. De gewelven reiken tot 15 meter hoogte en zijn mooi verdeeld in de hoge ruimte: kruisrib- en stergewelven. De zuilen waarop ze rusten zijn van gepolijst rood Beiers graniet en de kapitelen, met bloem- en bladmotieven, van witte Franse kalksteen gehakt. De orgelbalustrade, met het orgel-rugpositief (alleen nog als decoratie aanwezig) is afkomstig van de tweede kapel. Het orgel dat nu gebruikt wordt is van 1926. Toen werd het op de tribune aan de achterzijde van de kapel geplaatst door de firma Pels uit Alkmaar.
In 1962 is de kapel inwendig verbouwd waarbij de originele wandschilderingen en decoraties uit 1920/´23 verloren zijn gegaan. Ook de neogotische gebrandschilderde ramen zijn verwijderd. Ze werden vervangen door glas-in-lood ramen die ontworpen zijn door de glazenier Johannes-Baptist Lambert Simon (1909-1987) en uitgevoerd door de firma Lelieveld uit 's-Hertogenbosch. De ooit zo uitbundig versierde kapel is nu wit en sober. De kapel staat op de rijksmonumentenlijst en wordt regelmatig door de monumentenwacht geïnspecteerd.
Het gehele kloostercomplex werd rond het jaar 2002 opnieuw ingedeeld. Op de plaats van de schoolgebouwen, achter de behouden voorgevel van de Choorstraat en Papenhulst, werden appartementen voor particulieren gebouwd. Het klooster van de ´Zusters van de Choorstraat´ verhuisde naar Papenhulst 5. De kapel bleef via een galerij voor de zusters toegankelijk. De kapel staat verder vrij tussen een binnenplaats en binnentuin.

• 

  15 oktober 1966
• 

  2010
• 

  18 april 2014

• 

  1927
• 

  1963
• 

  1963
• 

  1963
• 

  1963
• 

  1963
• 

  1963
• 

  1963
• 

  1963
• 

  december 1978
• 

  december 1978
• 

  2002
• 

  april 2014
• 

  april 2014
• 

  april 2014
• 

  april 2014